Designerdrugs, legaal maar wat zijn de gevaren van NPS?

Designerdrugs, ook wel research chemicals genoemd, zijn meestal chemische kopieën van bestaande drugs, die de effecten van deze middelen nabootsen of versterken. Veel designerdrugs vallen officieel buiten de drugswetgeving en kunnen legaal worden verhandeld en geproduceerd. Ze worden daarom ook wel ‘legal highs‘ genoemd. De risico’s van het gebruik van designer drugs zijn echter groot. De effecten van een designerdrug zijn meestal krachtiger en meer onvoorspelbaar dan een bestaande drug. Op deze pagina wordt uitgelegd welke designerdrugs er zijn, hoe de wetgeving hiervoor is geregeld en waar je op moet letten bij het gebruik ervan. Ook bespreken we wat je kunt doen bij een verslaving aan een designerdrug.

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 07:00 - 22:00

Wat zijn designer drugs?

Designer drugs zijn chemische stoffen die zijn ontworpen om de psychoactieve effecten van bestaande drugs te versterken of na te bootsen. Deze Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS), ook wel research chemicals genoemd, worden meestal in laboratoria gemaakt door kleine aanpassingen te verrichten aan de chemische structuur van bestaande drugs, zoals cocaïne, MDMA en amfetaminen.

Designer drugs kunnen dankzij deze (kleine) chemische aanpassingen vaak de wetgeving voor bestaande illegale drugs (de Opiumwet) omzeilen. Omdat ze meestal worden verkocht onder het label ‘niet geschikt voor menselijke consumptie’, vallen ze bovendien niet onder de Warenwet en is de verkoop en het bezit ervan vaak ook legaal. Het gebruik van designer drugs is echter erg riskant. De effecten zijn vaak krachtiger en meer onvoorspelbaar dan de drugs waarop ze gebaseerd zijn, volgens een studie door forensische onderzoekers uit 2014 in Toxicology Letters, waardoor gebruikers grotere gezondheidsrisico’s lopen,

Designer drugs en nieuwe wetgeving

Het opzetten van wetgeving voor nieuwe soorten designer drugs is vaak een langdurig proces, terwijl een verbod op een nieuwe drug relatief snel kan worden omzeild door weer enkele scheikundige aanpassingen te doen. Dit verklaart waarom bekende designer drugs zoals 2C-B en 4FA/4FMP al jarenlang legaal aangeschaft kunnen worden.

Zelfs wanneer een designerdrug in de Opiumwet staat, wordt vaak meteen een alternatieve, nieuwe stof ontwikkeld met vrijwel dezelfde eigenschappen. De Nederlandse overheid werkt daarom aan een aanpassing van de Opiumwet die de productie van, de handel in, en het bezit van designerdrugs volledig verbiedt. Hierdoor zouden research chemicals niet langer door de mazen van de wet kunnen slippen.

Welke soorten designer drugs zijn er?

Er zijn verschillende soorten designer drugs, waarvan de meesten grotendeels de scheikundige ‘code’ van bestaande drugs kopiëren. Sommige designer drugs zijn echter wel ‘uniek’ en worden met een compleet nieuwe moleculaire structuur opgebouwd, volgens M. Coppola et al. in Journal of Addiction Research & Therapy. Zo is het middel Bromo-DragonFLY geen directe kopie van een bestaande drug.

Dit zijn bekende soorten designer drugs in Nederland:

• 3MMC, 4MMC en 3CMC: De designer drug 3MMC genoot een grote populariteit onder Nederlandse jongeren en werd vanwege forse gezondheidsrisico’s in 2021 opgenomen in de Opiumwet. De directe vervanger 4MMC is daarin ook al opgenomen. Het ‘kleinkind’ 3CMC behoudt veel van de eigenschappen van 3MMC en 4MMC. De drie ‘nieuwe psychoactieve stoffen’ zijn allemaal afgeleid van amfetamine (speed). De effecten van de drugs worden omschreven als een combinatie van speed, cocaïne en XTC: oppeppend en stimulerend met euforische momenten.
• 4FA / 4FMP en 4FMA: 4FA of 4FMP zijn twee verschillende namen voor een stof die vooral gebruikt wordt in het uitgangscircuit als vervanger van XTC. De partydrug werd in 2017 in Nederland verboden, waarna 4FMA werd gelanceerd als een drug met vrijwel dezelfde werkzame stoffen. Net zoals bij XTC, voelen gebruikers zich wakker, scherp, liefdevol, sociaal en beweeglijk. Tegelijkertijd staat de drug bekend om de regelmatig voorkomende bijwerkingen, waaronder slapeloosheid na gebruik, misselijkheid en oververhitting.
• 2CB: 2CB is een psychedelisch tripmiddel dat ook stimulerende effecten heeft. De drug verandert de manier waarop je je eigen identiteit, je omgeving en de realiteit beleeft. Omdat de kans op overdosering groot is door de sterke effecten, kan een euforische en positieve trip makkelijk omslaan in een slechte trip.
• 6-APB: 6-APB, ook bekend als Benzofury, is een designer drug met sterk stimulerende effecten. Volgens gebruikers zijn deze effecten sterker dan die van XTC en speed en houden ze langer aan. Een 6-APB trip kan 6 tot 12 uur aanhouden.
• Synthetische cannabinoïden: Synthetische cannabinoïden zijn chemische varianten van cannabis, die de actieve stoffen in wiet en hasj nabootsen. Van deze groep is vooral Spice erg bekend. De effecten zijn vaak sterker dan bij natuurlijk geproduceerde cannabis, waardoor de kans op bijwerkingen en het ontwikkelen van gezondheidsklachten groter is.
• Synthetische opioïden en slaappillen: Sterke synthetische pijnstillers (opioïden) en slaap- en kalmeringsmiddelen (benzodiazepinen) hebben vaak ook ‘illegale’ varianten. Deze komen qua moleculaire structuur grotendeels overeen met de zware medicijnen, maar kunnen zonder doktersrecept online worden aangeschaft. Afkickkliniekwijzer heeft zelf een onderzoek naar medicijnverslaving uitgevoerd dat laat zien hoe gevaarlijk deze middelen zijn.

Wat zijn de risico’s van designer drugs?

De risico’s van designer drugs zijn onder meer de onzekerheid over de inhoud van de stoffen, een wisselende zuiverheid en onvoorspelbare effecten. De chemische samenstellingen van veel designer drugs zijn vaak niet bekend of nog onvoldoende onderzocht, waardoor de precieze effecten (zeker op de lange termijn) onduidelijk zijn. Bij mogelijke bijwerkingen of een overdosering weet medisch personeel vaak ook niet hoe een patiënt het beste kan worden behandeld. De kans op ernstige complicaties is daarom groter bij designer drugs, volgens een studie uit 2015 in Addiction Science & Clinical Practice.

Mogelijke risico’s van designer drugs zijn:

• Onbekende samenstelling en variabele zuiverheid
• Onvoorspelbare effecten, zeker bij nieuwe gebruikers
• Ontwikkelen of verergeren van ernstige gezondheidsproblemen, zowel lichamelijk als psychisch
• Verslaving
• Makkelijk om te hoog te doseren (effecten zijn vaak sterker dan bestaande drugs en kleine hoeveelheden kunnen al tot een overdosering leiden)
• Onvoorspelbare en gevaarlijke interacties met andere drugs of medicijnen

Tips bij het gebruik van designer drugs

Dit zijn enkele tips voor het gebruik van designer drugs:

• Zorg ervoor dat je voor het gebruik van designer drugs deze altijd laat testen. Een drugstestpoint kan helpen voorkomen dat je vervuilde pillen en poeders inneemt.
• Vermijd het gebruik van designer drugs in combinatie met andere middelen, waaronder andere drugs, alcohol en sterke medicatie.
• Voorkom een mogelijke watervergiftiging door niet meer dan een halve liter water per uur te drinken en water af te wisselen met mineraalhoudende (isotone) drankjes, zoals AA, Aquarius en andere sportdrankjes.
• Doe een tolerantietest: gebruik een zeer lage dosis om te testen hoe gevoelig je persoonlijk bent voor de effecten van de drug.
• Gebruik designer drugs nooit alleen, maar zorg ervoor dat er iemand in de omgeving is die kan ingrijpen wanneer dit nodig is.

Afkicken en behandeling van een designer drugs verslaving

Stoppen met het gebruik van een designer drug kan lastig zijn, omdat het vaak makkelijk is een lichamelijke of geestelijke afhankelijkheid aan deze stoffen te ontwikkelen. Abrupt stoppen kan gevaarlijk zijn wanneer je een verslaving hebt opgebouwd. Zo kun je last krijgen van heftige ontwenningsverschijnselen, die in sommige gevallen levensbedreigend zijn. Het is daarom aan te raden om alleen onder begeleiding af te kicken. Dit proces van lichamelijk afkicken wordt een detox genoemd.

Alleen een detox is echter niet voldoende om volledig te herstellen van een verslaving. Zo kunnen er onderliggende problemen zijn die bijdragen aan de verslavingsproblematiek. Veel mensen zoeken daarom professionele hulp om de geestelijke afhankelijkheid beter te begrijpen, onderliggende factoren te behandelen en copingmechanismen aan te leren die helpen om een terugval te voorkomen.

Kliniek voor een designer drugs verslaving

Een intensieve behandeling voor een designer drugs verslaving is complex. Zo is een vast behandeltraject vaak niet mogelijk vanwege de grote verschillen tussen research chemicals. Voor de keuze van een behandeling is het daarom belangrijk een afkickkliniek te vinden die hulp op maat biedt en beschikt over brede kennis over en expertise met verschillende designer drugs. Dit kan een binnenlandse kliniek zijn, maar vaak wordt gekozen voor een kliniek in het buitenland. Een afkickkliniek in Zuid Afrika, bijvoorbeeld, biedt meestal meer mogelijkheden in het samenstellen van een persoonlijk behandeltraject. Hierdoor is de slagingskans van een behandeling vaak groter.

Wil jij stoppen met het gebruik van een designer drug? Of wil je iemand helpen in je omgeving die worstelt met het gebruik van designerdrugs? Bel 020 – 532 0030 voor een persoonlijk consult over de beste behandelingsopties in jouw situatie.

Veelgestelde vragen over designerdrugs