Paroxetine: Werking, Gebruik en Risico's

Paroxetine is een populair antidepressivum dat bekend staat om de lastige ontwenningsfase wanneer je wilt stoppen, volgens diverse wetenschappelijke studies. Artsen schrijven paroxetine voor bij depressie, angststoornissen en andere psychische klachten. Het helpt om je stemming te verbeteren en vermindert negatieve emoties en angsten. Hoewel paroxetine vrij effectief is, zijn er wel risico’s aan het gebruik. Zo komen bijwerkingen vaak voor en hebben sommige gebruikers therapie en andere professionele hulp nodig om volledig te stoppen met het medicijn. Op deze pagina vind je informatie over veilig gebruik, mogelijke bijwerkingen en de ontwenningsfase van paroxetine.

Wat is Paroxetine?

Paroxetine is een medicijn dat helpt bij depressieve gedachten, angststoornissen en posttraumatische stress stoornis (PTSS). Het behoort tot de groep SSRI’s. Dit zijn moderne antidepressiva die vooral de balans van de stof serotonine (een belangrijke neurotransmitter in je hersenen) herstellen. Paroxetine zorgt ervoor dat er meer serotonine actief is in je hersenen. Hierdoor verbetert je stemming en verminderen angsten.

Paroxetine valt niet onder de Opiumwet. Volgens de overheid is het risico op medicijnverslaving namelijk beperkt. Gebruik van paroxetine is echter niet zonder risico’s. Het antidepressivum is daarom alleen op recept verkrijgbaar. Ook moet je regelmatig voor controle langsgaan bij een arts. Je mag daarnaast niet zomaar stoppen met paroxetine. Door gewenning krijgen veel gebruikers namelijk last van afkickverschijnselen als ze abrupt stoppen. Soms leidt dit zelfs tot ernstige gezondheidsproblemen.

Wanneer wordt Paroxetine voorgeschreven?

Paroxetine wordt voorgeschreven bij verschillende psychische aandoeningen, met name voor de behandeling van depressieve klachten. Het helpt angsten en paniekaanvallen te verminderen bij angststoornissen en beperkt de symptomen bij obsessieve-compulsieve stoornis. Ook kan een arts het medicijn voorschrijven voor opvliegers tijdens de overgang en bij de behandeling van gegeneraliseerde angststoornis.

Opbouwschema en gebruik

Je neemt paroxetine tabletten heel in, bij voorkeur in de ochtend met voedsel. Het gebruik bouw je altijd op over een periode van een paar weken. Zo kan in de hersenen de hoeveelheid serotonine langzaam worden verhoogd en voorkom je heftige bijwerkingen. De aanbevolen dosering verschilt per aandoening, volgens de preparaattekst van het Farmacotherapeutisch Kompas. De maximale dosering paroxetine is officieel 60 mg per dag. De aanbevolen maximale dosering verschilt echter per aandoening. Vaak ligt deze tussen de 40-60 mg. Ouderen mogen niet meer dan 40 mg per dag innemen vanwege gevaarlijke bijwerkingen.

In een opbouwschema verhoog je de dagdosering meestal met 10 mg om de 3-7 dagen. Een begindosering van paroxetine voor depressieve klachten is 20 mg 1x per dag. Deze kan worden verhoogd naar maximaal 50 mg per dag. Voor een paniekstoornis begin je met 10 mg per dag en kun je meestal maximaal 40 mg gebruiken. Bij sociale fobie en posttraumatische stressstoornis start je met 20 mg 1x per dag en kun je na een paar weken deze dosering (indien nodig) in stappen verhogen tot maximaal 50 mg.

Hoe werkt Paroxetine?

Paroxetine werkt door de activiteit en hoeveelheid van de neurotransmitter serotonine te verhogen in je hersenen. Serotonine is een complexe boodschapperstof in het brein waardoor signalen tussen zenuwcellen aan kunnen komen. De stof speelt een rol in je stemming, slaap, eetlust en andere vitale lichaamsfuncties. Bij mensen met psychische aandoeningen zoals depressie en angststoornissen is de serotoninespiegel vaak uit balans, volgens een studie uit 2000 in Human Psychopharmacology. Paroxetine verhoogt de serotoninespiegel en zorgt zo dat er meer serotonine activiteit is in je hersenen. Dit heeft een positieve werking op je emoties en stemmingen.

Het werkingsmechanisme van paroxetine heeft tijd nodig. Ook is het gevaarlijk om je serotoninespiegel te snel te boosten, waardoor je een dosering alleen geleidelijk mag opbouwen. De meeste mensen ervaren een verbetering van de klachten na enkele weken van gebruik. Soms duurt het langer voordat de optimale werking is bereikt. Op basis van je gerapporteerde bijwerkingen en de positieve effecten zal een arts je dosering verhogen en verlagen totdat een dosering is vastgesteld die voor jou het beste werkt.

Wat zijn de bijwerkingen van Paroxetine?

De bijwerkingen van paroxetine zijn onder meer seksuele stoornissen en misselijkheid. De meeste bijwerkingen verdwijnen binnen enkele weken, zoals vermoeidheid en slaperigheid. Andere bijwerkingen houden langer aan of gaan helemaal niet meer weg tijdens de behandeling, zoals gewichtsveranderingen en seksuele problemen. Ernstige bijwerkingen zijn zeldzaam, maar kunnen wel levensbedreigend zijn. Zo leidt paroxetine bij sommige gebruikers tot suïcidale gedachten en kun je het serotoninesyndroom ontwikkelen.

Het merendeel van de gebruikers geeft aan dat de bijwerkingen door paroxetine te overzien zijn, volgens Japanse onderzoekers in een studie uit 2011. Toch ervaart een flinke groep gebruikers vervelende klachten door het geneesmiddel. Sommigen besluiten hierdoor tot overstappen op een ander geneesmiddel.

Mogelijke bijwerkingen van paroxetine zijn:

• Seksuele problemen (zoals een verlaagd libido en vroegtijdige zaadlozing)
• Misselijkheid
• Problemen met de eetlust en spijsvertering
• Slaapstoornissen en plotselinge ernstige vermoeidheid
• Hoofdpijn
• Angst en rusteloze gevoelens
• Ernstige huidaandoening (blaarvorming)
• Suïcidale gedachten
• Serotoninesyndroom

Risico’s en waarschuwingen

Het gebruik van paroxetine brengt risico’s met zich mee. Het is daarom belangrijk om je te houden aan de voorschriften van je arts. Zo wordt het combineren van paroxetine en alcohol sterk afgeraden. Alcohol versterkt namelijk de werking van paroxetine en kan eerder leiden tot bijwerkingen zoals duizeligheid, een verminderd reactievermogen en een onregelmatige ademhaling. Ook is het niet veilig om aan het verkeer deel te nemen met paroxetine, met name tijdens de eerste weken wanneer je concentratie- en reactievermogen verminderen door bijwerkingen.

Mensen met bepaalde aandoeningen en een verminderde nierfunctie of leverfunctie lopen extra risico op het ontwikkelen van ernstige bijwerkingen. Het gebruik van paroxetine tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding wordt daarnaast afgeraden door het risico op complicaties en gezondheidsproblemen, volgens medicijnonderzoeker Sonia Chaabane in British Journal of Clinical Pharmacology.

Afbouwen van Paroxetine

In vergelijking met andere SSRI-medicijnen komen ontwenningsverschijnselen bij het stoppen met paroxetine vaker voor, volgens een studie uit 2015 in Psychotherapy and Psychosomatics. Ook behoren de klachten tijdens de ontwenningsfase tot een van de heftigste in de medicijngroep waar paroxetine onder valt. Geleidelijk afbouwen is daarom erg belangrijk om zowel de kans op zulke klachten als de intensiteit ervan te beperken. Te snel stoppen met paroxetine kan bovendien zorgen dat depressiviteit terugkomt of dat de symptomen waarvoor je het medicijn gebruikt verergeren.

Wanneer je klaar bent met je behandeling of om andere redenen wilt stoppen, moet je als gebruiker van paroxetine dus een afbouwschema volgen. Zo’n afbouwschema duurt gemiddeld 4 tot 8 weken. De duur is onder meer afhankelijk van hoe hoog je dagelijkse dosering is en wat je klachten zijn. Tijdens het afbouwen is het belangrijk om altijd een dagelijkse dosis in te nemen. Paroxetine gaat namelijk relatief snel uit je lichaam (een korte halfwaardetijd) en bij een gemiste dosering kunnen dan sneller ontwenningsverschijnselen optreden.

Afkickverschijnselen paroxetine

Tijdens het afbouwen kun je last krijgen van diverse afkickverschijnselen. In de meeste gevallen verdwijnen deze binnen een paar weken, maar bij sommige gebruikers kunnen ze langer aanhouden. Bij een dagdosering van 30 tot 60 mg is het risico op onthoudingsverschijnselen het grootst. Het naleven van je afbouwschema is erg belangrijk om deze klachten te beperken. Ook kunnen ontspanningsoefeningen, voldoende slaap en een gezonde leefstijl helpen, volgens onderzoekers van Radboud University in een studie uit 2019.

Mogelijke afkickverschijnselen bij paroxetine zijn:

• Misselijkheid en duizeligheid
• Hoofdpijn
• Slaapproblemen
• Nachtmerries en intense dromen
• Gevoel van elektrische schokjes in het lichaam
• Angst
• Griepklachten
• Pijn op de borst en spierpijn
• Terugkeer van depressieve klachten

Ervaringen met stoppen

Veel gebruikers van paroxetine hebben last van milde klachten tijdens het geleidelijk stoppen. Volgens gedeelde ervaringen op medicijnfora kan met name de laatste stap bij het afbouwen erg moeilijk zijn. In sommige gevallen kan een arts alternatieve medicatie voorschrijven met een vergelijkbare werking als paroxetine. Zo zou de SSRI fluoxetine helpen om ontwenningsverschijnselen te beperken door een langere halfwaardetijd, volgens Britse onderzoekers in Advances in Psychiatric Treatment.

Hulp en begeleiding

Je arts speelt een cruciale rol tijdens het gebruik en afbouwen van paroxetine. Deze stelt een persoonlijk afbouwschema op en monitort je voortgang. Als het je maar niet lukt om volledig te stoppen met paroxetine, is het verstandig om extra hulp en begeleiding te zoeken. Psychotherapie wordt hiervoor vaak aanbevolen. In gesprekken met een therapeut probeer je dan de onderliggende oorzaken van je klachten te achterhalen. Wanneer deze oorzaken worden behandeld, nemen je klachten af en zal de ontwenning makkelijker gaan.

Naast professionele hulp kan ook contact met lotgenoten helpen. Op online forums of in fysieke steungroepen kun je ervaringen delen en advies krijgen over het beheersen van ontwenningsverschijnselen. Ook alternatieve therapieën zoals mindfulness en yoga helpen sommige gebruikers bij het afbouwen. Deze helpen om stress te verminderen en beter te ‘dealen’ met de ontwenningsfase.

Zoek jij hulp voor een afhankelijkheid aan paroxetine? Bel 020 – 532 0030 en krijg deskundig advies van onze medewerkers over de meest geschikte behandelopties in jouw situatie.

Veelgestelde vragen