Eetstoornis NAO (OSFED): Oorzaken en behandeling van de meest voorkomende eetstoornis

Eetstoornissen zoals anorexia nervosa en boulimia nervosa zijn onder een breed publiek bekend, maar het merendeel van de gediagnosticeerde stoornissen valt in feite onder de noemer eetstoornis NAO. Deze ‘niet anderszins omschreven’ eetstoornis wordt door deskundigen als een soort verzamelbak gebruikt wanneer iemand niet volledig past binnen een specifieke eetstoornis. Op deze pagina wordt uitgelegd waarom iemand een eetstoornis NAO kan ontwikkelen en welke behandeling mogelijk is.

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 08:00 - 22:00
Weekend 12:00 - 17:00

Wat is eetstoornis NAO?

Een eetstoornis NAO (niet anderszins omschreven) is enigszins gedateerde term voor een eetstoornis die qua symptomen en oorzaken gedeeltelijk overeenkomt met de eetstoornissen anorexia nervosa en boulimia nervosa. In de nieuwste editie van het handboek Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders uit 2013 is dit opgesplitst in ongespecificeerde voedings- of eetstoornis (UFED) en gespecificeerde voedings- of eetstoornis (OSFED). Met deze nieuwe begrippen zijn diagnoses, volgens M. Gualandi et al. in een paper in Eating and Weight Disorders, klinisch relevanter geworden.

Eetstoornis NAO symptomen

Symptomen van de eetstoornis NAO komen meestal overeen met die van de gespecificeerde eetstoornissen anorexia nervosa en boulimia nervosa. Bij een diagnose eetstoornis NAO is er in algemene zin echter sprake van een zeer heterogeen ziektebeeld en bijbehorende symptomen, zowel voor volwassenen als kinderen, volgens onder meer een veelgeciteerde studie door K. Eddy et al. in Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. Dit betekent dat getoonde symptomen zeer kunnen verschillen tussen individuen.

Dit zijn mogelijke symptomen bij de eetstoornis NAO:

• Gedrag: iemand heeft voortdurend obsessieve gedachten over eten, lichaamsgewicht en – vorm. Deze obsessieve gedachten gaan gepaard met onder meer zelf opgelegde restricties van bepaald voedsel, het ontkennen van hongergevoelens, weinig eten of juist regelmatig heftige eetbuien, en niet in staat zijn of zich ongemakkelijk voelen om samen met anderen te eten.
• Emotioneel: vaak snel geïrriteerd, ook om angst te maskeren, meestal weinig zelfvertrouwen en extreem zelfkritisch, geen interesse in het onderhouden van sociale contacten (sociaal isolement).
• Fysiek: serieuze schommelingen in gewicht, vaak problemen samenhangend met het darmkanaal (zoals maagkrampen, maagzuur en verstoorde ontlasting), lage waardes van belangrijke lichaamsstoffen (zoals kalium, bloedlichaampjes en hormonen), een verstoord en zwak immuunsysteem, en cognitieve problemen.

Eetstoornis NAO oorzaken

Er zijn verschillende, uiteenlopende oorzaken die tot de eetstoornis NAO leiden. Deze hebben overlap met meerdere eetstoornissen, net zoals bij de symptomen. Eetstoornis NAO draait vaak om het gevoel van zelfcontrole over voedsel en de allesoverheersende angst om deze te verliezen. Deze angst komt volgens een onderzoek in het blad Journal of Eating Disorders door F. Froreich et al. veel voor bij verschillende eetstoornissen en draagt bij aan de obsessie met eten en de ongezonde eetpatronen die zich als gevolg ontwikkelen.

Dit zijn mogelijke oorzaken van de eetstoornis NAO:

• Aanleg: Er is nog veel onduidelijk over het biologische aspect van eetstoornissen, maar er zijn sterke aanwijzingen dat sommige mensen genetische aanleg hebben om een eetstoornis te krijgen.
• Omgeving: bij eetstoornissen horen tal van mogelijke omgevingsfactoren die een rol kunnen spelen, waaronder invloed van vrienden of familie, buitenaf (media, populaire trends), sociale contacten (gepest worden) en levensfase (puberteit).
• Psychologisch: mensen met de diagnose eetstoornis NAO hebben gemiddeld vaker psychologische problemen zoals angststoornissen en depressies.
• Fysiek: door ziekte of andere lichaamsgerelateerde oorzaken kan een normaal gewicht geproblematiseerd worden en een angst om dik te worden of zijn ontstaan.

Eetstoornis NAO gevolgen

De eetstoornis NAO kan evenals meer bekende, eetstoornissen zoals anorexia nervosa ernstige fysieke en psychische gevolgen hebben. Uit verschillende studies is gebleken dat ziektecijfers, klinische opnames en sterftecijfers van een vergelijkbare orde zijn, waaronder H. Turner et al. in een onderzoek in Eating Behaviors en een veelgeciteerde studie door J. Thomas et al. in Psychological Bulletin.

Dit zijn mogelijke lichamelijke en psychische gevolgen van eetstoornis NAO:

• Chronische vermoeidheid, onder meer door slaapproblemen en tekort aan essentiële voedingsstoffen
• Maag- en darmproblemen
• Beschadigd gebit door aantasting van tandglazuur (opkomend maagzuur bij veelvuldig braken)
• Permanente gezondheidsschade aan organen zoals de nieren, darmen en lever
• Vergroot risico op hart- en vaatziekten en klachten
• Verstoorde menstruatiecycli, mogelijk permanente onvruchtbaarheid
• Angststoornissen en depressies
• Cognitieve problemen
• Kans op vroegtijdig overlijden, onder meer door kaliumtekorten en grotere kans op suïcidale gedachten

Eetstoornis NAO behandeling

De eetstoornis NAO kan op verschillende manieren behandeld worden, maar behandeling bestaat vaak uit een combinatie van cognitieve gedragstherapie, psychoeducatie en mogelijk medicatie. Zo wordt ander eetgedrag aangeleerd, gezonde eetpatronen genormaliseerd en lichamelijke of psychische gevolgen behandeld. Een recent onderzoek uit 2021 gepubliceerd in European Eating Disorders Review suggereert dat vroege interventies bij de eetstoornis NAO een mogelijk grotere impact hebben op het genezingsproces in vergelijking met andere eetstoornissen.

Vanwege de mogelijke ernst van de eetstoornis NAO, met een vergelijkbaar sterftecijfer als anorexia en boulimia, is het vroegtijdig inschakelen van specialistische hulpverleners hoe dan ook te adviseren. Een huisarts of andere first point dienstverlener verwijst patiënten met een (vermoedelijke) eetstoornis diagnose meestal door naar een eetstoorniskliniek. Hoe een behandeling bij specialistische hulpverleners eruit ziet is per persoon verschillend en onder meer afhankelijk van de type en ernst van symptomen, onderliggende oorzaken en leeftijd. Bel 020 – 532 0030 voor een telefonisch consult over de meest geschikte behandeling.

Veelgestelde vragen