Overdosis paracetamol: Kenmerken en gevaren

Een overdosis paracetamol is een reëel gevaar wanneer je regelmatig een normale dosis paracetamol inneemt. Volgens een studie uit 2013 in Emergency Medicine is paracetamol één van de meest veelvoorkomende oorzaken van vergiftiging.

Vergiftiging kan niet alleen ontstaan door acute overdosering na een hoge hoeveelheid paracetamol (zoals 10 gram), maar ook omdat het soms dagen duurt voordat het lichaam alle resten paracetamol verwerkt heeft. Op deze pagina vind je uitleg over wat een overdosis paracetamol is en hoe je deze op tijd herkent. Ook bespreken we wat veilige doseringen zijn voor paracetamol.

Wat is paracetamol?

Paracetamol is een pijnstillend en koortsverlagend middel. Het wordt onder meer verkocht onder de merknaam Dafalgan. Je kunt paracetamol gebruiken bij onder andere hoofdpijn, keelpijn, oorpijn, spierpijn, menstruatieklachten en gewrichtspijn. Het is een relatief veilige pijnstiller wanneer je het voor korte periode en in een normale dosering gebruikt. Wanneer iemand in hoge dosis paracetamol inneemt, is er een kans op overdosering.

Lees ook: Overdosis ibuprofen

Hoeveel paracetamol per dag?

De veilige hoeveelheid paracetamol per dag is afhankelijk van je leeftijd, lichaamsgewicht en hoe vaak je paracetamol gebruikt. Volgens het Zorginstituut Nederland is bij milde tot matige pijn de maximale aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor elke persoon 4 gram per dag of lager. Boven deze dosering bestaat een groot risico op paracetamolvergiftiging door overdosering.

Zoveel paracetamol mag je per dag:

• Kinderen tot 12 jaar: Maximaal 60 mg per kilo lichaamsgewicht per dag, verdeeld over meerdere doses. Niet meer dan 2 gram per dag.
• Kinderen van 12 tot 18 jaar: Maximaal 60 mg per kg lichaamsgewicht per dag, verspreid over 4 doses en maximaal 1 gram per keer.
• Volwassenen: Maximaal 4 gram per dag. Bij een lichaamsgewicht onder de 50 kg, chronisch alcoholgebruik of chronische ondervoeding is maximaal 2 gram per dag aanbevolen.

10 gram in 24 uur tijd

10 gram ingenomen paracetamol op één dag leidt meestal tot ernstige vergiftiging, volgens onderzoek door forensisch toxicologen in Clinical Toxicology. Onmiddellijke ziekenhuisopname is bij deze hoeveelheid noodzakelijk. Het is ook mogelijk om een zware vergiftiging op te lopen door te veel paracetamol over een langere periode te gebruiken. Zo kan 12 gram paracetamol over een periode van 48 uur leiden tot bijvoorbeeld levernecrose (ernstige leverschade).

Omdat paracetamol verwerkt zit in veel andere medicijnen, kun je er ongemerkt te veel van binnenkrijgen. Informeer je arts daarom altijd over alle medicijnen die je inneemt.

Lees hier meer over ontwenningsverschijnselen medicijnen

Wat zijn de kenmerken van een paracetamol verslaving?

De kenmerken van een paracetamol verslaving zijn onder meer gewenning voor de effecten ervan en ontwenningsverschijnselen wanneer je plotseling stopt met het gebruik. Hoewel paracetamol relatief veilig is, kan regelmatig gebruik ervan risico’s met zich meebrengen. Bij langdurig dagelijks gebruik van paracetamol zal tolerantie en gewenning optreden. De werking neemt hierdoor steeds meer af, waardoor je weer meer paracetamol nodig hebt om hetzelfde pijnstillende effect te bereiken.

Mogelijke kenmerken van een paracetamol verslaving zijn:

• Toenemende tolerantie, waardoor je meer nodig hebt om dezelfde effecten te ervaren
• Regelmatig paracetamol gebruiken, ook wanneer dit niet noodzakelijk is
• Ontwenningsverschijnselen ervaren zoals medicatieovergebruikshoofdpijn wanneer je plotseling stopt
• Paracetamol blijven gebruiken, ook wanneer dit negatieve gevolgen heeft voor je gezondheid

Lees hier meer over pijnstiller verslaving

Wat zijn de gevolgen van een overdosis paracetamol?

Een overdosis paracetamol kan verschillende bijwerkingen en negatieve gezondheidseffecten veroorzaken. Misselijkheid, overgeven en pijn in de onderbuik zijn veel voorkomende gevolgen van een overdosis Dafalgan, volgens onderzoekers in het medisch-wetenschappelijke tijdschrift QJM. Ook kunnen er ernstige gezondheidseffecten zijn zoals leverbeschadiging, nierbeschadiging en soms zelfs coma of de dood. De verschillende symptomen van een overdosis ontwikkelen zich vaak langzaam. Het is daarom belangrijk om de eerste signalen op tijd te herkennen.

Dit zijn de vier fasen bij een ernstige paracetamolvergiftiging:

• Fase 1: Binnen een paar uur na inname van de overdosis ontwikkelen de eerste symptomen zich. Iemand kan gaan braken, maar voelt zich nog niet echt ziek.
• Fase 2: Na 24 uur kunnen duidelijke buikklachten ontstaan, waaronder pijn en misselijkheid. Tijdens deze fase kan in het bloed al een leverafwijking aangetoond worden door de overdosis.
• Fase 3: Twee tot vijf dagen later neemt het braken toe en begint de lever slechter te functioneren. Geelzucht kan ontstaan, evenals inwendige bloedingen.
• Fase 4: Na 5 dagen begint het herstel óf neemt het leverfalen toe. Als de symptomen verergeren en herstel uitblijft, kan iemand in coma raken. Sommige mensen overlijden uiteindelijk aan bloedvergiftiging als gevolg van de overdosis paracetamol.

Een overdosis paracetamol kan de lever ernstig en blijvend beschadigen en is zo potentieel dodelijk. De lever is verantwoordelijk voor het neutraliseren van giftige stoffen. Bij leverbeschadiging werkt deze functie slecht, wat kan leiden tot de dood. Naast ouderen en kleine kinderen, lopen mensen met chronisch alcoholgebruik en chronische ondervoeding extra risico op een overdosering.

Dodelijke dosis paracetamol

Een overdosering paracetamol kan dodelijk zijn door ontstane leverbeschadiging. Langdurig gebruik van een hoge dosering kan het risico op overdosering doen toenemen. Neem nooit meer Dafalgan in dan de voorgeschreven dosering en luister altijd naar het advies van een arts. De aanbevolen dosis paracetamol staat in de bijsluiter en is afhankelijk van factoren als leeftijd en gewicht.

Leverbeschadiging (acute hepatitis) kan optreden na een dosering van 6 g (bij kinderen zou het gaan om > 140 mg/kg lichaamsgewicht) en hogere doses veroorzaken levernecrose. Ook bij chronisch gebruik van 3–4 g per dag is leverbeschadiging mogelijk.

Behandeling overdosis paracetamol

Raadpleeg meteen een arts bij vermoedens van een overdosis paracetamol. Meestal is een onmiddellijke ziekenhuisopname vereist. De maag van de patiënt wordt dan gespoeld. Ook wordt gebruikgemaakt van geactiveerde kool om de paracetamolspiegel in het lichaam te verlagen. Binnen 10 uur na de overdosis kan ook het tegengif N-acetylcysteïne worden toegediend. Na deze 10 uur heeft dit minder effect en is een verlengde behandeling noodzakelijk.

Veelgestelde vragen over overdosis paracetamol