Wat te doen bij out gaan: Uitleg, stappen en hulp

Out gaan betekent dat iemand door overmatig gebruik van alcohol, drugs of medicijnen het bewustzijn verliest. Je bent dan meestal enkele uren lang niet aanspreekbaar. Out gaan is erg riskant omdat er soms onvoldoende zuurstof naar je brein gaat wanneer je het bewustzijn verliest. Je kunt hierdoor in een coma raken of zelfs overlijden. Op deze pagina leggen we uit wat er precies gebeurt wanneer je out gaat en geven we tips over wat je moet doen wanneer iemand in je omgeving bewusteloos raakt.

Wat is out gaan?

Out gaan is een term voor iemand die bewusteloos raakt door het gebruik van alcohol of drugs. Je reageert dan niet meer op prikkels zoals aanspreken, schudden of zelfs pijn. Mensen verwarren out gaan daarom soms met een coma, ook omdat iemand na out gaan in coma kan raken.

Out gaan is potentieel erg gevaarlijk. Zo kunnen lichamelijke functies tijdelijk stoppen door de verdovende werking van de drugs die je hebt gebruikt. Hierdoor kun je bijvoorbeeld een ademstilstand krijgen. Dit kan blijvende hersenschade veroorzaken wanneer je hersenen onvoldoende zuurstof krijgen. In sommige gevallen kan iemand die out gaat zelfs overlijden.

Wat gebeurt er als je out gaat?

Als je out gaat gebeuren er verschillende dingen. In de beginfase voelen veel mensen zich geïrriteerd en verward. Soms zullen ze onbewuste bewegingen maken of zelfs stuiptrekkingen krijgen. Dit zijn allemaal signalen dat iemand de controle verliest over het lichaam doordat de hersenen niet meer optimaal functioneren. In deze fase reageer je soms nog op prikkels zoals hard wakker schudden. Wanneer mensen even later volledig het bewustzijn verliezen, kunnen ze niet meer wakker gemaakt worden door deze prikkels.

Het out gaan zelf lijkt voor veel mensen alsof ze in narcose gaan. Net zoals bij een narcose kun je je na afloop vaak niet meer herinneren dat je out gegaan bent. In de meeste gevallen zul je na zo’n 3 tot 4 uur bijkomen en niet het besef hebben dat je eigenlijk urenlang ‘weg’ bent geweest. Dit verschijnsel komt ook voor bij blackout. Het heeft vooral te maken met de tijdelijke geheugenstoornis waar je door het out gaan last van hebt.

Out gaan door verschillende middelen

De kans op out gaan en de risico’s hiervan verschillen per middel. Out gaan is vooral erg gevaarlijk bij verdovende middelen zoals GHB, alcohol en opioïden. Deze stoffen hebben namelijk een dempende werking op het centrale zenuwstelsel. Belangrijke lichamelijke functies kunnen hierdoor tijdelijk worden uitgeschakeld. Zo krijg je vaak problemen met de ademhaling. Hierdoor kan blijvende hersenschade ontstaan of erger.

Out gaan door GHB

Het is relatief makkelijk om out te gaan door GHB vanwege de sterke werking van de drug. GHB verdooft namelijk effectief het centrale zenuwstelsel. Zelfs in kleine doseringen moeten gebruikers al erg voorzichtig zijn. Door de grote kans op out gaan wordt de drug ook door kwaadwillenden gebruikt als date rape drug. Mensen ervaren dan een ‘black out’ en kunnen zich niets meer herinneren van de afloop na een avondje stappen.

Out gaan door alcohol

Mensen gaan vooral out door alcohol na het drinken van grote hoeveelheden of door binge drinken in korte tijd. De hoeveelheid alcohol in je lichaam bedwelmt de hersenen dan zo erg dat een alcoholvergiftiging ontstaat en je het bewustzijn verliest. Sommige mensen zijn hier bewust naar op zoek. Zo doen sommige groepen jongeren aan ‘comazuipen‘, waarbij het doel is om zo snel mogelijk extreem dronken te raken.

Wat te doen als iemand out gaat?

Er zijn verschillende dingen die je moet doen wanneer iemand out gaat, waaronder het controleren van vitale lichaamsfuncties en het stabiliseren van de persoon. Het is belangrijk om bekend te zijn met deze stappen. Zo voorkom je dat je te laat of niet reageert uit angst.

Dit zijn 4 belangrijke stappen in de situatie ‘Help, mijn vriend gaat out!’:

1. Controleer vitale lichaamsfuncties en reactie op prikkels
2. Bel het alarmnummer
3. Stabiliseer de persoon
4. Verzamel informatie en vertel eerlijk alles wat je weet
5. Zoek hulp na behandeling

Stap 1: Controleer vitale lichaamsfuncties en reactie op prikkels

Stel vast hoe erg de situatie is. Probeer de persoon luid aan te spreken (“Hallo, hoor je me?”) en check of pijnprikkels (zoals in de arm knijpen) en andere stimuli (zoals water in het gezicht gooien) tot een reactie leiden. Wanneer het slachtoffer ademt, kun je hem of haar in de stabiele zijligging leggen. Leg het slachtoffer op de zij met het hoofd ietsje naar achteren, zodat de tong niet in de keel kan zakken. Zo voorkom je dat iemand stikt in eigen braaksel.

Stap 2: Bel het alarmnummer

Wanneer iemand niet op pijnprikkels reageert, is de persoon out gegaan. Bel direct het alarmnummer of informeer hulpverleners in de buurt (zoals een EHBO-post). Deel alles wat je weet. Om een tijdelijke zuurstoftekort aan de hersenen te voorkomen kan je worden gevraagd om te reanimeren (wanneer iemand niet meer ademt). Reanimeer niet op eigen initiatief zonder medische kennis of instructies van hulpverleners.

Stap 3: Stabiliseer de persoon

Terwijl je wacht op hulp is het belangrijk om de persoon te stabiliseren. Iemand die out gaat koelt vaak snel af of kan juist oververhit raken in een erg warme omgeving. Dit komt doordat de hersenen niet meer de interne lichaamstemperatuur goed kunnen aansturen. Zorg dat de patiënt stabiel blijft door bijvoorbeeld een jas over het lichaam te leggen of juist overtollige kleding te verwijderen. Wacht vervolgens op hulpverleners.

Stap 4: Verzamel informatie en vertel eerlijk alles wat je weet

Het is belangrijk dat medisch personeel precies weet welke drugs en andere middelen de persoon heeft ingenomen. Probeer zoveel mogelijk informatie te verzamelen terwijl je wacht op een ambulance, zodat de ambulancemedewerker de beste keuzes kan maken. Onthoud dat je in Nederland niet strafbaar bent wanneer je harddrugs gebruikt. Twijfel daarom nooit om 112 te bellen wanneer je vriend(in) bewusteloos raakt na het gebruik van GHB of andere middelen.

Stap 5: Zoek hulp na behandeling

Iemand die out gaat kan een probleemgebruiker zijn. Wanneer je een afhankelijkheid ontwikkelt aan een drug of medicijn (zoals benzodiazepinen), bouw je namelijk een tolerantie op voor de effecten van het middel. Mensen nemen hierdoor steeds hogere doseringen in. Dit vergroot de kans op een overdosis, waardoor je out kunt gaan.

Er is veel hulp beschikbaar om te stoppen met een verslaving. Sommige mensen hebben behoefte aan een intensief behandeltraject, zoals een 12-stappen programma in een afkickkliniek. Anderen hebben voldoende aan zelfhulpgroepen of volgen psychotherapie om de onderliggende problematiek van hun verslaving te begrijpen en te veranderen.

Zoek jij hulp voor een verslaving? Bel anoniem naar 020 – 532 0030 en krijg een persoonlijk advies van onze medewerkers over de meest geschikte behandelopties in jouw situatie.