Verslavingszorg in Nederland - Wat wordt het meest behandeld?

Cijfers verslavingsproblematiek

Nederland heeft een uitgebreide en kwalitatief hoogstaande verslavingszorg. Maar wat zeggen de cijfers eigenlijk over verslavingsproblematiek in Nederland?

In dit artikel lichten we specifiek drie onderwerpen uit, gerelateerd aan alcohol, medicijngebruik en cannabis.

Zo kijken we naar het soort verslavingen die in Nederland het meest behandeld worden, de leeftijden waarop verschillende verslavingen typisch behandeld worden en we focussen ons op een opvallende toename in het aantal mensen dat hulp zoekt voor serieuze medicijnverslavingen.

Bijna de helft van alle hulpvragen in verslavingszorg door alcohol

40% van alle hulpvragen bij VNN (Verslavingszorg Noord-Nederland) is afkomstig van mensen met problematisch alcoholgebruik. De gemiddelde leeftijd van deze groep was 49 jaar en driekwart van hen was man.

Lees hier meer over een alcoholverslaving

29% van de geholpen cliënten bij VNN melde zich aan vanwege een harddrugs probleem en 16% door een cannabisverslaving. Onder de gedragsverslavingen is gokken het meest voorkomend: zo’n 4% van alle hulpvragen kwam van mensen met een serieus gokprobleem.

Het overgrote deel van de mensen die hulp nodig hebben bij middelgebruik worden ambulant (thuis), poliklinisch (therapie) of online geholpen middels online therapie: maar 12% van alle hulpvragers werd geholpen door een opname in een afkickkliniek.

De cijfers van VNN liggen in lijn met de landelijke gemiddelden.

Flinke toename in aantal mensen met verslaving aan zware pijnstillers

Verslavingsklinieken in Nederland zien de laatste jaren een flinke toename in het aantal mensen met serieuze problemen met medicijnen. Vooral zware pijnstillers in de categorie opioïden, zoals tramadol, oxycodon en fentanyl, zorgen voor ernstige verslavingsproblematiek.

Deze medicijnen kunnen in Nederland legaal gebruikt worden, maar alleen op recept van een arts. Opioïden zijn alleen veilig te gebruiken als het voorschrift van de arts nauwkeurig opgevolgd wordt. Bij lang gebruik (meer dan 2 tot 4 weken voor de meeste soorten) raakt je lichaam al gewend aan de werkzame stof en ontstaat lichamelijke afhankelijkheid, oftewel verslaving.

Het aantal Nederlanders dat dit type medicatie gebruikt is tussen 2010 en 2017 gestegen van 650.000 tot meer dan één miljoen. Oxycodon is het meest gebruike middel met zo’n 450.000 gebruikers in 2017. De flinke toename in het aantal gebruikers is ook terug te zien in het aantal opnames in afkickklinieken: de aanmeldingen verdrievoudigden in de afgelopen 6 jaar.

Mensen met cannabis problematiek opvallend jong

De leeftijden waarop mensen hulp zoeken voor problematisch middelengebruik verschilt flink per genotsmiddel. Onder jongeren onder de 25 jaar is de helft van alle hulpvragen gerelateerd aan cannabis, 18% van hen heeft een alcoholprobleem en 7% kampt met problematisch cocaïnegebruik.

In de groep 55+ ziet het beeld er compleet anders uit: 67% van hen meld zich bij de verslavingszorg met alcoholproblemen. Slechts 2% kampt met een cannabisverslaving. Ouderen kampen in vergelijking met jongeren ook opvallend vaker met problematisch gebruik van opiaten (heroïne of methadon) en/of opioïden (zware pijnstillers als tramadol en oxycodon). Ook hebben ouderen vaker last van problemen met slaap- en kalmeringsmiddelen zoals lorazepam, diazepam en xanax.

Verantwoording

Alle cijfers en statistieken op deze pagina zijn afkomstig van officiële en betrouwbare bronnen, waaronder overheidsinstanties zoals het RIVM, het Trimbos instituut, het Ministerie van Volksgezondheid. Ook zijn organisaties in de verslavingszorg, zoals Jellinek, Verslavingszorg Noord Nederland en Novadic Kentron, geraadpleegd voor het verifiëren van verschillende cijfers.