EMDR-therapie: verslaving aanpakken door herbeleven van trauma’s

Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) is een vorm van psychotherapie die wordt gebruikt om individuen te helpen traumatische herinneringen en bijbehorende symptomen van posttraumatische stressstoornis (PTSS) te verwerken. EMDR-therapie houdt in dat de cliënt zich richt op storende herinneringen terwijl ze tegelijkertijd een externe stimulus volgt, zoals de zijwaartse bewegingen van de vingers van de therapeut.

De therapie is gebaseerd op het idee dat de herinnering aan traumatische gebeurtenissen niet volledig verwerkt is, wat leidt tot terugkerende symptomen. Door de herinnering bewust te verwerken terwijl de aandacht afgeleid wordt, kan de impact ervan worden verminderd. EMDR is een bewezen effectieve behandeling voor PTSS en andere aan trauma gerelateerde psychische aandoeningen.

Wat is EMDR-therapie?

EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization and Reprocessing, is een therapievorm die regelmatig wordt toegepast in de geestelijke gezondheidszorg. Het doel van de behandeling is om onverwerkte negatieve herinneringen of ervaringen uit het verleden te verwerken en heftige emoties die opkomen bij deze herinneringen te verzachten.

Voor wie is EMDR-therapie bedoeld?

EMDR is vooral bekend als succesvolle behandelvorm voor mensen met een posttraumatische stress stoornis (PTSS). De therapie wordt vandaag de dag ook bij andere psychische problemen gebruikt:

• angststoornissen;
• ernstige stress;
• paniekaanvallen;
• rouwverwerking;
• verslavingen.

Heb je flashbacks, nachtmerries, angsten of worden je relaties, werk of slaap verstoord door een nare herinnering of gebeurtenis? EMDR kan een geschikte behandelmethode zijn voor iedereen die in zijn of haar dagelijkse leven wordt gehinderd door traumatische ervaringen uit het verleden.

EMDR is niet voor iedereen geschikt. Een belangrijk onderdeel van EMDR-therapie is het ophalen en herbeleven van de traumatische ervaring. Hierdoor kan de behandeling behoorlijk intens en ontregelend zijn. Een behandelend arts of psycholoog zal daarom altijd eerst nauwkeurig in kaart brengen wat de risico’s voor jouw specifieke situatie zijn en afwegen of EMDR de beste keuze is.

Wat is een trauma?

Heftige gebeurtenissen kunnen een enorme impact hebben op mensen en een trauma veroorzaken. Onze hersenen verwerken alles wat we meemaken. Zo blijft het leven overzichtelijk en worden onze emoties gereguleerd.

Bij een traumatische ervaring lukt het de hersenen niet om de gebeurtenis een plek te geven: het moment bevriest als het ware in de tijd, waardoor mensen deze negatieve ervaringen blijven herbeleven, inclusief alle pijnlijke gevoelens.

Kleine gebeurtenissen, grote gevolgen

Een trauma hoeft niet altijd een grote, heftige gebeurtenis te zijn zoals een ongeluk, misbruik, geweld of mishandeling. Ook ‘kleine’ ervaringen kunnen traumatisch zijn, zoals genegeerd worden door je ouders of geliefde op een moment dat je hen nodig hebt, een ‘onschuldige’ opmerking over jou als persoon, afgewezen worden, buitengesloten worden of zelfs de manier waarop iemand in een bepaalde situatie naar je kijkt.

Het trauma is niet de gebeurtenis zelf, maar datgene wat er binnenin jou gebeurt ná zo’n gebeurtenis: wanneer je hersenen niet in staat zijn om de gebeurtenis te accepteren, te verwerken en een plekje te geven, blijft de ervaring op de voorgrond aanwezig en je belevingswereld negatief beïnvloeden.

Wat doet een trauma met je?

Een trauma kan een blijvend negatief effect hebben op je belevingswereld. Continu geconfronteerd worden met de herinnering, de herbeleving van de ervaring en alle bijbehorende negatieve emoties kan bijvoorbeeld resulteren de volgende klachten:

• angsten en paniekaanvallen
• vertrouwensproblemen
• depressie
• een laag zelfbeeld en onzekerheid
• slaapproblemen

EMDR Therapie bij verslaving

Voor de meeste mensen met een ernstige verslaving is de verslaving zelf niet het oorspronkelijke probleem. De verslaving is voor hen een manier geworden om andere psychische klachten of problemen te verbloemen of verzachten.

De meeste mensen met een verslaving ‘gebruiken’ de verslaving om comfort, afleiding, troost of rust en ontspanning te vinden. Dat betekent dat deze mensen een probleem oplossen, zij het op een ongezonde en op de lange termijn destructieve manier. In veel gevallen blijkt dat één of meerdere onverwerkte trauma’s uit het verleden het onderliggende probleem van de verslaving is.

Een verslavingsarts of psycholoog kan EMDR-therapie gebruiken om de onderliggende oorzaak van een verslaving te behandelen. Op deze manier wordt geprobeerd om de reden van mensen om te vluchten in een verslaving weg te nemen. Hierdoor wordt de noodzaak voor een verslaafd persoon om de verslaving in stand te houden verminderd en het daadwerkelijk stoppen met de verslaving makkelijker gemaakt.

Verslaving als oorzaak van trauma’s

Voor sommige mensen met een serieus verslavingsprobleem is juist de verslaving zelf een voedingsbodem voor het ontwikkelen van een trauma. Een verslaving kan resulteren in het verlies van vrienden, familie, een woning of een baan. Ook kan het besef dat je verslaving je dromen en doelen kapot heeft gemaakt, erg pijnlijk en confronterend zijn.

Om deze pijnlijke emoties maar niet te hoeven voelen, blijven veel mensen met een verslaving zich continu verdoven met het in stand houden van de verslaving. Deze vicieuze cirkel is typerend voor ernstige verslavingen. EMDR-therapie kan deze cirkel doorbreken door de kracht, impact en heftigheid van al deze emoties te verminderen.

Hoe werkt EMDR therapie?

Bij EMDR wordt een techniek gebruikt om de negatieve herinneringen of ervaringen, die tot nu toe niet goed door de hersenen zijn verwerkt, te herprogrammeren en zo beter te verwerken. De negatieve associaties en emoties die je voelt verminderen in kracht en lading.

EMDR-therapie kan herinneringen veranderen en met minder emotionele impact opnieuw opslaan in je geheugen. De methode is uitgebreid wetenschappelijk onderzocht en effectief bevonden. Hoe de methode precies werkt op psychologisch niveau, is nog niet helemaal duidelijk.

Herbeleven, afleiding, oogbeweging

Een EMDR sessie volgt in de regel drie stappen:De behandelaar vraagt je om de traumatische ervaring of herinnering op te roepen in je gedachten en je zo goed mogelijk in te leven in dat moment door de herinnering te visualiseren en te voelen.

2 Afleiding tijdens de herbeleving

In de tweede stap wordt je gevraagd om de negatieve ervaring nogmaals op te roepen en te herbeleven. Nu wordt je ook door de behandelaar gevraagd om een van links naar rechts en terug bewegend object te volgen met je ogen, vaak een vinger, hand of lampje. Na zo’n 25 oogbewegingen volgt een korte pauze.

3 Herhalen van oogbewegingen

Door deze stappen te herhalen zorgen de bewegingen met je ogen er voor dat je hersenen de herinnering opnieuw kunnen programmeren in je geheugen, nu met een (sterk) verminderde emotionele lading en kracht.

Hoe lang duurt een behandeling?

Een EMDR behandeltraject heeft geen vaststaand programma. De behandeling wordt specifiek afgestemd op jouw situatie, doelen en voortgang. De meeste trajecten duren zo’n 6 tot 10 weken, met daarin een wekelijkse sessie van drie kwartier tot anderhalf uur.

Wat zijn de kosten van EMDR therapie?

Bij de meeste verslavingszorg instellingen in Nederland wordt EMDR-therapie aangeboden. Wij adviseren om door middel van een doorverwijzing van je huisarts in contact te komen met professionele verslavingszorg. Je kunt dan gebruik maken van de Vergoeding Geestelijke Gezondheidszorg vanuit je zorgverzekering.

Via dit traject wordt EMDR-therapie volledig vergoed. Je betaalt alleen de eigen bijdrage van je zorgverzekering. In de meeste gevallen is dat €385,-. Deze kosten kun je via je zorgverzekeraar vaak gespreid over een aantal maanden betalen.

Hoe voel je je na een EMDR behandeling?

Tijdens het oproepen van de traumatische ervaring, vraagt de behandelaar je om de gedachten, beelden en inzichten die in je opkomen uit te spreken. Het herbeleven van een pijnlijke herinnering kan heftig zijn en een stroom van gedachten en gevoelens oproepen. Een sessie kan hierdoor behoorlijk emotioneel en vermoeiend zijn.

Neem na een EMDR sessie de tijd om bij te komen. Het komt voor dat de effecten na een sessie doorwerken, vaak hooguit drie dagen. Je kunt nieuwe gedachten en inzichten opdoen in relatie tot de traumatische ervaring. Zo leer je dat de herinnering niet meer zo heftig is als het eerder was.

Waar vind ik EMDR-therapie?

Om te ontdekken of EMDR-therapie een goede optie is voor jouw specifieke situatie, probleem en persoonlijkheid, is professionele begeleiding essentieel. We adviseren je om via je huisarts, die je kunt beschouwen als een vertrouwenspersoon, doorverwezen te worden naar specialistische verslavingszorg.

Een behandelprogramma kan ambulant (vanuit je eigen woonsituatie) of in een afkickkliniek plaatsvinden. Een tijdelijke behandeling in een afkickkliniek helpt je om je herstel serieus aan te pakken en onder professionele medische en psychologische begeleiding te werken aan jouw nieuwe toekomst.

In ons overzicht van klinieken vind je snel en makkelijk een kliniek die aansluit op jouw situatie en wensen.