Cognitieve gedragstherapie: controle over gedachte en gedrag

Wat is cognitieve gedragstherapie?

Cognitieve gedragstherapie, ook wel bekend als CGT of ‘leefstijltherapie’, is een vorm van behandeling die wordt toegepast bij verschillende psychische klachten. Deze vorm van behandeling focust op het aanpassen van gedrag door actief aan de slag te gaan met automatische en onbewuste gedachtepatronen.

Cognitieve gedragstherapie gaat uit van het idee dat het niet zozeer bepaalde gebeurtenissen uit het verleden zijn, die er voor zorgen dat we ons op een bepaalde manier gedragen, maar dat de manier waarop we over die gebeurtenissen nadenken grotendeels verantwoordelijk is voor ons zelfbeeld, gevoel van identiteit en gedachtepatronen.

Het doel van cognitieve gedragstherapie is om negatieve gedachtepatronen om te vormen naar positievere en meer constructieve patronen. Onze gedachten over onszelf hebben invloed op ons zelfbeeld, onze normen en waarden en onze opvattingen over wat we wel en wat we niet kunnen.

Verslaving: een herhalend patroon

Een verslaving is een aandoening van de herhaling: keer op keer wordt hetzelfde gedrag herhaald, ondanks de negatieve consequenties daarvan op iemands leven. Onbewust zitten er allerlei overtuigingen over jezelf in je gedachtepatronen, die dit gedrag in stand houden.

Gedachten die regelmatig naar voren komen bij het in stand houden van verslavingen zijn bijvoorbeeld:

• - ‘Ik heb dit middel of deze activiteit nodig om te kunnen ontspannen, het is de enige manier waarop ik mijn rust vind.’
• - ‘Zonder dit middel of deze activiteit in mijn leven, verlies ik al mijn geluk en plezier.’
• - ‘Ik ben al zo lang verslaafd, het heeft geen zin om te proberen te stoppen. Dat is al zo vaak mislukt, dus deze keer zal het ook wel mislukken.’
• - ‘Ik wil wel stoppen, maar als ik straks op een feestje ben, kan ik me toch niet inhouden.’
• - ‘Ik verdien het niet om meer controle te hebben op mijn leven.’

Destructieve en helpende gedachten

Het mag duidelijk zijn dat dit soort gedachten niet bepaald helpen om een diep ingesleten gewoonte te doorbreken. Mensen met een serieuze verslaving gebruiken de verslaving in praktisch alle gevallen om tijdelijk te ontsnappen aan een dieper probleem, zoals eenzaamheid, (emotionele) pijn, een trauma, stress, angst of onrust.

Door keer op keer te ontsnappen aan deze negatieve gevoelens middels vluchten in verslavingsgedrag, leer je jezelf aan dat je door middel van de verslaving, je gevoelens kunt controleren.



Om dit patroon te doorbreken, is het essentieel om te leren dat er ook andere manieren zijn om met je problemen of negatieve gevoelens om te gaan. Door je perspectief te veranderen, kun je je onbewuste gedachtepatronen langzaam maar zeker omvormen naar positieve, helpende gedachten, zoals:

• - ‘Ik heb dit middel of deze activiteit niet langer nodig om mijn rust te vinden, ik gun mezelf een gezondere manier van ontspanning.’
• - ‘Dit middel of deze activiteit hebben mij lange tijd een vals gevoel van geluk gegeven. Ik ben me nu aan het focussen op dingen die me daadwerkelijk, ook op de langere termijn, gelukkig maken’.
• - ‘Mijn eerdere, mislukte pogingen om te stoppen, zie ik als training. Ik weet nu wat mijn valkuilen zijn en waar ik voor moet oppassen. Daardoor heb ik nu vertrouwen in mezelf’.
• - ‘Ik gun het mezelf om een feestje zonder drank of drugs ook leuk te vinden’.
• - ‘Ik gun mezelf een leven waarin ik bepaal wat ik wel of niet doe. De verslaving deed dat lange tijd voor mij. Nu ben ik in controle’.

Gedachten omvormen om gedrag te beïnvloeden

Door je gedachten bewust te inventariseren, je eigen conclusies in twijfel te trekken en open te staan voor nieuwe perspectieven en interpretaties, vorm je je gedachten langzaam om naar helpende patronen. Hierdoor ga je je ook anders en waarschijnlijk beter voelen. Over jezelf, over je mogelijkheden en over je verslaving.

CGT is een actieve vorm van behandelen. Je krijgt opdrachten om in je dagelijkse leven toe te passen. Er wordt dus een actieve houding van je verwacht: cognitieve gedragstherapie is geen behandelvorm die je kunt zien als een magische oplossing. Je zult actief je gedachten moeten inventariseren en leren dat nieuwe, soms ongemakkelijke ervaringen zorgen voor nieuwe inzichten.

Effectiviteit van cognitieve gedragstherapie

Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar cognitieve gedragstherapie bij verslavingen. Meer dan de helft van de mensen met een middelen verslaving merkt positieve veranderingen door CGT. Het is daarom één van de meest gebruikte behandelvormen bij verslavingen in Nederland.

Duur van een CGT behandeling

Cognitieve gedragstherapie wordt afgestemd op jouw specifieke situatie en jouw persoonlijke doelen. De meeste CGT behandeltrajecten bestaan uit 10 tot 15 sessie van drie kwartier tot een uur. De behandeling vindt vaak op de locatie van een zorgaanbieder plaats, maar kan soms ook ambulant worden gegeven. Dat houdt in dat je vanuit je eigen woonlocatie via videobellen in contact staat met de behandelaar.

Kosten

Bij de meeste verslavingszorg instellingen in Nederland wordt cognitieve gedragstherapie aangeboden en vormt CGT een belangrijk onderdeel van de behandeling. Wij adviseren om door middel van een doorverwijzing van je huisarts in contact te komen met professionele verslavingszorg. Je kunt dan gebruik maken van de Vergoeding Geestelijke Gezondheidszorg vanuit je zorgverzekering.

Via dit traject wordt CGT volledig vergoed. Je betaalt alleen de eigen bijdrage van je zorgverzekering, in de meeste gevallen is dat €385,-. Deze kosten kun je via je zorgverzekeraar vaak gespreid over een aantal maanden betalen.

Cognitieve gedragstherapie vormt een groot deel van een behandeling in de verslavingszorg of een afkickkliniek. CGT wordt doorgaans standaard aangeboden tijdens zo’n behandeling. Wanneer je te maken hebt met een serieuze verslaving, is het erg verstandig om professionele hulp in te schakelen. Een grote stap, maar wel een stap die je kans op herstel enorm vergroot.

Een behandelmethode kan ambulant (vanuit je eigen woonsituatie) of in een kliniek plaatsvinden. Een tijdelijke behandeling in een afkickkliniek helpt je om je herstel serieus aan te pakken en onder professionele medische en psychologische begeleiding te werken aan jouw nieuwe toekomst.

In ons overzicht van klinieken vind je snel en makkelijk een kliniek die aansluit op jouw situatie en wensen.