De kenmerken van ADD bij kinderen

ADD is niet hetzelfde als ADHD, maar een afgeleide vorm ervan. Het grote verschil tussen ADD en ADHD is dat kinderen met ADHD erg druk zijn, terwijl kinderen die ADD hebben niet hyperactief zijn. Kinderen of jongeren met ADD hebben in de meeste gevallen moeite met concentratie, een aandachtstekort en kunnen daarnaast dromerig zijn en afdwalen in hun eigen gedachten.

Het is alsof de wereld een beetje langs hen heen gaat. ADD staat voor Attention Deficit Disorder en is een concentratiestoornis.

Lees hier meer over add en verslaving en lees hier meer over omgaan met add

Is het AD(H)D?

Als je vermoedt dat je kind ADD of ADHD heeft, is het verstandig om naar de huisarts te stappen.

Die zal je kind dan eventueel doorverwijzen naar een psycholoog. Er wordt een intake gedaan en een plan gemaakt. Er worden een aantal dingen besproken, waaronder hoelang de klachten al bestaan, waar ze het vaakst voorkomen en wat er door de ouders thuis al is ondernomen om het dagelijks leven gemakkelijker te maken. Verder wordt er onderzocht of er geen sociaal-emotionele problemen zijn, bijvoorbeeld een echtscheiding. Zulke problemen kunnen er namelijk ook voor zorgen dat een kind snel afgeleid is.

Aanvullend zal er soms een intelligentieonderzoek worden gedaan, om na te gaan of er sprake is van onder- of overvraging (wat ook kan leiden tot symptomen van ADD). Ook neuropsychologische tests kunnen worden afgenomen om de aandacht te meten en er vinden soms tevens schoolobservaties plaats.

Aan de hand van de resultaten wordt er dan wel of geen diagnose gesteld. Voor een diagnose ADD wordt de DSM-IV criteria gebruikt voor ADHD, maar zonder de hyperactiviteit.

Vroegtijdige diagnose is belangrijk

Jongeren met ADHD vallen vaak al snel op in de klas, terwijl bij kinderen met ADD de problemen en kenmerken vaak pas in de pubertijd, vanaf de middelbare school, duidelijk worden. In die fase wordt er namelijk beroep gedaan op hun planningsvaardigheden en moeten jongeren zich kunnen focussen op een taak.

Onthoud dat een vroegtijdige diagnose essentieel is, omdat je wil voorkomen dat je kind een ontwikkelingsachterstand oploopt. Hij of zij kan namelijk problemen krijgen in de klas omdat het snel verveeld is, gemakkelijk afgeleid is, vergeetachtig is of slordige fouten maakt. Ook slecht plannen komt vaak voor. Dit kan leiden tot een negatief zelfbeeld en het onderschatten van zichzelf wanneer het steeds weer fouten maakt die andere kinderen om hem/haar heen wellicht niet maken.

Onthoud echter dat niet alle kinderen en jongeren met concentratieproblemen ADD of ADHD hebben.

Kinderen met ADD komen over het algemeen rustig en dromerig over, in tegenstelling tot kinderen met ADHD, die juist hyperactiviteit vertonen. Kinderen die ADD hebben lijken dus rustig, maar hun hoofd zit vaak vol met gedachten en ze hebben problemen met concentratie.

Bij alle kinderen en jongeren die een ADD of ADHD diagnose hebben gekregen, zijn de kenmerken voor 80% te wijten aan een erfelijke factor (de genetische eigenschappen worden dus van ouder op kind doorgegeven). Het is nog onduidelijk waar de rest van de 20% vandaan komt.

Wat echter wel bekend is, is dat als het kind tijdens de zwangerschap bloot wordt gesteld aan middelen als nicotine, alcohol of chemische stoffen, de kans op het ontwikkelen van ADD of ADHD wordt vergroot. Er wordt daarnaast beweerd dat de oorzaak voor de concentratieproblemen komt door een gebrek aan dopamine in de hersenen.

Kenmerken of symptomen bij kinderen

Over het algemeen zien we bij kinderen en jongeren met ADD de volgende kenmerken terug:

• Snel afgeleid zijn, niet goed concentreren
• Moeite met plannen, organiseren en keuzes maken
• Vergeetachtigheid
• Chaotisch
• Moeite hebben met luisteren
• Moeilijk taken af kunnen maken
• Dromerig of afwezig zijn
• Vaak dingen kwijt zijn
• Geen overzicht hebben over hoofd- en bijzaken
• Niet lang kunnen lezen
• Alleen zich kunnen concentreren op iets wat de persoon interessant vindt (hyperfocus)
• Moeite hebben met het begrijpen van instructies, deze onthouden en met het invullen van formulieren
• Je kind gaat gemakkelijk van de ene activiteit over op de andere
• Teruggetrokken zijn

Als je kind kenmerken heeft die passen bij ADD of ADHD, 'is' je kind niet ADD of ADHD, maar heeft je kind een aantal kenmerken die aansluiten bij AD(H)D.

Positieve kenmerken die we vaak terugzien bij kinderen die ADD hebben zijn een grote creativiteit, energie, spontaniteit, zorgzaamheid, humor, avontuurlijk en enthousiasme.

Hoe kun je jouw kind nu helpen? Het is allereerst heel belangrijk om je te focussen op de positieve kenmerken en eigenschappen van je kind. Onderzoek de interesses van je kind en stimuleer hem/haar in de ontwikkeling en verdieping hiervan. Waar het om gaat, is dat je zo goed mogelijk probeert om te gaan met je dromerige kind en hem/haar zo goed mogelijk begeleidt.

Weten jullie als ouders niet zo goed hoe je het beste met je kind omgaat? Dan is het verstandig om hulp te zoeken bij een deskundige. Denk aan een gz-psycholoog of een pedagogische medewerker.

Een behandeling begint bij een diagnose van een psycholoog om vast te stellen of je kind inderdaad last van ADD heeft. Een therapeut helpt je kind vervolgens met het leren van bepaalde vaardigheden. Zo zal je kind leren beter te concentreren en structuur aan te brengen in zijn/haar dagelijkse routine. De gedragstraining voor ADD lijkt op de behandeling die geboden wordt bij ADHD.

Ook kun je ervoor kiezen om samen met je kind psycho-educatie te volgen. Een deskundige geeft jullie dan voorlichting en soms training over ADD. Je leert wat ADD precies is, de gevolgen ervan en hoe je ermee om kunt gaan. Dit zal helpen om te begrijpen hoe ADD invloed heeft op jullie dagelijks leven. Je kind zal zijn/haar levenslang last houden van ADD. Daarom is het zo belangrijk dat je kind de nodige vaardigheden aanleert om met ADD om te gaan.

Essentieel is het optimaliseren van de sociale omgeving van je kind, waarbij de omgeving, school en de ouders zelf de gevolgen van ADD positief kunnen beïnvloeden. Het is van belang om structuur te bieden, gebruik te maken van pictogrammen, en vaste afspraken en tijden aan te houden. Ook dien je begrip te tonen voor zijn/haar manier van denken en vooral niet meteen te veroordelen. Wat over het algemeen werkt, is het belonen van goed gedrag. Dit zal het zelfvertrouwen van je kind vergroten en hij/zij zal begrijpen hoe het zich dient te gedragen.

Medicatie bij ADD en cognitieve therapie

Als ouders is het van belang om jullie goed te laten voorlichten en naar de behoeften van jullie kind te kijken. Wat nu geen problemen lijkt te veroorzaken, kan in de toekomst, bijvoorbeeld op de middelbare school, wel uitdagende gevolgen hebben.

Ga na wat er eventueel aan te doen valt. Overweeg cognitieve therapie, of dat in het geval van je kind waardevol kan zijn.

Ook mindfulness en neurofeedback kunnen soms helpen. Laat je adviseren door experts, maar blijf zelf ook kritisch en denk mee.

Leer hier meer over mentale gezondheid en over verschillende behandelmethodes

Het kan zijn dat bovenstaande oplossingen je kind niet genoeg zullen helpen, en hij/zij toch nog veel last blijft houden van de verschillende ADD symptomen. In zulke gevallen zou je kunnen overwegen medicatie (tijdelijk) te proberen. Dit moet echter eerst besproken worden met de huisarts en deze kan je kind eventueel voor nader onderzoek doorverwijzen. Houd er rekening mee dat medicijnen bijwerkingen kunnen hebben.