Plafonddienst: Oorzaken, effecten en meer

Veel mensen hebben vaak last van plafonddienst, waarbij ze urenlang ’s nachts naar het plafond staren en niet in slaap kunnen vallen. Er zijn meerdere redenen waarom iemand last kan hebben van plafonddienst, waaronder drugsgebruik voorafgaand aan het slapengaan.

Op deze pagina wordt onder meer uitgelegd welke effecten plafonddienst kan hebben, de rol die drugs hier in kunnen spelen en manieren waarop je slaap kunt bevorderen.

Wat is plafonddienst

Plafonddienst is het fenomeen waarbij mensen ’s nachts niet kunnen slapen en wakker in bed liggen, vaak als gevolg van drugsgebruik. In het Engels wordt hiervoor de term insomnia gehanteerd, hoewel dit niet volledig de plafonddienst betekenis en link met drugs dekt. Een verband tussen slaapproblemen en drugsgebruik is volgens K. Chung et al. in Journal of Clinical Sleep Medicine uitvoerig aangetoond in verschillende studies.

De nadelige effecten van plafonddienst beslaan zowel je eigen fysieke en mentale gezondheid als je omgeving. Wanneer iemand regelmatig slecht slaapt en vermoeid wakker wordt, kunnen het lichaam en de hersenen niet voldoende herstellen. Dit zorgt onder meer voor een trager reactievermogen, slecht beoordelingsvermogen en een lagere tolerantie richting anderen. Iemand maakt hierdoor sneller fouten en raakt eerder geïrriteerd, wat weer invloed heeft op de relaties met mensen in je omgeving (zowel op werk als privé).

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 07:00 - 22:00

Waarom slapen mensen slecht na drugs?

Drugs met een opwekkend effect, zoals cocaïne, speed en xtc, zorgen er voornamelijk voor dat mensen slecht slapen of niet in slaap vallen. Pas wanneer deze middelen volledig zijn uitgewerkt, kun je in een diepe slaap vallen. Andere drugs en kalmerende middelen zoals cannabis en benzodiazepines (slaappillen) kunnen echter ook bijdragen aan een slechte slaap, doordat ze slaapprocessen beïnvloeden en zo voorkomen dat je lichaam in de derde fase van non-remslaap terecht komt (diepe slaap).

Plafonddienst na drugsgebruik kan zowel een korte termijn als chronisch probleem zijn. Wanneer je voortdurend laat in slaap valt of last hebt van slapeloosheid, is er volgens H. Fathi et al. in Addiction & Health ook een grotere kans om terug te vallen op eerder problematisch drugsgebruik. Gebruik van slaapmiddelen en kalmerende drugs wordt daarom afgeraden voor mensen met een geschiedenis van problematisch drugsgebruik.

Wat te doen tegen plafonddienst

Er zijn verschillende methoden om plafonddienst te vermijden of de effecten ervan te minderen. Welke methode het meest geschikt is hangt onder meer af van de oorzaak of oorzaken die ten grondslag liggen aan het onvermogen om te slapen, hoewel ze allemaal het proberen waard zijn. Inname van oppeppende drugs vlak voorafgaand aan het slapen wordt altijd sterk afgeraden, maar volgens C. Kirkwood in Journal of the American Pharmaceutical Association zijn slaapmiddelen op de lange termijn ook niet goed voor het bestrijden en voorkomen van plafonddienst.

Bepaalde oefeningen, cognitieve gedragstherapie en vaste slaappatronen kunnen vaak dezelfde lichamelijke reactie ontlokken zonder de nadelige bijwerkingen van slaapmiddelen. Met de 4-7-8 ademhalingsoefening val je bijvoorbeeld eerder in slaap, volgens J. Vierra et al. in Physiological Reports, doordat hierdoor de hartslag daalt en het lichaam ontspant.

Je kunt plafonddienst op deze manieren voorkomen of verminderen:

• Vermijd drugs of alcohol voordat je gaat slapen, ook wanneer ze een kalmerend effect hebben.
• Begrijp hoe lang effecten van drugs kunnen voortduren om gebruik ervan beter te plannen met betrekking tot je slaap.
• Zorg dat je lichaam voorafgaand aan het slapen goed gehydrateerd is.
• Creëer een omgeving waarin slapen makkelijk wordt, bijvoorbeeld door rustgevende geluiden op de achtergrond af te spelen.
• Doe een ademhalingsoefening (bijvoorbeeld 4 seconden lang inademen, 7 seconden lang de adem vasthouden en 8 seconden lang uitademen, bekend als 4-7-8) voordat je naar bed gaat om het lichaam te ontspannen en slaap te bevorderen.
• Probeer aan helemaal niks te denken wanneer je in bed ligt te woelen, of stap juist uit bed om korte tijd iets te doen dat relatief weinig energie kost maar wel slaapneigingen boost (kamer opruimen, een boek lezen).

Veelgestelde vragen