Gokverslaving: Oorzaken, signalen, hulp en behandelmethoden

Gokverslaving is een ernstige gedragsverslaving waarbij iemand de controle over zijn gokgedrag verliest. Het obsessieve en onverantwoorde gokken leidt al snel tot grote financiële problemen omdat de gokverslaafde steeds grotere bedragen inzet. Iemand met een gokverslaving zal het problematische (online) gokken echter proberen te verbergen voor de omgeving, volgens een studie uit 2011 in Journal of Gambling Studies. Daarom wordt een verslaving meestal te laat opgemerkt door de omgeving. Op deze pagina wordt uitgelegd aan welke signalen je een gokverslaving bij jezelf en anderen kunt herkennen. Ook bespreken we hoe je kunt ingrijpen bij een gokverslaving en wat de juiste behandeling is.

Wat is een gokverslaving?

Een gokverslaving is een psychische aandoening waarbij je de controle verliest over je gokgedrag. Je kunt dan niet meer uit jezelf met gokken stoppen, zelfs wanneer het gokken tot financiële problemen leidt of je persoonlijke relaties beïnvloedt. Een gokverslaving is net zoals gameverslaving een gedragsverslaving waarbij er alleen sprake is van psychische afhankelijkheid. Maar iemand die wilt stoppen kan zowel psychische als lichamelijke ontwenningsverschijnselen ervaren, volgens een onderzoek uit 2008 in International Gambling Studies. Denk aan symptomen zoals hoofdpijn, onrust, vermoeidheid, trillingen en zweten. Professionele hulp is daarom noodzakelijk om veilig en succesvol af te kicken.

Wat zijn de oorzaken van een gokverslaving?

De oorzaken van een gokverslaving zijn een combinatie van individuele en externe factoren. Genetische aanleg en psychologische oorzaken kunnen een belangrijke rol spelen. Ook is er een sociaal component aan gokverslaving. Zo wordt online gokverslaving in Nederland mogelijk aangedreven door de wijdverbreide beschikbaarheid van online gokspelen en peer pressure van vrienden, volgens de inzichten van een studie uit 2023 in Current Psychology.

Oorzaken van een gokverslaving zijn:

• Biologische factoren: Sommige mensen hebben genetisch aanleg voor verslavingsgedrag. Veranderingen in neurotransmitters zoals dopamine kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van verslaving. Deze veranderingen worden onder meer gestimuleerd door de opzet en presentatie van (online) gokspelen.
• Psychologische factoren: Bepaalde persoonlijkheidskenmerken kunnen bijdragen aan verslavingsgedrag, zoals mensen die impulsiever zijn en meer risico nemen. Ook kunnen gokproblemen ontstaan door onderliggende psychische problemen, zoals depressie en angststoornissen.
• Omgevingsfactoren: De beschikbaarheid van gokgelegenheden (online en offline) vergroot het risico op riskant gokgedrag. Culturele acceptatie van gokken in de samenleving draagt hieraan bij.
• Sociale factoren: Peer pressure van vrienden of familieleden om te gokken kan bijdragen aan een gokverslaving. Iemand met financiële problemen kan ook eerder worden verleid tot een gokje wagen. Een vicieuze cirkel ontstaat dan wanneer hoge schulden verergeren.

Wat zijn de kenmerken van een gokverslaving?

De kenmerken van een gokverslaving zijn onder meer een obsessie om telkens te gaan gokken en een onvermogen om hiermee te stoppen, ondanks de negatieve gevolgen waar de gokproblemen toe leiden. Iemand met een gokprobleem denkt voortdurend aan gokken. Deze obsessie zorgt dat je andere zaken in het leven begint te verwaarlozen, zoals werk, hobby’s en persoonlijke relaties. Je raakt hierdoor steeds meer in een sociaal isolement. Soms is een sociaal isolement zelf ook een drijfveer om meer te gokken (vooral online), volgens de gedragsverslavingsexpert Mark Griffiths.

Mogelijke kenmerken van een gokverslaving zijn:

• Voortdurende bsessie om te gaan gokken
• Verlies van controle over je gokgedrag, ondanks de negatieve gevolgen waartoe het gokken leidt
• Pogingen om te stoppen mislukken
• Je ervaart ontwenningsverschijnselen zoals slaapproblemen, vermoeidheid en andere symptomen wanneer je een tijd niet gokt
• Je hebt schuld- en schaamtegevoelens over je gokgedrag en houdt het gokken daarom verborgen voor je directe omgeving

Hoe herken je een gokverslaving?

Je kunt een gokverslaving herkennen aan verschillende signalen en veranderingen in gedrag. Een gokverslaving op tijd herkennen bij een ander is vaak wel lastig omdat er nauwelijks fysieke symptomen zijn. Een online gokverslaving is zelfs extra gevaarlijk, volgens N. Hing et al. in New Media & Society. Je kunt dan eenvoudig buiten het zicht van anderen kunt gokken en hoeft niet langer af te reizen naar een casino voor kansspelen of fruitautomaten. De verslaving en bijbehorende problemen kunnen zich zo makkelijk verder kunnen ontwikkelen.

Een gokverslaving kun je herkennen aan deze signalen en gedragsveranderingen:

• Stoppen met gokken lukt niet, ondanks herhaalde pogingen
• Iemand wil steeds meer risico’s nemen om dezelfde opwinding te ervaren en een inzet terug te kunnen winnen
• Liegen over gokgedrag en verloren geld verborgen houden voor de omgeving
• Verantwoordelijkheden verwaarlozen, zoals werk, studie en in relatie
• Eenzaamheid, doordat sociale contacten afnemen
• Veranderingen in gedrag, zoals verhoogde prikkelbaarheid en angstgevoelens omtrent het gokken

Wat zijn de gevolgen van een gokverslaving?

De gevolgen van een gokverslaving zijn groot voor je financiële situatie, sociale relaties en persoonlijke gezondheid. Een gokverslaving leidt vaak tot oplopende gokverliezen en het verwaarlozen van verantwoordelijkheden en relaties. Iemand die gokverslaafd is kan ook sneller een drugsverslaving ontwikkelen, volgens een studie uit India in Journal of Gambling Issues. Zo zullen de hersenen dopamine nodig hebben door de afhankelijkheid aan de roes van het gokken, wat mogelijk kan worden vervangen door de effecten van middelen als amfetaminen.

Mogelijke gevolgen van een gokverslaving zijn:

• Geldproblemen en oplopende schulden
• Verstoorde relatie met partner, het gezin en vrienden/kennissen
• Juridische problemen: mensen met een gokverslaving kunnen eerder crimineel gedrag vertonen om aan voldoende geld te komen, zoals fraude plegen of stelen van het werk
• Gezondheidsproblemen (onder meer door de stress, spanning en angst rondom het gokken), zoals slaapstoornissen, spijsverteringsproblemen en hoge bloeddruk
• Ontwikkelen van meer verslavingsproblemen (verslaafd raken aan ander risicovol gedrag of middelen)

Hulp bij gokverslaving

Professionele hulp bij een gokverslaving helpt om succesvol en veilig af te kicken. Ook neemt de kans op terugval af door het volgen van een behandeltraject. Een gokverslaafde ziet meestal in dat zijn gokgedrag ongezond is, maar heeft niet meer de controle om hier zelf iets aan te doen. Wanneer je erkent dat je verslaafd bent aan gokken, kun je de juiste hulp of behandeling zoeken om van je gokproblemen af te komen. Dit kan bijvoorbeeld door je problemen te bespreken met een huisarts. Deze kan je doorverwijzen voor specialistische hulp om van jouw gokverslaving af te komen.

Gokverslaving behandeling

Een effectieve behandeling van een (online) gokverslaving vereist een persoonlijk behandelplan dat aansluit bij de individuele behoeften en problemen. Een gokverslaving kan namelijk aan de hand van verschillende behandelmethodes worden aangepakt. Deze variëren in hun focus en slaan bij sommigen beter aan dan bij anderen. Vaak is een multidimensionale benadering vereist, volgens een studie uit 2018 in Addiction. Zo kunnen mogelijk onderliggende problemen ook worden meegenomen in de behandeling.

Een behandeling bestaat meestal uit een combinatie van individuele therapie, financiële counseling en zelfhulpgroepen. Cognitieve gedragstherapie wordt meestal ingezet om ongezonde gedachtepatronen te identificeren en veranderen. Familietherapie kan helpen om gebroken relaties te herstellen en zo voor meer ondersteuning te zorgen in het herstelproces van de verslaving. Soms wordt ook medicatie ingezet om psychische symptomen te behandelen, zoals angst en depressie.

Gokverslaving behandelen in een kliniek

Behandeling van een gokverslaving vindt bij voorkeur in een kliniek plaats met een multidisciplinair team van verslavingsdeskundigen. Een behandeling kan dan goed worden afgestemd op de individuele situatie, zodat snel en effectief herstel mogelijk is. Wil je meer weten over de mogelijkheden voor behandeling in een afkickkliniek? Bel 020 – 532 0030 voor een persoonlijk consult met een van onze medewerkers.