Gegeneraliseerde angststoornis: Oorzaken, symptomen en gevolgen

We piekeren allemaal wel eens. Maar wanneer iemand buitensporig angstig is over ‘gewone’ dagelijkse dingen, spreken we van een gegeneraliseerde angststoornis (GAS), of piekerstroonis. Mensen met een GAS maken zich zorgen over dingen die hen zouden kunnen overkomen, zonder dat daar een duidelijke reden voor is.

Voorbeelden zijn bezorgdheid over financiën, hun gezondheid (of die van naasten) en werkgerelateerde problemen. Het lukt mensen met een GAS niet om te stoppen met piekeren, en ze hebben geen controle meer over hun gedachten.

Wat is gegeneraliseerde angststoornis?

Er zijn mensen die moeite hebben met het onder controle houden van zorgen en angsten. Ze piekeren over van alles en nog wat, zonder dat daar een duidelijke aanleiding voor bestaat. De angstklachten en het piekeren veroorzaken lichamelijke klachten, en wanneer dit langer dan zes maanden aanhoudt en een negatieve impact heeft op het dagelijks leven, spreken we van een gegeneraliseerde angststoornis (GAS).

Relaties kunnen eronder gaan lijden, maar ook prestaties op het werk. De angsten maken mensen met een GAS onzeker, met als gevolg dat ze bepaalde situaties het liefst vermijden.

Lees hier meer: Wat is een angststoornis

Oorzaken gegeneraliseerde angststoornis

Vaak is er niet één duidelijke oorzaak van angstklachten en spelen dus meerdere factoren een rol. Het is meestal een combinatie van erfelijke, geestelijke en sociale factoren.

GABA en serotonine

Er is gebleken dat bij mensen met een GAS het GABA-systeem in de hersenen minder goed functioneert. GABA is een neurotransmitter en het GABA-systeem is een van de belangrijkste systemen die – indien nodig – de hersenactiviteit kan afremmen. Bij remming van de hersenactiviteit, zal de persoon rustiger worden. Maar omdat mensen met een gegeneraliseerde angststoornis minder vatbaar zijn voor GABA, zullen ze in bepaalde situaties juist sneller en intenser reageren.

Ook kan het stofje serotonine een rol spelen. Stimulatie van het serotoninesysteem kan sommige mensen angstiger maken. Dat heeft onder andere te maken met erfelijkheid.

Andere oorzaken

Naast stofjes in de hersenen en erfelijkheid, kun je ook een paniekstoornis ontwikkelen na een ingrijpende gebeurtenis (bijvoorbeeld het ontwikkelen van een lichamelijke ziekte of de dood van een dierbare) of als je al een tijd lang stress ervaart en gespannen bent. Verder kan je karakter een rol spelen, en kan opgevoed worden door overbezorgde ouders soms ook bijdragen aan de ontwikkeling van een piekerstoornis.

Gegeneraliseerde angststoornis symptomen

Wat zijn de symptomen van een gegeneraliseerde angststoornis? Bij gegeneraliseerde angst voel je je dus constant angstig en zenuwachtig, zonder dat daar een duidelijke reden voor is. Je kunt die angstgevoelens niet onder controle houden.

Psychische klachten van een GAS

• Prikkelbaar
• Je kunt je lastig concentreren
• Snel afgeleid
• Verhoogde alertheid
• Slaapproblemen
• Je bent snel geïrriteerd
• Rusteloos
• Vermoeid

Lichamelijke verschijnselen

Lichamelijke verschijnselen die door een gegeneraliseerde angststoornis worden veroorzaakt, zijn onder andere:

• Gespannen, pijnlijke spieren
• Zweten
• Hoofdpijn
• Misselijkheid
• Diarree
• Droge mond
• Hartkloppingen
• Ademhalingsproblemen
• Vermoeidheid
• Trillen

Gegeneraliseerde angststoornis behandeling

Gelukkig is een gegeneraliseerde angststoornis prima te behandelen. Een behandeling bestaat in de meeste gevallen uit cognitieve gedragstherapie (CGT), medicatie, of een combinatie.

CGT schijnt goed te werken bij mensen die constante bezorgdheid ervaren. Alsmaar piekeren over verschillende dingen of allerlei situaties, zal er op den duur voor zorgen dat je gaat piekeren over het piekeren. Je verliest de controle. Bij CGT leer je anders tegen het gepieker aan te kijken, en leer je andere strategieën om met stressvolle situaties om te gaan. Je leert je bijvoorbeeld te focussen op wat er wel goed gaat, in plaats van altijd maar bezorgd te zijn over dingen die mis zouden kunnen gaan.

Het is belangrijk om hulp te zoeken voor je gegeneraliseerde angststoornis, want klachten gaan vaak niet zomaar over. Mensen hebben soms niet eens meer door dat ze zoveel piekeren, terwijl ze zich steeds moe en gespannen voelen.

Lees ook: angststoornis behandeling

Cijfers

In 2016 waren er volgens het RIVM 190.400 mensen met een gegeneraliseerde angststoornis (op basis van een bevolkingsonderzoek).

Daarnaast schijnt dat in Nederland 2,3% van de volwassenen tussen de 18-64 jaar ooit een gegeneraliseerde angststoornis heeft gehad. Het komt bovendien vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Veelgestelde vragen