Black out door alcohol, de gevaren en risico's van teveel drinken

Veel drinken in korte tijd kan ervoor zorgen dat er gaten in je geheugen ontstaan: je weet niet meer wat er precies gebeurd is. Hoe gevaarlijk is een black out eigenlijk?

Teveel alcohol drinken kan ervoor zorgen dat je een black out krijgt. Je ervaart dan tijdelijk een verlies van gezichtsvermogen en/of bewustzijn. Een black out is niet altijd zichtbaar voor de omgeving. Vaak ontdekt iemand de volgende ochtend pas dat een tijdelijk verlies van korte termijn geheugen heeft plaatsgevonden, wanneer de gebeurtenissen van de avond ervoor niet te herinneren zijn. Volgens een studie uit 2021 door J. Jackson et al. zorgen black outs ook de dag erna voor geheugenproblemen. Op deze pagina wordt uitgelegd welke gevaren en risico’s verbonden zijn aan een black out en wat je kunt doen wanneer je vaak last hebt van een black out door alcohol.

Wat is een black out door alcohol?

Een black out door alcohol is een tijdelijke hersenstoornis waarbij als gevolg van een grote hoeveelheid alcohol een verlies van geheugenvermogen plaatsvindt. Dit verschijnsel wordt black out genoemd, omdat de lichten in je bovenkamer zogenaamd uitgaan en je niet langer registreert wat er om je heen gebeurt. Volgens J. Merill et al. in Alcoholism: Clinical and Experimental Research neemt de kans op een black out toe naarmate iemand meer alcohol drinkt.

Sommigen kunnen bij een black out bepaalde geïsoleerde momenten later niet meer herinneren, terwijl anderen een volledig verlies van geheugen ervaren dat meerdere uren of soms dagen kan duren.

Lees ook:Wat zijn de ontwenningsverschijnselen van alcohol

Hoe ontstaat een black out door alcohol?

Een black out door alcohol ontstaat doordat informatie niet (goed) in het geheugen wordt opgeslagen. De hoeveelheid alcohol veroorzaakt dan een stoornis in de hippocampus en aanverwante hersengebieden, die normaal verantwoordelijk zijn voor het opslaan van herinneringen in het kortetermijngeheugen en deze doorgeven aan het langetermijngeheugen. De hippocampus kan, in tegenstelling tot andere delen van de hersenen, geen tolerantie voor alcohol opbouwen. Regelmatige black outs zijn daarom een goede indicatie voor een mogelijk drankprobleem.

Een klassieke studie door D. Goodwin et al. in The British Journal of Psychiatry stelde als een van de eersten vast dat een alcohol gerelateerde black out tijdelijk of permanent kan zijn, waarbij een tijdelijk verlies van bewustzijn en geheugen de dag(en) erna door bepaalde hints en zintuigelijke prikkels weer wordt ‘ontdekt’ en vervolgens gedeeltelijk herinnerd kan worden. Bij een permanente black out kan iemand zich niets meer herinneren van een bepaalde periode. De hoeveelheid alcohol kan hier onder andere een rol in spelen.

Een black out kan, naast alcohol, ook (mede) veroorzaakt worden door deze factoren:

• Epileptische aanval
• Lage bloedsuikerwaarde
• Lage bloeddruk
• Medicijngebruik
• Psychogene niet-epileptische aanvallen

Symptomen van een black out

De signalen en symptomen van een black out overlappen meestal met die van ‘normaal’ dronkenschap. Het is daarom niet makkelijk voor de omgeving en iemand zelf om te herkennen dat iemand last heeft van een black out. Volgens een veelgeciteerd onderzoek door H. Lee et al. in International Journal of Environmental Research and Public Health is deze onduidelijkheid over wat er precies plaatsvindt en heeft gevonden onder meer de oorzaak ervan dat er nog veel onbekend is over dit verschijnsel en de effecten ervan.

Dit zijn symptomen van een black out door alcohol:

• Duizeligheid
• Hoofdpijn
• Problemen met gezichtsvermogen
• Moeilijk en onduidelijk praten
• Spierkramp(en)

Hoe gevaarlijk is een black out?

Een black out is gevaarlijk voor de hersenen, zeker wanneer deze regelmatig voorkomt. Omdat de hippocampus geen tolerantie voor alcohol kan opbouwen, zorgt regelmatig excessief alcoholgebruik (en daarmee gepaard gaande black outs) volgens G. Dhanabalan et al. in Neurobiology of Disease voor permanente beschadiging aan deze belangrijke hersenregio. Dit uit zich onder meer in blijvende geheugenproblemen, ook wanneer geen alcohol meer wordt gedronken.

Regelmatige black outs zijn volgens M. Miller et al in Addictive Behaviors ook een sterke indicatie dat iemand verschillende alcohol gerelateerde problemen zal ontwikkelen.

Effecten als gevolg van black outs

Black outs als gevolg van chronisch alcoholgebruik leiden op de lange termijn tot ernstige gezondheidsrisico’s, specifiek met betrekking tot de hersenen. Black outs en het onderliggende alcoholgebruik beschadigen onder andere de hippocampus en de frontale kwab (een hersengebied dat belangrijk is voor het nemen van besluiten). Volgens M. Dao-Castellana et al. in Psychological Medicine leidt dit onder meer tot gedrags- en persoonlijkheidsveranderingen. Chronisch geheugenverlies (zowel korte termijn als lange termijn) zorgt er ook voor dat iemand minder goed op werk en sociaal kan functioneren.

Dit zijn mogelijke bijwerkingen als gevolg van black outs door alcoholgebruik:

• Permanente hersenschade aan vitale hersengebieden (waaronder hippocampus en frontale kwab)
• Hartkloppingen
• Chronisch geheugenverlies (zowel korte als langetermijngeheugen)
• Problemen met leren en het verwerken van nieuwe informatie
• Grotere kans op ongelukken door vertraagd reactievermogen en aangetast besluitvermogen
• Ontwikkelen van syndroom van Korsakov
• Functioneringsproblemen (op werk en in privésfeer)

Hoe voorkom je een black out door alcohol?

Dit zijn manieren om een black out door alcohol te voorkomen:

• Drink rustig en met mate. Black outs worden vooral veroorzaakt door in korte tijd grote hoeveelheden alcohol binnen te krijgen. Matig je drinktempo en blijf goed gehydrateerd met water.
• Slaap goed en voldoende. Vermoeidheid en slaapgebrek verhogen het risico op black outs. Drink geen alcohol als je vermoeid bent.
• Vermijd of beperk inname van suikerhoudende alcohol, zoals cocktails, die de smaak van alcohol maskeren en zo de kans op overmatig drinken en black outs verhogen.
• Eet voldoende voorafgaand aan het drinken van alcohol. Een lage bloedsuikerwaarde leidt eerder tot een black out.

Gray-out

Naast een black out, bestaat er ook een ‘gray out’ door alcohol. Dit is het geval wanneer de herinneringen uit je kortetermijngeheugen maar gedeeltelijk overspringen naar je lange termijn geheugen: je herinnert je flarden, maar je bent ook gedeelten kwijt.

Veelgestelde vragen