ADD: Wat is het, behandeling en symptomen

ADD, ofwel Attention Deficit Disorder, is een aandachtstekortstoornis die zowel bij kinderen, tieners als volwassenen voorkomt. Het wordt gekenmerkt door moeilijkheden in het vasthouden van aandacht en concentratie, waardoor mensen met ADD vaak als dromerig en afwezig worden ervaren. In werkelijkheid ervaren zij echter een constante stroom van gedachten en vragen, wat kan leiden tot gevoelens van overprikkeling en misverstanden, vooral in sociale situaties. Hoewel ADD vroeger als een opzichzelfstaande diagnose werd beschouwd, valt het nu onder de paraplu van ADHD, specifiek het subtype ADHD-I (onoplettend en afgeleid type), dat zich onderscheidt door een gebrek aan hyperactieve symptomen. Mensen met ADD kunnen last hebben van symptomen zoals moeite met concentratie, hyperfocus, vergeetachtigheid en vermoeidheid, wat impact kan hebben op hun dagelijks functioneren. Deze stoornis wordt vaak geassocieerd met zelfmedicatiegedrag, zoals het gebruik van alcohol en drugs, om symptomen te onderdrukken. De behandeling van ADD kan medicatie, therapie en persoonlijke strategieën omvatten om beter met de aandoening om te gaan.

Wat is ADD?

ADD staat voor Attention Deficit Disorder. Het is een aandachtstekortstoornis. Mensen met ADD hebben last van concentratieproblemen, zijn snel afgeleid, snel overprikkeld, hebben soms een slecht korte termijn geheugen en een vertraagde informatieverwerking.

Van de buitenkant lijken mensen met ADD vaak dromerig en afwezig, maar in realiteit zit hun hoofd vaak vol gedachten en vragen. Iemand met ADD kan zich snel onbegrepen en overprikkeld voelen, zeker in grote groepen mensen.

ADD is vooral bekend als stoornis bij kinderen en tieners, maar ook volwassenen kunnen de diagnose krijgen. Lees ook: ADD bij kinderen

Het is niet duidelijk hoeveel Nederlanders last hebben van ADD. Lang niet iedereen met symptomen of kenmerken zoekt hiervoor hulp. Geschat wordt dat zo’n 5 tot 10% van alle Nederlanders kenmerken heeft van ADD of een andere vorm van ADHD.

Wat is het verschil tussen ADD en ADHD?

De diagnose Attention Deficit Disorder wordt vandaag de dag niet meer gegeven. ADD wordt tegenwoordig gezien als een subtype van ADHD (Attention Deficit and Hyperactivity Disorder).

Het verschil tussen ADHD en ADD is het wel of niet hebben van hyperactiviteit. Mensen met ADD zijn vaak rustiger en dromerig vergeleken met mensen met ADHD, die juist rusteloos zijn en moeite hebben met ontspannen.

Op dit moment wordt ADHD onderverdeeld in drie subtypen, waarvan ADHD-I de moderne benaming is voor ADD:

ADHD-H: hyperactief en impulsief type

ADHD-H is het meest bekende, ‘klassieke’ type, ook al komt deze vorm het minst voor. Mensen met deze vorm hebben vooral last van hyperactiviteit en impulsiviteit. Ze hebben moeite met adequaat reageren op uitwendige prikkels. Ze kunnen niet lang stil zitten, willen altijd bezig zijn en hebben moeite met ontspannen.

ADHD-I: onoplettend en afgeleid type

Bij ADHD-I ontbreekt het hyperactieve gedrag. Deze vorm staat dus ook bekend als ADD (Attention Deficit Disorder). Mensen met dit type zijn vaak afwezig, kunnen zich slecht concentreren, hebben moeite met het nemen van beslissingen, zijn vaak dromerig en hebben veel tijd en energie nodig om prikkels te verwerken. Is iemand met ADHD-I / ADD erg geïnteresseerd in een bepaald onderwerp? Dan kunnen ze juist enorm geconcentreerd, bijna obsessief bezig zijn met dat onderwerp. Deze hyperfocus is een belangrijk kenmerk van ADD.

ADHD-C: gecombineerd type

Mensen met het gecombineerde type ADHD hebben kenmerken van beide vormen. Ze zijn zowel hyperactief en impulsief, maar hebben daarbij ook last van concentratieproblemen, onoplettendheid en een gebrek aan focus.

Wat zijn de kenmerken van ADD?

De drie meest belangrijke ADD kenmerken zijn:

Problemen met aandacht

Mensen met ADD hebben moeite om hun aandacht en concentratie vast te houden bij onderwerpen die ze niet per sé interessant vinden. Ze hebben de neiging om in gedachten af te dwalen en afwezig en dromerig te zijn. Ze zijn makkelijk af te leiden waardoor taken en verantwoordelijkheden vaak niet afgemaakt worden. Dit kan leiden tot stress, vergeetachtigheid, stemmingswisselingen, chaotisch gedrag, negatieve gedachten en een negatief zelfbeeld.

Hyperfocus

Iemand met ADD kan juist extreem gefocust zijn wanneer hij of zij zich geïnspireerd voelt over een bepaald onderwerp. Dit kan resulteren in obsessief en dwangmatig gedrag.

Onderpresteren

Omdat mensen met ADD snel afgeleid zijn en daardoor moeite hebben met prioriteiten stellen, plannen en het afmaken van belangrijke taken en verantwoordelijkheden, komt het regelmatig voor dat volwassenen met ADD onderpresteren. Ze voelen dat er meer in zit, maar het komt er niet uit. Dit kan over langere tijd psychische problemen veroorzaken, zoals depressies, spanning en angststoornissen.

Wat zijn de symptomen van ADD?

De meest voorkomende ADD symptomen zijn:

• Onoplettend
• Concentratieproblemen
• Vergeetachtig
• Snel afgeleid
• Gebrek aan focus of juist hyperfocus
• Moeite met uiten van emoties en gevoelens
• Vermoeidheid: meer behoefte aan slaap, maar vaak te weinig discipline om voldoende te slapen
• Slecht overzicht en moeite met plannen
• Verlegen, rustig en/of dromerig karakter
• Moeite met nemen van beslissingen

Naast deze, vaak negatieve aspecten van ADD, hebben met ADD vaak ook opvallende positieve kenmerken:

• Creatief
• Sensitief, empathisch en zorgzaam
• Snel kunnen denken
• Goed in oplossingsgericht werken en denken

Bovenstaande ADD symptomen kunnen in meer of mindere mate voorkomen. Het is daarom ook niet altijd zeker dat iemand met ADD kenmerken de juiste ADD diagnose krijgt.

Wat is het verband tussen ADD en verslaving?

Verslaving en ADD (en de andere subtypen van ADHD) gaan regelmatig hand in hand. Ongeveer 25% van alle mensen die hulp zoeken in de verslavingszorg, heeft ADD of ADHD.

Zelfmedicatie

Mensen met ADD voelen zich vaak onrustig, hebben een hoofd vol gedachten en komen moeilijk toe ontspannen. Drank en/drugs kunnen de symptomen van ADD tijdelijk onderdrukken. Het komt dan ook regelmatig voor dat mensen met ADD bovengemiddeld vaak alcohol of drugs gebruiken om tot rust te komen. Deze vorm van zelfmedicatie geeft tijdelijk wat verlichting, maar is op de langere termijn vaak destructief.

Verdoving

Als je hoofd continu ‘aan de gang blijft’ en met enige regelmaat overweldigd wordt door gedachten, emoties, prikkels en negatieve gevoelens, is het begrijpelijk en logisch dat je op zoek gaat naar een manier om jezelf te verdoven.

Alcohol en drugs zoals wiet, hasj enkalmeringsmiddelen (benzodiazepinen) onderdrukken het centrale zenuwstelsel en kalmeren hyperactieve hersengebieden.

Concentratie en focus

Ook cocaïne en amfetamine (speed) worden met enige regelmaat op een ongezonde, dwangmatige manier gebruikt door mensen met ADD. Deze middelen verhogen de concentratie en kunnen in specifieke doseringen tijdelijk bijdragen aan een betere focus.

De vicieuze cirkel van verslaving

Wanneer iemand met ADD in aanraking komt met alcohol of drugs, lijkt het er in het begin vaak op dat deze middelen een positief effect hebben. De negatieve gevoelens zijn even weg en er is sprake van meer ontspanning, rust en tevredenheid.

Na verloop van tijd kun je echter het idee krijgen dat je alcohol of drugs nodig hebt om nog te kunnen ontspannen en je hoofd even leeg te kunnen maken. Doordat mensen met ADD en ADHD van zichzelf al meer moeite hebben om impulsen en verleidingen te weerstaan, wordt het steeds moeilijker om verantwoord om te gaan met het middel naar keuze.

Er ontstaat een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken. Stoppen met een verslaving is op zichzelf al lastig, maar wanneer iemand met ADD stopt met dwangmatig gedrag en ongezond middelengebruik, dan komen de ADD symptomen juist extra sterk terug.

Hulp bij ADD

ADD is een aandoening die vaak een grote impact op je leven heeft. Het is daarom ook verstandig om op zoek te gaan naar professionele hulp, zeker wanneer je verdovende of stimulerende middelen gebruikt om symptomen die op ADD kunnen duiden, te onderdrukken.

Diagnose ADD

Herken jij je in de ADD symptomen die op deze pagina worden genoemd? Ga dan naar je huisarts om te controleren of de diagnose ADD inderdaad klopt, of dat er misschien toch sprake is van een andere oorzaak van je klachten.

Pas als de diagnose ADD is vastgesteld, kun je doorverwezen worden naar specialistische geestelijke gezondheidszorg.

Hoe wordt ADD behandeld?

Helaas bestaan er geen medicijnen of therapieën waarmee ADD genezen kan worden. ADD is een aandoening waar je mee moet leren leven. Gelukkig zijn er wel behandelingen waarmee je de invloed van ADD op je dagelijkse leven, je geluk en je innerlijke rust flink kunt verminderen.

Er bestaat medicatie waarmee de meest voorkomende klachten verminderd kunnen worden, zodat je je beter kunt concentreren, je je rustiger voelt en waarmee je beter kunt presteren op schoof of werk.

Daarnaast zijn er meerdere therapievormen waarmee je kunt leren omgaan met je gevoelens van onrust, impulsieve gedrag en gebrek aan focus en concentratie.

Afkicken en therapie in een kliniek

Heb je ADD of herken je de symptomen van ADD en gebruik je alcohol en drugs op regelmatige basis om deze symptomen te onderdrukken? We raden je in dit geval aan om aan de bel te trekken bij specialistische verslavingszorg in een afkickkliniek.

Een afkickkliniek is niet alleen een plek waar je clean wordt, maar ook een veilige omgeving waarin je onder begeleiding van deskundige therapeuten, psychologen en ervaringsdeskundigen leert omgaan met je ADD. Ook leer je hier hoe je in plaats van alcohol of drugs, andere manieren kunt gebruiken om je rust en ontspanning terug te vinden.

Hoe kun je omgaan met ADD?

Naast professionele hulpverlening, kun je ook zelf aan de slag gaan met een aantal praktische tips om de invloed van ADD op je dagelijkse leven te beperken.

Lees hier meer over omgaan met ADD