Overdosis paracetamol: Gevaren en risico's

Paracetamol is een geneesmiddel dat in ons land dagelijks gebruikt wordt om pijn en griepklachten tegen te gaan. Het is verkrijgbaar zonder recept en je kunt het kopen in de apotheek, drogisterij en de supermarkt.

Een paracetamol is echter minder onschuldig dan je denkt. Bestaat er een overdosis paracetamol, en kan paracetamol verslavend zijn?

Lees ook: Overdosis ibuprofen

Wat is paracetamol?

Paracetamol is een pijnstillend en koortsverlagend middel. Je kunt het gebruiken bij onder andere hoofdpijn, keelpijn, oorpijn, spierpijn, menstruatieklachten en gewrichtspijn. Gebruik je paracetamol voor een korte tijd en in een normale dosis, dan is het een veilige pijnstiller.

Hoeveel paracetamol per dag?

Voor kinderen geldt de volgende dosering: 10 mg per kg lichaamsgewicht per keer. Dit houdt in dat kinderen met een leeftijd tussen de 3 – 12 maanden 60 mg 4-6 keer dagelijks mogen nemen. Voor volwassenen en kinderen ouder dan 12 jaar geldt: Rectaal 1000 mg per keer en maximaal 4 gram per dag of oraal 500-1000 per keer en ook maximaal 4 gram op een dag.

Bij chronisch alcoholgebruik gelden er andere doseringen, namelijk maximaal 4 tabletten van 500 mg per dag (dus maximaal 2 gram paracetamol per dag). Omdat chronisch alcohol gebruik ertoe zal leiden dat de concentratie paracetamol toeneemt, zal het giftig worden in de lever.

10 gram per dag

Er wordt van een overdosis ingenomen paracetamol gesproken bij een inname van meer dan 10 gram paracetamol per dag. Omdat paracetamol verwerkt zit in veel andere medicijnen, heb je soms niet eens door hoeveel je ervan binnenkrijgt.

Lees hier meer over ontwenningsverschijnselen medicijnen

Kenmerken paracetamol verslaving

Dat paracetamol relatief veilig is, wil niet zeggen dat het gebruik ervan geen risico’s met zich meebrengt. Bij langdurig dagelijks gebruik van paracetamol, zal er gewenning optreden. De werking neemt zo steeds meer af waardoor je steeds meer paracetamol nodig hebt om hetzelfde pijnstillende effect te bereiken.

Er kan zo een medicatie afhankelijke hoofdpijn ontstaan, die je zal proberen te verhelpen met paracetamol, waarbij er uiteindelijk een vicieuze cirkel ontstaat. De enige optie is dan direct stoppen met het gebruik ervan.

Lees hier meer over pijnstiller verslaving

Gevolgen van een overdosis paracetamol

Een overdosis paracetamol kan verschillende symptomen veroorzaken, waaronder misselijkheid, overgeven en pijn in de onderbuik, maar ook ernstigere effecten zoals leverbeschadiging, nierbeschadiging en in zeer ernstige gevallen zelfs coma of de dood. Het kan even duren voordat de eerste symptomen de kop op steken. Bij een ernstige paracetamolvergiftiging zijn er een aantal fasen die de patiënt doorloopt en is onmiddellijke ziekenhuisopname cruciaal.

• Fase 1: Binnen een aantal uur beginnen de eerste symptomen en kan de persoon gaan braken, zonder dat hij/zij zich verder ziek voelt.
• Fase 2: Na 24 uur kunnen er buikklachten ontstaan, waaronder pijn en misselijkheid. Er kan in het bloed al een leverafwijking aangetoond worden in deze fase.
• Fase 3: Twee tot vijf dagen later zal het braken toenemen en zal de lever slechter gaan functioneren. Er kan geelzucht ontstaan en inwendige bloedingen.
• Fase 4: Na 5 dagen zal het herstel beginnen óf het leverfalen neemt toe. Als de verschillende symptomen verergeren en herstel uitblijft, kan de persoon in coma raken en overlijden aan een overdosis paracetamol of aan een bloedvergiftiging.

Wanneer er sprake is van een teveel aan ingenomen paracetamol, moet er altijd meteen een arts worden geraadpleegd en is een onmiddellijke ziekenhuisopname vereist. De maag van de patiënt wordt gespoeld en daarna wordt gebruik gemaakt van geactiveerde kool. Er kan eventueel een tegengif N-acetylcysteïne worden toegediend (afhankelijk van de gemeten paracetamolspiegel). Als het binnen 10 uur na inname van de overdosis wordt toegediend, is het effect het grootst. Na 10 uur kan het effect afnemen en zal een verlengde behandeling nodig zijn.

Een overdosis paracetamol kan de lever ernstig en blijvend beschadigen, wat potentieel dodelijk is. De lever is verantwoordelijk voor het onschadelijk maken van giftige stoffen en speelt een belangrijke rol in het regelen van de energie. Vooral bij ouderen, kleine kinderen, chronisch alcoholgebruik, bij leveraandoeningen en chronische ondervoeding loopt men risico op een overdosering.

Dodelijke dosis paracetamol

Een overdosering paracetamol kan dodelijk zijn. Een normale, dagelijkse hoeveelheid paracetamol is gewoon veilig. Langdurig gebruik van een hoge dosering kan het risico op een overdosering doen toenemen. Overschrijd nooit de voorgeschreven dosering. De aanbevolen dosis paracetamol staat in de bijsluiter en is afhankelijk van factoren als leeftijd en gewicht.

Leverbeschadiging (acute hepatitis) kan optreden na een dosering van 6 g (bij kinderen zou het gaan om > 140 mg/kg lichaamsgewicht) en hogere doses veroorzaken irreversibele levernecrose. Ook bij chronisch gebruik van 3–4 g per dag is leverbeschadiging gerapporteerd. Door deze leverbeschadiging kan een overdosis paracetamol fataal zijn.

Veelgestelde vragen