Eetstoornis Pica: Oorzaken, symptomen en behandeling

Pica is een ernstige, zeldzame eetstoornis waarbij iemand zich gedwongen voelt om niet-eetbare dingen te eten. Dit kan leiden tot ernstige lichamelijke schade en mogelijke psychische klachten. Pica komt al eeuwenlang voor en dankt zijn naam aan het Latijnse woord voor ekster, een vogel die de reputatie heeft om alles wat los en vast zit te eten.

De achterliggende oorzaak van pica kan erg verschillen, waardoor de eetstoornis soms moeilijk te herkennen is voor zorgverleners. Op deze pagina wordt uitgelegd wat de mogelijke symptomen en oorzaken van pica zijn en hoe behandeling van deze potentieel levensgevaarlijke eetstoornis eruit ziet.

Wat is eetstoornis Pica?

Eetstoornis pica is een compulsieve eetstoornis waarbij iemand zich gedwongen voelt om niet-eetbare dingen te consumeren. Pica-gedrag is vaak duidelijk zichtbaar bij baby’s en jonge kinderen, die van alles in hun mond stoppen, maar als eetstoornis kan het in elke leeftijdsgroep (waaronder volwassenen) voorkomen. Door inname van niet-eetbare dingen kunnen mensen lichamelijke problemen ontwikkelen en permanente gezondheidsschade oplopen. Pica kan hierdoor zelfs de dood als gevolg hebben, zoals een studie in The British Journal of Psychiatry al in 1988 aantoonde.

Verstandelijke beperking

Bij de studie naar en diagnose van pica was er in het verleden vooral een focus op mensen met een verstandelijke beperking of ontwikkelingsstoornis, volgens onder meer W. Kok et al. in Gedragstherapie: Tijdschrift voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie. Niet-specialistische hulpverleners herkennen pica daarom minder snel als ernstige eetstoornis bij mensen die niet in instituties zijn opgenomen of geen verstandelijke beperkingen hebben. Zo wordt pica vaak onderschat bij een zwangerschap.

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 09:00 - 17:00

Wat zijn de symptomen van eetstoornis Pica?

De symptomen van de eetstoornis pica zijn onder meer het dwangmatig eten van oneetbare dingen en vreemde voorwerpen, een ijzertekort en andere lichamelijke klachten zoals darmproblemen. In de vroege ontwikkelingsfase van de meeste baby’s en jonge kinderen is het eten van niet-eetbare dingen zoals zeep, aarde en verf vrij normaal, maar bij pica is het een dwangmatige behoefte geworden. Een arts kan pica ook signaleren door specifieke complicaties en lichamelijke problemen die ontstaan door de inname van gevaarlijke stoffen en objecten, omdat deze onder meer de darmwand beschadigen.

Mogelijke symptomen van de eetstoornis pica zijn:

• Het langdurig (meer dan één maand lang) eten van niet-eetbare voorwerpen en voedsel met nauwelijks voedingswaarde
• Onvermogen om te stoppen met dergelijk zelfbeschadigend gedrag
• Lichamelijke kwalen en falen als gevolg van inname van gevaarlijke objecten en stoffen, zoals gastro-intestinale problemen
• IJzertekort
• Bloedarmoede

Wat zijn de oorzaken van Pica?

De oorzaken van pica zijn gevarieerd en voor deskundigen nog niet altijd duidelijk. Wel blijkt uit onderzoek door A. Leung et al. in Current Pediatric Reviews dat pica veel voorkomt onder kinderen in lagere sociaal-economische klassen, mensen met een verstandelijke handicap en in het geval van emotionele verwaarlozing. Ook is er soms sprake van een psychische stoornis of somatische aandoening. Fysieke oorzaken van pica zijn onder meer een tekort aan ijzer, bloedarmoede en ondervoeding.

Dit zijn mogelijke oorzaken van pica:

• Een verstandelijke beperking, ontwikkelingsstoornis (autisme) of psychische problemen
• Emotionele verwaarlozing
• Stress of angst
• IJzertekort in bepaalde delen van de hersenen, volgens C. Borgna-Pignatti et al. in Expert Review of Hematology
• Ondervoeding, vaak als gevolg van armoede
• Bloedarmoede, vooral een genoemde oorzaak onder zwangere vrouwen volgens een studie uit 2009 in International Journal of Medicine and Health Development

Wat zijn de gevolgen van Pica eetstoornis?

De gevolgen van de pica eetstoornis zijn potentieel levensbedreigend. Afhankelijk van welke oneetbare dingen of voedsel met beperkte voedingswaarde worden ingenomen, kan iemand ernstige lichamelijke klachten ontwikkelen. Ook is het mogelijk om psychische problemen te krijgen als gevolg van pica en andere eetstoornissen te ontwikkelen, volgens een veel geciteerd onderzoek door M. Marchi et al. in Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry.

Dit zijn mogelijke gevolgen van de pica eetstoornis:

• Vergiftiging als gevolg van inname van bepaalde giftige stoffen, waaronder zware metalen (lood), solanine (mogelijk aanwezig in rauwe aardappelen) en chemische producten
• Gastro-intestinale problemen, waaronder hevige diarree, constipatie en misselijkheid
• Interne bloedingen door het eten van scherpe voorwerpen
• Parasitaire infecties
• Lage hemoglobinewaarden bij zwangere vrouwen en mogelijke groei- en ontwikkelingsstoornissen bij pasgeboren baby’s, volgens onder meer F. Khoushabi et al. in Open Journal of Obstetrics and Gynecology
• Psychische problemen, onder meer door schaamte
• Ontwikkeling van andere eetstoornissen, waaronder boulimia nervosa

Welke behandeling voor eetstoornis pica?

Behandeling bij een diagnose pica kan verschillende vormen aannemen. Een behandeltraject is onder meer afhankelijk van de ernst van de symptomen, de leeftijd van de persoon en of iemand een psychische stoornis of beperkte verstandelijke vermogens heeft. Er wordt daarom altijd eerst een diagnostisch onderzoek uitgevoerd om de precieze oorzaak van de eetstoornis te achterhalen. Dit onderzoek bestaat uit medische, psychologische en sociale evaluaties om eventuele onderliggende gezondheidsproblemen of psychische stoornissen vast te stellen.

Na het diagnostisch onderzoek kan een plan voor behandeling worden opgesteld. Mogelijke behandelmethoden voor pica zijn onder meer cognitieve gedragstherapie, monitoring en onderwijs voor familie en naasten. Ook kan medicatie gebruikt worden om symptomen en onderliggende oorzaken te bestrijden, zoals ijzertabletten wanneer er sprake is van een ijzertekort.

Eetstoornis kliniek

Pica is over het algemeen goed te behandelen, hoewel de juiste diagnose en geschikte behandeling vaak specialistische kennis vereist. Behandeling van pica vindt daarom vaak plaats in een gespecialiseerde eetstoornis kliniek, waar de vereiste condities voor een effectief behandeltraject aanwezig zijn.

Bel 020 – 532 0030 voor een telefonisch consult over de behandeling die het beste aansluit bij jouw situatie.

Veelgestelde vragen over PICA