Gezinstherapie: Benaderingen en Technieken

Gezinstherapie is een vorm van psychologische begeleiding (psychotherapie) die gezinsleden kan helpen bij het verbeteren van communicatie en het oplossen van conflicten.

Gezinstherapie wordt meestal gegeven door een psycholoog, klinisch maatschappelijk werker of erkende therapeut. Deze therapeuten hebben een universitair of postuniversitair diploma.

Gezinstherapie is vaak van korte duur. Het kan alle gezinsleden omvatten of alleen degenen die in staat of bereid zijn om deel te nemen. Uw specifieke behandelplan is afhankelijk van de situatie van uw gezin. Gezinstherapiesessies kunnen u vaardigheden bijbrengen om de banden binnen het gezin te verdiepen en stressvolle tijden te doorstaan, zelfs nadat u klaar bent met het bijwonen van therapiesessies.

Wat is gezinstherapie?

Gezinstherapie is een vorm van psychologische begeleiding, ofwel psychotherapie, die zich richt op het verbeteren van de relaties en communicatie tussen gezinsleden. Het doel is om conflicten op te lossen, het functioneren van het gezin te verbeteren en een gezonde gezinsdynamiek te bevorderen.

Gezinstherapie kan worden gegeven door een psycholoog, klinisch maatschappelijk werker of erkende therapeut, en kan alle gezinsleden of alleen degenen die in staat of bereid zijn om deel te nemen, betrekken. Het helpt gezinnen om vaardigheden te ontwikkelen om sterke verbindingen te behouden en stressvolle situaties te overwinnen, zelfs na het afronden van de therapiesessies.

Hechtingsgerichte gezinstherapie

Bij hechtingsgerichte gezinstherapie wordt er gefocust op twee doelen, namelijk: het herstel van het vertrouwen en het versterken van de relaties binnen het gezin.

Het gaat er hierbij om dat het kind (meestal in zijn of haar jeugdjaren) de moed verzamelt en het vertrouwen krijgt om problemen te delen met zijn of haar ouders, en dat ouders begrijpen wat ze kunnen doen om hun zoon of dochter zo goed mogelijk te ondersteunen.

Relaties versterken is niet altijd even makkelijk; het kind gelooft soms dat zijn of haar ouders hem of haar toch nooit zullen begrijpen of serieus zullen nemen. In andere gevallen zijn kinderen bang om hun ouders extra te belasten. Aan de andere kant kunnen ouders het gevoel krijgen dat hun kind niet veel om hen geeft. Hieruit komen soms intense emoties voort, die vaak binnengehouden worden.

Ook interessant: Wat is mentale gezondheid?

Hoe werkt gezinstherapie?

Gezinstherapie werkt door het aanpakken van de interactiepatronen, communicatieproblemen en conflicten binnen een gezin. Tijdens de therapiesessies helpt de therapeut gezinsleden om beter te begrijpen hoe hun gedrag en communicatie invloed hebben op de anderen in het gezin. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van gezinstherapie:

1. Systeembenadering: Gezinstherapie beschouwt het gezin als een systeem waarin de leden onderling verbonden zijn en elkaar beïnvloeden. Veranderingen in één lid kunnen gevolgen hebben voor het hele systeem.
2. Open communicatie: De therapeut moedigt open en eerlijke communicatie aan tussen gezinsleden om misverstanden en conflicten te verminderen.
3. Probleemoplossing: Gezinstherapie helpt gezinsleden bij het ontwikkelen van probleemoplossende vaardigheden om conflicten en moeilijke situaties effectief aan te pakken.
4. Rollen en grenzen: De therapeut helpt gezinsleden bij het identificeren en begrijpen van hun rollen en verantwoordelijkheden binnen het gezin, evenals het stellen van gezonde grenzen.
5. Emotionele ondersteuning: Gezinstherapie biedt een veilige omgeving waarin gezinsleden hun gevoelens en emoties kunnen uiten zonder angst voor veroordeling of afwijzing.
6. Gedragsverandering: De therapeut kan technieken en interventies voorstellen om ongezonde of destructieve gedragspatronen te veranderen en te vervangen door positievere alternatieven.

Gezinstherapie kan variëren in duur en intensiteit, afhankelijk van de specifieke behoeften en doelen van het gezin. Het kan op zichzelf staan of worden gecombineerd met individuele therapie of andere vormen van psychologische begeleiding.

Soorten gezinstherapie

Er zijn verschillende benaderingen en soorten gezinstherapie, elk met zijn eigen focus en technieken. Enkele van de meest voorkomende zijn:

• Structurele gezinstherapie:
  • Richt zich op de organisatie en hiërarchie binnen het gezin
  • Streeft naar het versterken van ouderlijk leiderschap en het stellen van duidelijke grenzen
  • Werkt aan het verbeteren van de relaties tussen gezinsleden
• Strategische gezinstherapie:
  • Gericht op het oplossen van specifieke problemen binnen het gezin
  • Gebruikt korte, doelgerichte interventies
  • Therapeut neemt een directieve rol aan en geeft opdrachten of suggesties
• Systeemtherapie:
  • Benadert het gezin als een systeem van onderling verbonden leden
  • Onderzoekt de communicatie- en interactiepatronen binnen het gezin
  • Richt zich op het veranderen van de dynamiek in plaats van individueel gedrag
• Narratieve therapie:
  • Helpt gezinsleden hun eigen verhalen en ervaringen opnieuw te bekijken
  • Werkt aan het scheiden van problemen van de persoon, zodat ze meer controle krijgen
  • Moedigt gezinsleden aan om nieuwe, meer positieve verhalen te creëren
• Emotioneel-gefocuste therapie (EFT):
  • Richt zich op het versterken van emotionele verbindingen tussen gezinsleden
  • Helpt bij het identificeren en uitdrukken van emoties op een gezonde manier
  • Werkt aan het verbeteren van de emotionele veiligheid en hechting binnen het gezin
• Oplossingsgerichte korte therapie:
  • Gericht op het identificeren van oplossingen en het benutten van de sterke punten van het gezin
  • Legt de nadruk op het stellen van doelen en het nemen van stappen om die doelen te bereiken
  • Moedigt gezinsleden aan om te focussen op de toekomst en positieve veranderingen

Elke benadering kan effectief zijn, afhankelijk van de unieke behoeften en omstandigheden van het gezin. Een therapeut kan ook elementen uit verschillende benaderingen combineren om een behandeling op maat te bieden.

Oorzaken van gestoorde communicatie?

Veranderingen in het leven van een gezinslid kunnen invloed hebben op het hele gezin en leiden tot een verstoorde communicatie.

Er zijn verschillende omstandigheden die de communicatie binnen een gezin kunnen verstoren en waarbij gezinstherapie dus een uitkomst kan bieden.

• Ingrijpende gebeurtenissen en spanningen: voorbeelden zijn een ernstig ziek gezinslid, overlijden binnen het gezin of bij mensen die dichtbij staan, slecht contact met familie, scheiding, misbruik, faillissement, verhuizing, maar ook aanhoudende hoge werkdruk.
• Geboorte kind: dit kan een (gezins)relatie behoorlijk onder druk zetten.
• Kinderen die de deur uitgaan: wanneer kinderen het ouderlijk nest verlaten, kan dat soms voor problemen of stress zorgen.
• Opgroeiende pubers of grotere kinderen: moeilijke kinderen of pubers met gedragsproblemen kunnen qua opvoeding een behoorlijke uitdaging zijn. De puberteit is een ingewikkelde levensfase en kan behoorlijk stressvol zijn.
• Nieuwe gezinsvormen: van samengestelde gezinnen of twee verschillende gezinnen een ‘happy family’ maken is niet altijd even makkelijk.

Deze en andere factoren kunnen een behoorlijke impact hebben en het gezinsleven negatief beïnvloeden. Gezinstherapie helpt met het verwerken van ingrijpende gebeurtenissen en het weer op een positieve manier met elkaar leren om te gaan.

Gezinstherapie vergoeding

Gezinstherapie wordt alleen vergoed als de begeleiding wordt aangeboden in het kader van de behandeling van een psychische aandoening. Hierbij moet de gezinstherapie een onderdeel vormen van een multidisciplinaire behandeling, waarbij de gezinsproblemen de behandeling van de aandoening hinderen. Wanneer de gezinstherapie geen onderdeel uitmaakt van een multidisciplinaire behandeling, dan wordt deze helaas niet vergoed. Er zijn echter een aantal zorgverzekeraars die de therapie wel dekken vanuit de aanvullende verzekering.

Indien de gezinstherapie wordt aangeboden in het kader van Jeugdzorg, is het aan de gemeente waarin je woont om te bepalen over de vergoeding.

Verstoorde relatie ouder en volwassen kind

Vervreemding tussen een ouder en zijn of haar volwassen kind komt nogal eens voor. Het leidt soms zelfs tot een breuk, waarbij vaak het volwassen kind het initiatief hierin neemt.

Behalve het conflict dat er speelt, vinden zowel de ouder als het kind het vaak moeilijk om de eerste stap te zetten om de relatie weer op te pakken.

Relatietherapie, of gezinstherapie, kan dan een uitkomst bieden.

Veelgestelde vragen