Alcoholvergiftiging: Wat is het en wat zijn de risico's?

Een alcoholvergiftiging is het directe resultaat van overmatig alcoholgebruik in korte tijd. Dit kan leiden tot verlies van bewustzijn en in sommige gevallen zelfs iemand in een comateuze staat brengen. Op deze pagina wordt uitgelegd hoe een alcoholvergiftiging ontstaat en welke factoren hierin een rol spelen. Ook worden de risico’s en gevolgen besproken van een alcoholvergiftiging en wat je kunt doen wanneer iemand ernstige alcoholproblemen heeft.

Wat is een alcoholvergiftiging?

Bij een alcoholvergiftiging is het alcoholgehalte in het bloed zo hoog dat iemand het bewustzijn verliest en een blackout krijgt, of zelfs in een coma terecht komt.

Sommige mensen drinken zoveel dat ze out gaan door alcohol. Dit noemen we een alcoholvergiftiging. De concentratie alcohol in het bloed (en daarmee ook in de hersenen) is dan zo hoog met bewusteloosheid of een coma als gevolg. De persoon is dan volledig bewusteloos en reageert niet meer op krachtige prikkels.

De concentratie alcohol in het bloed noemen we ook wel bloedalcoholgehalte (BAG) of alcoholpromillage. Iemand kan een alcoholvergiftiging oplopen vanaf 4 promille. De kans op bewusteloosheid is dan groot en er is sprake van mogelijk levensgevaar. Bij 5 promille kun je in coma raken. Als verdovend middel schakelt alcohol dan het zenuwstelsel in zoverre uit dat de ademhaling stopt, met de dood als gevolg.

Lees hier meer over alcoholpromillage berekenen

Alcoholvergiftigingen ontstaan door binge drinken: in korte tijd teveel drinken. Binge drinken heeft niet per sé als doel om snel veel te drinken en om zo dronken mogelijk te worden: de nare gevolgen kunnen ook ontstaan in situaties waarin je dat misschien helemaal niet verwacht.

Ook tijdens een ‘normaal’ avondje in de kroeg kun je tegen de gevaren van binge drinken aanlopen. Je kunt te weinig gegeten hebben of erg vermoeid zijn, waardoor je een stuk minder alcohol kunt verdragen dan je gewend. Wat op zo’n moment ‘teveel’ is, kan per situatie flink verschillen.

De extreme variant van binge drinken wordt ook wel comazuipen genoemd: hier is het doel wél om zo snel mogelijk dronken te worden. Vooral onder jongeren levert dit snel gevaarlijke situaties op die makkelijk kunnen leiden tot serieuze alcoholvergiftigingen.

Factoren alcoholvergiftiging

Er zijn een aantal factoren aan te wijzen die een grote invloed hebben op het ontstaan van een alcoholvergiftiging. Deze factoren bepalen dus hoeveel drinken ‘teveel drinken’ is:

• Geslacht: mannen kunnen gemiddeld net iets meer alcohol verdragen dan vrouwen.
• Lengte en lichaamsgewicht: hoe kleiner en lichter je bent, hoe sneller alcohol voor een vergiftiging kan zorgen.
• Percentage alcohol in de drank: sterke drank komt doorgaans harder aan dan bier.
• Ervaring in het drinken: je tolerantie voor alcohol bepaalt hoe hard de drank aankomt.
• Aanwezigheid van voedsel in de maag: op een lege maag drinken kan al zeer snel lijden tot gevaarlijke situaties.

Symptomen alcoholvergiftiging

Er zijn verschillende symptomen die kunnen duiden op een alcoholvergiftiging. Deze verschillen onder meer van de mate waarin sprake is van zware alcoholvergiftiging en lichamelijke factoren. Volgens E. Wilson et al. in Emergency Medicine Journal kan het ook meerdere uren duren voordat alle symptomen van een alcoholvergiftiging tot uiting komen. Symptomen aan het beginstadium van een vergiftiging zijn onder meer ernstige verwardheid, braken en een mogelijk trage ademhaling. Bij een ernstige vergiftiging is er vrijwel altijd sprake van kortstondig of langdurig verlies van bewustzijn.

Enkele symptomen van alcoholvergiftiging zijn:

• Blackouts, oftewel kort geheugenverlies
• Gedragsverandering: extreme verwardheid, het niet meer herkennen van vrienden en agressieve uitingen, gevolgd door duizeligheid, slaperigheid en de neiging om ‘weg te vallen’ en buiten bewustzijn te raken
• Misselijkheid en (extreem) braken
• Een versnelde hartslag die goed voelbaar is in de hals en aan de pols
• Een zware of onregelmatige ademhaling, mogelijk gevolgd door het volledig stoppen van de ademhaling
• Bleek gelaat, de kleur in het gezicht verdwijnt of wordt blauw
• Lichaam voelt koud aan en vertoont verschijnselen van afkoeling

Wat te doen bij een alcoholvergiftiging?

Bij een vermoeden van een alcoholvergiftiging is het vaak verstandig om direct medische hulp in te schakelen, vanwege de mogelijk ernstige lichamelijke risico’s en gevolgen van te laat ingrijpen. Wanneer iemand niet reageert op het voorzichtig schudden van de schouders en niet meer aanspreekbaar is, kun je daarom het beste altijd het noodnummer bellen. Volgens het Rode Kruis kun je daarnaast nagaan of er mogelijk andere lichamelijke problemen een rol spelen met vergelijkbare symptomen, zoals de combinatie van diabetes met alcohol.

Dit moet je doen bij een alcoholvergiftiging:

• Schakel medische hulp in, ook als je twijfelt, en bel 112
• Breng de persoon naar een rustige en koele ruimte
• Voorkom verdere afkoeling en bescherm de persoon met een fleece of reddingsdeken.
• Probeer de persoon bij bewustzijn te houden door deze kalmerend toe te spreken
• Plaats de persoon in een stabiele zijligging in het geval van bewustzijnsverlies, om het gevaar van verstikking in eigen braaksel te verkleinen
• Laat het slachtoffer niet alleen

Wat zijn de gevolgen van een alcoholvergiftiging?

De mogelijke gevolgen van een alcoholvergiftiging, afgezien van een forse kater, kunnen erg serieus zijn. Zeker op de lange termijn en zeker bij jonge slachtoffers. Zo kun je last krijgen van:

• Het sneller ontwikkelen van bepaalde vormen van kanker
• Leverschade
• Nierfalen
• Slokdarm- en maagproblemen
• Hartproblemen
• Hersenaandoeningen zoals Korsakoff en een groter risico op Alzheimer en dementie

Meer de verdieping in? Lees: De ontwenningsverschijnselen van alcohol

Hulp bij alcohol problemen

Maak jij je zorgen over jouw eigen alcoholgebruik, of dat van een vriend, familielid, collega of bekende? Er is hulp beschikbaar. Het overgrote deel van de mensen met een verslaving komt niet op eigen kracht van het probleem af. Professionele hulp is verreweg je grootste kans op herstel en het terug krijgen van de controle over je alcoholgebruik én je leven.

Neem contact op met je huisarts, bespreek je zorgen met een vriend of familielid en accepteer dat je professionele hulp nodig hebt. Hoe eerder je hulp aanneemt, hoe groter de kans op een succesvol herstel. Er zijn in Nederland verschillende afkickklinieken die zeer ervaren zijn in het behandelen van alcoholisme.

Ook zijn er mogelijkheden om vanuit je thuissituatie te werken aan het probleem, via telefoon en internet. Groepstherapie, bijeenkomsten van de Anonieme Alcoholisten en gesprekken met een psycholoog behoren ook tot de behandelopties.

Bespreek met je huisarts welke optie het meest geschikt is voor jouw specifieke situatie. Heb je direct professionele hulp nodig? Gebruik dan het overzicht van klinieken op deze website om een afkickkliniek in jouw regio te vinden.

Lees hier meer over hulp bij alcoholverslaving

Veelgestelde vragen