HPPD: Begrip, Symptomen en Behandelingsopties

Sommige gebruikers van hallucinogene drugs ontwikkelen hallucinogen persisting perception disorder (HPPD), een aandoening waarbij je last hebt van regelmatige hallucinaties en andere waarnemingsproblemen. In zeldzame gevallen gaan deze visuele verstoringen nooit meer weg en maken ze je dagelijks leven ontzettend moeilijk. HPPD wordt als aandoening nog niet goed begrepen door zorgverleners. Op deze pagina wordt uitgelegd wat we wel al weten over de oorzaken en symptomen, en bespreken we welke behandelmethodes kunnen helpen bij mogelijke klachten.

Wat is HPPD?

HPPD is een aandoening waarbij iemand last heeft van terugkerende hallucinaties en verstoorde waarnemingen na het gebruik van psychedelische drugs. Deze hallucinaties worden ook wel flashbacks genoemd en kunnen jarenlang aanhouden. Ze hebben een grote impact op je dagelijks leven door hun onvoorspelbaarheid en de intense emoties die je tijdens flashbacks ervaart.

Hallucinogen Persisting Perception Disorder, waar HPPD voor staat, wordt als aandoening nog niet goed begrepen. Het is daarom ook niet bekend hoeveel mensen precies HPPD hebben. Volgens de American Psychiatric Association hebben waarschijnlijk zo’n 4 tot 5% van alle gebruikers van hallucinogene middelen last van HPPD-klachten. In Nederland zouden dan duizenden mensen met HPPD rondlopen.

Wat zijn de oorzaken van HPPD?

De oorzaken van HPPD zijn nog niet volledig begrepen. Waarschijnlijk speelt een verstoring van de signalering van serotonine in het lichaam een grote rol bij het veroorzaken van HPPD, volgens Belgische onderzoekers in European Neuropsychopharmacology. Serotonine is een belangrijke neurotransmitter die onder meer je stemming en waarneming reguleert. Bepaalde drugs zoals LSD, XTC en psilocybine (paddo’s) verhogen je serotoninespiegel. Zo veranderen ze de manier waarop je hersenen serotonine signaleren. Hallucinogene middelen zoals cannabis en ketamine kunnen ook, door regelmatig gebruik, zenuwcellen in de hersenen beschadigen. Zo dragen ze bij aan de symptomen van HPPD.

Mogelijke oorzaken van HPPD zijn:

• Verstoorde signalering van neurotransmitter serotonine door drugs als LSD, XTC en cannabis
• Beschadigde zenuwcellen in hersenen door drugsgebruik
• Langdurige effecten van hallucinogene drugs
• Onderliggende psychische aandoeningen zoals schizofrenie
• Psychedelica in hoge dosering innemen

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 07:00 - 22:00

Wat zijn de symptomen van HPPD?

De symptomen van HPPD zijn visuele verstoringen, angst en paniekaanvallen en cognitieve problemen. Je herbeleeft bij HPPD vaak de negatieve ervaringen van een bad trip. Van welke symptomen iemand last krijgt is afhankelijk van veel factoren, volgens een studie uit 2018 in Behavioral Neurobiology of Psychedelic Drugs. Visuele verstoringen omvatten onder meer golvende beelden (visual snow), zwevende vlekjes (floaters), en lichtflitsen. Soms zien mensen lichtkringen (halo’s) rond voorwerpen of ‘nabeelden’, waarbij je objecten in andere kleuren of groottes waarneemt. Bij flashbacks kun je intense emoties zoals angst en paniek ervaren.

Veel van de symptomen van HPPD lijken op algemene waarnemingsstoornissen die mensen kunnen ervaren na het gebruik van hallucinogene drugs. Bij HPPD houden deze symptomen echter vaak maanden of zelfs jarenlang aan, in plaats van een paar uur of enkele dagen.

Enkele symptomen van HPPD zijn:

• Visuele verstoringen (zoals visual snow, zwevende vlekjes, intensere kleuren, halo’s en nabeelden)
• Angst en paniekaanvallen (mogelijk flashbacks van negatieve emoties van een bad trip)
• Derealisatie (waarbij iemand de wereld als onwerkelijk ervaart, alsof je in een droom zit)
• Emotionele afvlakking (vaak voor korte duur)
• Cognitieve problemen (zoals geheugen- en concentratieproblemen)

Diagnose van HPPD

Artsen kijken naar drie criteria voor een diagnose van HPPD:

• Minstens enkele weken lang flashbacks ervaren, zoals visuele verstoringen en angstaanvallen
• Veel last hebben van deze flashbacks tijdens het dagelijks leven, waardoor het je mentale gezondheid en dagelijks functioneren beïnvloedt
• Er zijn geen andere oorzaken voor deze symptomen, zoals een psychische of lichamelijke ziekte

Wanneer je deze drie criteria herkent bij jezelf, is het verstandig om medische hulp te zoeken. Het is hierbij van groot belang dat een arts andere mogelijke oorzaken van de symptomen uitsluit. De voorgeschreven behandeling kan anders juist de symptomen verergeren.

Behandeling van HPPD

Er is geen specifieke behandeling beschikbaar om HPPD te genezen. Hoewel klachten vanzelf kunnen overgaan, zijn er wel behandelingen die helpen om de intensiteit en frequentie van symptomen te verminderen. Artsen kunnen medicatie voorschrijven zoals antidepressiva en antipsychotica. Door deze farmacotherapie ervaar je dan minder angst en beperk je de kans op hallucinaties. Ook therapie kan helpen bij HPPD symptomen, volgens bijzonder hoogleraar Anneke Goudriaan van de Universiteit van Amsterdam. Deze behandelmethoden zijn echter niet bij iedereen effectief. Er wordt nog veel onderzoek gedaan om HPPD beter te begrijpen. Meer kennis is nodig om een optimale behandeling te ontwikkelen.

Mogelijke behandelmethoden voor HPPD zijn:

• Antidepressiva en benzodiazepinen, helpen om angst, paniek en slapeloosheid te verminderen
• Antipsychotica, helpt hallucinaties te voorkomen
• Cognitieve gedragstherapie, helpt bij het ontwikkelen van copingmechanismen tijdens bepaalde gebeurtenissen die symptomen van HPPD veroorzaken
• EMDR-therapie, helpt om negatieve gedachten en emoties beter te verwerken

Leven met HPPD

HPPD is voor veel mensen een moeilijke aandoening om mee te leven. De symptomen van hallucinogen persisting perception disorder gaan vaak namelijk nooit volledig weg, zelfs wanneer je medicatie krijgt en therapie volgt. Er zijn verschillende zelfhulpgroepen waar lotgenoten steun bij elkaar vinden en adviezen uitwisselen. Voor een eerste consultatie zijn er ook initiatieven zoals het Landelijk Medisch Spreekuur Partydrugs.

Belangrijk bij HPPD is om je levensstijl te veranderen, volgens Israëlisch onderzoek uit 2014. Het verminderen van stress in je leven en voldoende slaap helpt om klachten te beperken. Wanneer je hallucinogene drugs blijft gebruiken, zullen symptomen echter nooit verdwijnen. Stoppen met drugs zorgt dat klachten kunnen worden beperkt en draagt bij aan het verdwijnen van de aandoening. Sommige mensen kunnen echter niet zomaar hun drugsgebruik stopzetten. Bel anoniem naar 020 – 532 0030 voor informatie over behandelopties om te stoppen met drugs als cannabis en XTC.

Veelgestelde vragen over HPPD

Hier vind je een overzicht van veelgestelde vragen over HPPD. Lees hierboven meer over Hallucinogen Persisting Perception Disorder (HPPD) en wat je zelf kunt doen aan de aandoening.