Xanax (Alprazolam) Verslaving: Herkennen, Voorkomen en Behandelen

Xanax, of alprazolam, is een benzodiazepine die voornamelijk wordt gebruikt voor de behandeling van angststoornissen en paniekaanvallen. Het medicijn werkt door het versterken van de effecten van de neurotransmitter gamma-aminoboterzuur (GABA) in de hersenen, wat leidt tot een kalmerend en ontspannend effect.

Benzodiazepines zoals Xanax kunnen effectief zijn bij het beheersen van symptomen van angst en paniek, maar ze kunnen ook verslavend zijn, vooral bij langdurig gebruik of misbruik. Het is belangrijk voor mensen die Xanax gebruiken om op de hoogte te zijn van de risico’s en om het medicijn te gebruiken zoals voorgeschreven door een zorgverlener.

Wat is Xanax?

Xanax is een medicijn dat behoort de categorie geneesmiddelen die benzodiazepinen worden genoemd, ook wel bekend als benzo’s, slaappillen of pammetjes (de meeste benzodiazepinen hebben namen die eindigen op -pam). Alprazolam heeft een kalmerende, rustgevende en ontspannende werking en behoort tot de anxiolytica: medicijnen met een angst-remmende werking. Dit soort medicijnen zijn alleen verkrijgbaar op doktersrecept.

Alprazolam heeft, net als alle andere benzo’s, een sterk effect op een specifiek chemisch stofje in de hersenen: GABA. Deze neurotransmitter heeft een dempende werking op je brein: het remt de activiteit van hersengebieden die overactief zijn.

GABA hoort van nature door je hersenen aangemaakt te worden, maar dit gebeurt niet bij iedereen in voldoende mate. Onrustige, angstige en opgejaagde gevoelens kunnen hier gevolgen van zijn. Xanax helpt om de hoeveelheid GABA in je hersenen aan te vullen, zodat de hyperactieve hersengebieden worden onderdrukt en je je rustiger en ontspanner voelt.

Wat zijn de effecten van Xanax?

Xanax, ook bekend onder de generieke naam alprazolam, is een benzodiazepine die vaak wordt voorgeschreven om angst- en paniekstoornissen te behandelen. Het medicijn beïnvloedt het centrale zenuwstelsel en werkt door het verhogen van de effecten van bepaalde neurotransmitters in de hersenen, wat leidt tot een gevoel van kalmte. Maar het gebruik van Xanax kan ook leiden tot een reeks effecten, zowel therapeutische als ongewenste. Het is belangrijk om op te merken dat niet iedereen die Xanax gebruikt, al deze effecten zal ervaren, en sommige mensen kunnen andere effecten ervaren die hier niet zijn opgesomd.

Dit zijn mogelijke effecten van Xanax:

1. Verminderde angst: Xanax vermindert de gevoelens van angst door de activiteit in het centrale zenuwstelsel te dempen.
2. Sedatie: Xanax kan slaperigheid of vermoeidheid veroorzaken, vooral in hogere doseringen.
3. Ontspanning van spieren: Xanax kan spierspanning verminderen en fysieke ontspanning bevorderen.
4. Duizeligheid: Het gebruik van Xanax kan leiden tot duizeligheid, vooral wanneer iemand voor het eerst begint met het nemen van het medicijn of de dosering verhoogt.
5. Geheugenverlies: Op korte termijn kan geheugenverlies optreden, vooral bij hogere doseringen.
6. Afhankelijkheid en ontwenning: Bij langdurig gebruik kan Xanax fysieke en psychologische afhankelijkheid veroorzaken, en het plotseling stoppen van het medicijn kan ontwenningsverschijnselen veroorzaken.

Wat zijn de bijwerkingen van Xanax?

Voor een zo veilig mogelijk gebruik van alprazolam, volg je de instructies van je arts op. De meeste mensen ervaren in meer of mindere mate bijwerkingen.

De meest voorkomende bijwerkingen van xanax zijn:

• Slaperigheid en sufheid (overdag)
• Verwardheid
• Afgevlakte emoties en somberheid
• Geestelijke afwezigheid
• Concentratieproblemen
• Verminderd kortetermijngeheugen
• Verminderde coördinatie
• Duizeligheid
• Slappe spieren
• Verlaagd libido
• Huiduitslag

Heb je erg veel last van één of meerdere bijwerkingen? Bespreek dit met je arts. Mogelijk zijn er andere medicijnen die beter bij je passen. 

Afbouwen van Xanax gebruik

Het is bij zowel kort als langdurig gebruik verstandig om een afbouwschema te volgen en niet van het ene op het andere moment te stoppen met het gebruik. Doe je dit wel, dan is de overgang voor je hersenen te groot, met als gevolg een verstoorde balans van de chemische stofjes in je brein, wat weer resulteert in heftige ontwenningsverschijnselen en een grote kans op het terugkeren van je klachten.

Een regulier afbouwschema neemt een aantal weken de tijd om het gebruik van een benzodiazepine als alprazolam helemaal te beëindigen. Bespreek bij de start van een behandeling met je arts hoe het verloop van de doseringen eruit komt te zien. Probeer zoveel mogelijk rekening te houden met stressvolle periodes en plan een behandeling, waar mogelijk, in een relatief rustige periode, zodat je de effecten van de behandeling kunt gebruiken om (onder begeleiding) de oorzaken van je klachten aan te pakken.

Wat zijn de ontwenningsverschijnselen van Xanax?

Opeens stoppen met het gebruik van Xanax, kan nare ontwenningsverschijnselen en bijwerkingen geven.

Dit zijn enkele ontwenningsverschijnselen van Xanax:

• Slapeloosheid
• Angst
• Prikkelbaarheid
• Onrust
• Gejaagd gevoel
• Spierkrampen en spierpijn
• Hartkloppingen
• Zweten
• Diarree en buikpijn
• Trillen
• Overgevoeligheid voor licht, geluid en aanraking

Abrupt stoppen met alprazolam kan dus dezelfde klachten oproepen als de klachten waar je het medicijn in eerste instantie tegen gebruikte.

Xanax als behandeling

Xanax wordt voorgeschreven voor de behandeling van verschillende aandoeningen, waaronder gegeneraliseerde angststoornis, paniekaanvallen, en in sommige gevallen slapeloosheid en depressie. Het medicijn wordt meestal voorgeschreven voor kortetermijngebruik of als aanvulling op andere behandelingen, zoals psychotherapie, om het risico op verslaving te verminderen.

De dosering en toedieningsvormen van Xanax kunnen variëren, afhankelijk van de specifieke aandoening en de behoeften van de patiënt. Xanax is beschikbaar in tabletvorm, zowel als direct werkende als verlengde afgifte. De juiste dosering en frequentie moeten worden bepaald door een zorgverlener, en het is belangrijk om de instructies zorgvuldig op te volgen om het risico op verslaving en andere bijwerkingen te minimaliseren.

Preventie en bewustwording

Om veilig gebruik van Xanax te waarborgen, is het belangrijk om het medicijn alleen op recept en onder toezicht van een zorgverlener te gebruiken. Volg de aanbevelingen voor dosering en gebruik nauwgezet op, en deel geen Xanax met anderen, aangezien dit kan leiden tot misbruik en verslaving.

Open communicatie met zorgverleners en naasten over uw medicijngebruik kan helpen bij het identificeren van problemen voordat ze escaleren. Informeer uw arts over eventuele andere medicijnen of supplementen die u gebruikt om potentiële interacties te voorkomen en vraag om hulp als u merkt dat u afhankelijk wordt van Xanax.

Overweeg alternatieve behandelingen voor angststoornissen, zoals cognitieve gedragstherapie, mindfulness, ontspanningstechnieken of andere medicatie-opties die mogelijk minder verslavend zijn. Bespreek deze mogelijkheden met uw zorgverlener om de beste aanpak voor uw situatie te bepalen.

Veelgestelde vragen