Eetstoornis NAO (OSFED): Oorzaken en behandeling

De eetstoornis NAO (niet anderszins omschreven) is een verzamelbak voor afwijkend eetgedrag en obsessieve gedachten over voedsel en gewicht die niet volledig passen binnen een specifieke eetstoornis. Hoewel eetstoornissen zoals anorexia nervosa en boulimia nervosa onder een breed publiek bekend zijn, valt het merendeel van de gediagnosticeerde stoornissen in feite onder de eetstoornis NAO.

Diagnose en behandeling van de aandoening is vaak lastig vanwege de grote verscheidenheid in symptomen, oorzaken en mogelijke gevolgen. Op deze pagina wordt uitgelegd hoe iemand een eetstoornis NAO kan ontwikkelen en welke behandelingen mogelijk zijn.

Wat is eetstoornis NAO?

Eetstoornis NAO (niet anderszins omschreven) is een gedateerde term voor een eetstoornis die qua symptomen en oorzaken gedeeltelijk overeenkomt met de eetstoornissen anorexia nervosa en boulimia nervosa. In de nieuwste editie van het handboek Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders uit 2013 is dit opgesplitst in ongespecificeerde voedings- of eetstoornis (UFED) en gespecificeerde voedings- of eetstoornis (OSFED). Met deze nieuwe begrippen zijn diagnoses, volgens M. Gualandi et al. in een paper in Eating and Weight Disorders, klinisch relevanter geworden.

Wat zijn de symptomen van eetstoornis NAO?

Symptomen van eetstoornis NAO komen grotendeels overeen met die van de gespecificeerde eetstoornissen anorexia nervosa en boulimia nervosa. Bij een diagnose eetstoornis NAO is er echter sprake van een uiteenlopend ziektebeeld en bijbehorende symptomen, zowel voor volwassenen als kinderen, volgens K. Eddy et al. in Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. Dit betekent dat meestal niet alle symptomen die bij de andere eetstoornissen horen overeenkomen tussen individuen.

Dit zijn mogelijke symptomen bij de eetstoornis NAO:

• Obsessie met eten, lichaamsgewicht en –vorm
• Obsessieve gedachten gaan gepaard met zelf opgelegde restricties voor bepaald voedsel
• Weinig eten of regelmatig heftige eetbuien
• Onvermogen of ongemakkelijk voelen om samen te eten
• Laag zelfvertrouwen en extreem zelfkritisch
• Sociaal isolement
• Heftige gewichtsschommelingen
• Gezondheidsproblemen met het maag-darmkanaal
• Lage waardes van kalium, bloedlichaampjes en hormonen

Wat zijn de oorzaken van eetstoornis NAO?

Er zijn verschillende oorzaken die tot de eetstoornis NAO / OSFED leiden. Deze hebben overlap met oorzaken die bij andere eetstoornissen horen. Eetstoornis NAO draait vaak om het gevoel van zelfcontrole over voedsel en de allesoverheersende angst om deze te verliezen. Volgens een studie uit 2016 in Journal of Eating Disorders komt deze angst veel voor bij verschillende eetstoornissen en draagt het bij aan de obsessie met eten en de ontwikkeling van ongezonde eetpatronen.

Dit zijn mogelijke oorzaken van de eetstoornis NAO:

• Aanleg: Er zijn sterke aanwijzingen dat mensen genetische aanleg kunnen hebben voor een eetstoornis
• Omgeving: Omgevingsfactoren zoals invloed van vrienden of familie, buitenaf (media, populaire trends), sociale contacten (gepest worden) en levensfase (puberteit)
• Psychologisch: Co-morbide aandoeningen zoals angststoornissen en depressies
• Fysiek: Door ziekte of andere lichaamsgerelateerde oorzaken kan een normaal gewicht geproblematiseerd worden en een angst om dik te worden ontstaan

Wat zijn de gevolgen van eetstoornis NAO?

De gevolgen van eetstoornis NAO zijn ernstig en vergelijkbaar met andere eetstoornissen zoals anorexia nervosa. Uit verschillende studies is gebleken dat ziektecijfers, klinische opnames en sterftecijfers van een vergelijkbare orde zijn, waaronder H. Turner et al. in Eating Behaviors en een veel geciteerde studie uit 2009 in Psychological Bulletin.

Dit zijn mogelijke gevolgen van eetstoornis NAO:

• Chronische vermoeidheid
• Maag- en darmproblemen
• Gebitsbeschadiging door aantasting van tandglazuur
• Permanente gezondheidsschade aan vitale organen
• Cardiovasculaire klachten
• Verstoorde menstruatiecycli, mogelijk permanente onvruchtbaarheid
• Angststoornissen en depressies
• Cognitieve problemen
• Grotere kans op suïcidale gedachten

Hoe kan eetstoornis NAO worden behandeld?

De eetstoornis NAO kan op verschillende manieren behandeld worden, maar behandeling bestaat vaak uit een combinatie van cognitieve gedragstherapie, psychotherapie en mogelijk medicatie. Zo wordt ander eetgedrag aangeleerd, gezonde eetpatronen genormaliseerd en lichamelijke of psychische gevolgen behandeld. Onderzoek uit 2021 in European Eating Disorders Review suggereert dat vroege interventies bij de aandoening een grotere impact hebben op het genezingsproces vergeleken met andere eetstoornissen.

Eetstoornis NAO heeft een vergelijkbaar hoog sterftecijfer als anorexia en boulimia. Vroegtijdig inschakelen van specialistische hulpverleners is daarom sterk aan te raden. Een huisarts of andere first point zorgverlener verwijst patiënten met een (vermoedelijke) eetstoornis diagnose meestal door naar een eetstoornis kliniek. Hoe een behandeling eruit ziet, verschilt per persoon en is onder meer afhankelijk van de type en ernst van symptomen, onderliggende oorzaken en leeftijd. Bel 020 – 532 0030 voor een telefonisch consult over de meest geschikte behandeling.

Veelgestelde vragen over eetstoornis NAO