Methadon: Werking, bijwerkingen en afkickverschijnselen

Methadon is een pijnstiller die veel wordt gebruikt bij het behandelen van een verslaving aan opiaten, met name van heroïne. Methadon behoort zelf ook tot de categorie opiaten, waar sterke pijnstillers als oxycodon, tramadol, morfine en fentanyl onder andere toebehoren. Het kan daarom ook worden voorgeschreven voor zijn pijnstillende, verdovende werking, veelal voor zeer hevige pijn als gevolg van chronische condities zoals kanker. Op deze pagina wordt uitgelegd hoe methadon werkt en welke risico’s er zijn verbonden aan het gebruik van het opiaat. Ook wordt besproken hoe je het beste kunt stoppen met methadon.

Wat is Methadon?

Methadon is een synthetisch opiaat dat vaak wordt gebruikt om afhankelijkheid aan andere opiaten zoals heroïne te behandelen. Methadon kan door zijn verdovende werking ook worden ingezet bij het verlichten van ernstige (meestal chronische) pijn. Gebruik van methadon is niet zonder medische risico’s, volgens E. McCance-Katz in het wetenschappelijke blad Addiction, waardoor artsen altijd zorgvuldig een overweging moeten maken over de geschiktheid van het medicijn voor hun patiënten. Langdurig gebruik van methadon leidt namelijk al snel tot lichamelijke afhankelijkheid aan het middel.

Methadon werking

Methadon heeft een verdovende en pijnstillende werking. Het kan worden voorgeschreven om hevige pijn te verlichten, vooral bij chronische pijn als kanker. Regelmatig gebruik van methadon, onder medisch toezicht, is volgens A. Fareed et al. in Journal of Addiction Medicine bovendien zeer effectief voor het bestrijden van gebruik van drugs en opioïden zoals heroïne.

Methadon als hulpmiddel bij heroïneverslaving

Methadon is vooral bekend als hulpmiddel bij het afbouwen van heroïneverslavingen in de drughulpverlening en verslavingszorg. Omdat methadon en heroïne chemisch gezien sterk op elkaar lijken, hebben deze twee stoffen grotendeels vergelijkbare effecten.

Heroïne geeft een sterk verdovend effect, maar ook een euforische en aangename roes: de flash. Dit is het gevoel waar heroïneverslaafden steeds weer naar op zoek zijn. Wanneer je stopt met het gebruik van heroïne, krijg je te maken met intense lichamelijke én geestelijke afkickverschijnselen zoals depressies, angst en onrust: de crash. Deze ontwenningsverschijnselen zijn zo heftig dat de verleiding om toch weer te gebruiken zo goed als onweerstaanbaar is.

Methadon bijwerkingen

Er zijn verschillende bijwerkingen mogelijk wanneer iemand methadon gebruikt. Naast bijwerkingen door de compositie van de sterke pijnstiller zelf, kan het gebruik van methadon in combinatie met andere drugs (waaronder alcohol) volgens een studie uit 2011 in Critical Reviews in Clinical Laboratory Sciences leiden tot ernstige complicaties zoals hartproblemen. Ook kunnen gebruikers relatief snel lichamelijke ontwenningsverschijnselen krijgen wanneer ze het middel voor een bepaalde periode gebruikt hebben en vervolgens willen stoppen.

Dit zijn mogelijke bijwerkingen van methadon:

• Sufheid en vermoeidheid
• Verdovende effecten op cognitieve vermogens
• Misselijkheid en braken
• Constipatie
• Droge mond
• Jeukende huid
• Stemmingswisselingen
• Hoofdpijn
• Ademhalingsproblemen
• Flauwte

Stoppen met Methadon

Gebruikers van methadon kunnen relatief snel een lichamelijke afhankelijkheid aan het opiaat ontwikkelen waardoor stoppen moeilijk wordt. Doordat methadon relatief lange tijd in het lichaam achterblijft, is het makkelijk een overdosis aan methadon op te bouwen. Medische professionals kijken daarom in recente jaren steeds kritischer naar de risicofactoren van het (langdurig) gebruik van methadon, volgens onder meer V. Modesto-Lowe et al. in Journal of General Internal Medicine.

De opbouw van methadon in het lichaam zorgt er ook voor dat gebruikers voor een gemiddeld langere tijd lichamelijke ontwenningsverschijnselen krijgen wanneer ze gebruik ervan willen stoppen. Om die reden wordt meestal aanbevolen om een methadon dosis langzaam af te bouwen onder medisch toezicht, waar de opbouw veiliger en sneller kan plaatsvinden volgens B. Favrat et al. in Drug and Alcohol Dependence.

Afbouwschema methadon

In Nederland wordt het afbouwen van methadon bij voorkeur in een klinische setting gedaan onder toezicht van medische professionals, vooral wanneer de laatste afbouwfase is bereikt. Volgens de richtlijnen van de Nederlandse beroepsvereniging voor psychiatrische specialisten, de NVvP, kan het afbouwen van methadon tussen de 3 en 15 weken duren. De duur van het afbouwen is onder meer afhankelijk van de setting waarin het afbouwen plaatsvindt (klinisch of ambulant) en de ernst van de afhankelijkheid.

Afkickverschijnselen methadon

Wanneer iemand met een lichamelijke afhankelijkheid aan methadon wilt stoppen met gebruik of een dosering mist, kunnen verschillende ontwenningsverschijnselen zich manifesteren. De ernst en mate hiervan zijn onder meer afhankelijk van hoe vergevorderd de verslaving is. Afkickverschijnselen kunnen volgens L. Gowing et al. in een studie uit 2009 bovendien afzwakken door inname van andere medicijnen zoals buprenorfine.

Dit zijn mogelijke afkickverschijnselen van methadon:

• Angst en rusteloos gevoel
• Depressie en stemmingswisselingen
• Slecht kunnen slapen
• Koude huid en rillingen
• Kramp en pijn aan spieren
• Misselijkheid en braken

Hulp bij een methadon verslaving

Professionele hulp is vrijwel altijd nodig om een methadonverslaving succesvol aan te pakken. Afkicken van methadon is in bijna alle gevallen zwaar. Afkicken is lichamelijk zeer onprettig en kan soms zelfs gevaarlijk zijn. Een opname en behandeling in een afkickkliniek, waar je onder specialistische medische begeleiding kunt afkicken, is daarom verreweg de beste optie.

Er zijn meerdere klinieken gespecialiseerd in het behandelen van dit type lichamelijke verslavingen. Via ons overzicht van klinieken vind je snel de meest geschikte optie in jouw regio.

Veelgestelde vragen