Wat is alcoholisme? Risico's en afkicken

Alcoholisme is een chronische ziekte waarbij je de controle verliest over het drinken van alcohol. Een verslaving aan alcohol ontwikkelt zich vaak geleidelijk. Hierdoor is het lastig om op tijd de symptomen van alcoholisme te herkennen. In een vroeg stadium ingrijpen is echter erg belangrijk, vooral bij jongvolwassenen. Alcoholisme leidt namelijk tot grote problemen in het dagelijkse leven en ernstige lichamelijke en psychische klachten. Op deze pagina leggen we uit hoe je alcoholisme herkent en wat voor symptomen een alcoholist kan vertonen. Je vindt hier ook een lijst met criteria om de ernst van een alcoholverslaving voor jezelf te bepalen. Daarnaast bespreken we hoe hulp bij alcoholisme eruit ziet.

Wat is alcoholisme?

Alcoholisme is een chronische ziekte waarbij je niet meer zonder alcohol kunt. Je blijft dan alcohol drinken om te voorkomen dat je last krijgt van psychische en lichamelijke klachten. Dit chronische drinken heeft vaak negatieve gevolgen, zoals gezondheidsproblemen, verstoorde relaties en mindere prestaties op werk of school. Ondanks deze negatieve gevolgen blijft een alcoholist drinken. Dit komt door de sterke afhankelijkheid aan en cravings naar alcohol. Zonder professionele hulp kan een alcoholist vaak niet meer stoppen en volgt uiteindelijk een vroege dood.

Is alcoholisme een ziekte?

Ja, alcoholisme is een ziekte volgens veel experts. Vroeger werd alcoholisme vooral gezien als een keuze. Tegenwoordig benadrukken de meeste wetenschappers en behandelaars dat alcoholisme een complexe ziekte is, volgens verslavingspsycholoog James McKay in Alcohol Research & Health. Hoewel levensstijlkeuzes een rol spelen, zijn andere factoren ook van belang. Zo kan iemand genetische aanleg hebben voor problematisch alcoholgebruik. De langdurige werking van alcohol op de hersenen en psychosociale factoren spelen ook een grote rol bij alcoholisme.

Wat is een alcoholist?

Een alcoholist is iemand die ondanks de negatieve gevolgen niet kan stoppen met alcohol drinken. Je bent dan afhankelijk van alcohol en ervaart verschillende psychische en lichamelijke symptomen wanneer je niet drinkt. Het kan lastig zijn om vast te stellen wanneer iemand precies een alcoholist wordt. Alcoholisme is namelijk een progressieve ziekte, volgens Amerikaanse onderzoekers in Journal of Studies on Alcohol. De stap van ‘leuk’, sociaal alcoholgebruik naar problematisch alcoholgebruik gaat geleidelijk. Uiteindelijk zal een alcoholist dagelijks veel alcohol moeten drinken om niet last te krijgen van ontwenningsverschijnselen.

Lees ook: Wanneer ben je een alcoholist?

Wat zijn de kenmerken van een alcoholist?

De kenmerken van een alcoholist zijn erg gevarieerd. In een vroeg stadium van alcoholisme zijn bepaalde signalen niet of nauwelijks aanwezig. Dit maakt het lastig voor de omgeving om op tijd te herkennen of je naaste of dierbare last heeft van problematisch drankgebruik.

Mogelijke kenmerken van een alcoholist zijn:

• Regelmatig willen drinken en hiervoor richting familie of vrienden excuses verzinnen
• Verantwoordelijkheden verwaarlozen, zoals regelmatig te laat komen op afspraken
• Vergeetachtigheid en slecht kunnen concentreren
• Veranderingen in gedrag en humeur (wisselende stemmingen, agressief gedrag en somberheid)
• Drank verbergen voor omgeving
• Drankprobleem ontkennen en voortdurend liegen over het drankgebruik
• Contact met familie en vrienden verwaarlozen
• Een ‘dranklucht’ verbergen door bijvoorbeeld veel kauwgom eten
• Financiële problemen

Wat zijn de symptomen van alcoholisme?

De symptomen van alcoholisme zijn een combinatie van psychische, lichamelijke en sociale signalen dat iemand afhankelijk is geworden van alcohol. Deze signalen gaan verder dan extreem veel drinken, regelmatige black outs en andere duidelijke symptomen van problematisch alcoholgebruik.

Mogelijke symptomen van alcoholisme zijn:

• Controle verliezen over hoeveel en hoe vaak je drinkt, vaak last van black outs
• Steeds meer alcohol nodig hebben om dezelfde effecten te ervaren
• Last krijgen van fysieke klachten wanneer je een tijd niet drinkt, zoals trillen en zweten
• Gezondheidsproblemen door overmatig alcoholgebruik, waaronder leverschade
• Slecht eten en fysieke verwaarlozing
• Slecht slapen
• Relatieproblemen of steeds meer conflict met familieleden
• Minder goed functioneren in het dagelijks leven, slechte prestaties op werk/school
• Psychische klachten ontwikkelen, van heftige angst en depressie tot psychose

Wat zijn uiterlijke symptomen van een alcoholist?

Uiterlijke symptomen van een alcoholist zijn onder meer verschillende vormen van huiduitslag. Denk aan een rode huid, acne of een pafferig gezicht. Mensen met alcoholproblemen hebben vaak ook een herkenbare lichaamsgeur. Veel uiterlijke symptomen bij een alcoholverslaving hebben te maken met een overbelaste lever, volgens een studie uit 2000 in Journal of the American Academy of Dermatology. Hierdoor kunnen de giftige stoffen van alcohol niet goed worden verwerkt en ontstaan ontstekingen in het lichaam.

Bekijk ook: Voor en na foto’s bij stoppen met alcohol

Mogelijke uiterlijke symptomen van een alcoholist zijn:

• Bleke, grauwe huidskleur
• Zwellingen in het gezicht
• Huiduitslag zoals rode huid en netelroos
• Slecht gebit
• Sterke lichaamsgeur
• Verwaarloosde hygiëne
• Vermoeide en onscherpe uitstraling

Gevolgen van alcoholisme

De gevolgen van alcoholisme zijn groot. Door een verslaving aan alcohol kunnen mensen hun baan kwijtraken, hun gezin verliezen en permanente gezondheidsschade ontwikkelen zoals kanker. Alcoholisme leidt zonder interventie vrijwel altijd tot een vroege dood, volgens de vooraanstaande professor Jurgen Rehm in Addiction.

Enkele gevolgen van alcoholisme zijn:

• Fysieke gezondheidsproblemen zoals levercirrose, hart- en vaatziekten, diabetes en kanker
• Psychische problemen zoals depressie, slaapstoornissen en het syndroom van Korsakov
• Sociale isolatie door ernstige relatie- of gezinsproblemen
• Slechtere kwaliteit van leven door het verlies van interesses, ambitie en energie
• Verlies van werk of uitval bij studie
• Financiële problematiek
• Vroegtijdig overlijden

Hoe ernstig is mijn alcoholverslaving?

Aan de hand van onderstaande criteria kun je vaststellen hoe ernstig je alcoholverslaving is. De lijst met criteria komt uit het internationale handboek voor psychische aandoeningen, de DSM-V. Er is sprake van een milde verslaving wanneer je jezelf herkent in 2 of 3 punten. Bij een matige vorm van alcoholisme zijn 4 of 5 punten op jou van toepassing. Herken je jezelf in 6 of meer punten? Dan is er sprake van een ernstige alcoholverslaving. Je hebt dan zo snel mogelijk hulp nodig om te stoppen met alcohol.

Deze 11 criteria bepalen hoe ernstig je alcoholverslaving is:

• Ik drink vaker en in grotere hoeveelheden gebruiken dan het plan was
• Pogingen om te minderen of stoppen met drinken zijn niet gelukt
• Drinken en bijkomen van het drinken kosten me veel tijd
• Ik heb vaak een verlangen om te drinken
• Mijn drankgebruik veroorzaakt problemen thuis, op school en/of mijn werk
• Ik blijf drinken ondanks dat dit voor problemen zorgt in mijn relaties
• Door mijn drankgebruik ben ik gestopt met hobby’s, sociale activiteiten of werk
• Ik blijf voortdurend drinken, ook wanneer ik mezelf hierdoor in gevaar breng (zoals verkeersongelukken)
• Ik blijf drinken, ondanks dat ik weet dat dit lichamelijke of psychische problemen met zich meebrengt of verergert
• Ik heb steeds meer drank nodig om hetzelfde effect te voelen
• Ik krijg ontwenningsverschijnselen wanneer ik stop met drinken

Hulp bij alcoholisme

Er is veel kennis en hulp beschikbaar bij alcoholisme. Alcoholverslaving is namelijk een van de meest voorkomende verslavingen. Hulp bij alcoholisme bestaat kort gezegd uit drie onderdelen:

• Ondersteuning bij de lichamelijke ontwenning
• Behandeling van de geestelijke afhankelijkheid
• Nazorg om een terugval te voorkomen

Zoek jij hulp voor een alcoholprobleem? Of wil je een naaste helpen? Wacht niet en bel vandaag nog naar 020 – 532 0030. Onze medewerkers geven deskundig advies over de meest geschikte behandelopties in jouw situatie.

Ondersteuning bij de lichamelijke ontwenning

De ontwenningsverschijnselen bij alcohol zijn een van de belangrijkste redenen waarom mensen niet zomaar kunnen stoppen met drinken. Wanneer je lichamelijk afhankelijk bent van alcoholgebruik, is stoppen met drinken lastig én gevaarlijk. Bij een alcohol detox krijg je medische begeleiding en ondersteuning om de ontwenningsfase bij alcohol succesvol te doorstaan. Je kunt deze thuis (ambulant) of op locatie (in een kliniek) volgen.

Behandeling van de geestelijke afhankelijkheid

Na een detox-traject ben je nog niet ‘klaar’ met je verslaving aan alcohol. Hoewel een detox helpt om gezondheidsschade (gedeeltelijk) te herstellen, zoals het ontgiften van je lever, ben je nog steeds geestelijk verslaafd aan alcohol. Door therapie en counseling leer je de onderliggende oorzaken van je verslaving te begrijpen. Dit helpt om je gedrag aan te passen. Via therapievormen zoals cognitieve gedragstherapie leer je negatieve gedachten op een gezonde manier te verwerken. Ook helpt een psycholoog met het ontwikkelen van copingmechanismen.

Nazorg om een terugval te voorkomen

Een verslaving is nooit volledig over, ook na een behandeling. Nazorg bij verslaving is misschien wel het belangrijkste onderdeel van een hersteltraject. Je blijft dan actief bezig met je voormalige alcoholmisbruik om een terugval te voorkomen. Sommige mensen zoeken daarom nog regelmatig professionele hulp, zoals een maandelijks gesprek bij een psycholoog. Anderen vinden een zelfhulpgroep waar ze steun ontvangen van lotgenoten.

Veelgestelde vragen over alcoholisme