Speed verslaving: Effecten, bijwerkingen en behandeling

Een speed verslaving heeft grote gevolgen voor je gezondheid en dagelijks functioneren en vereist meestal professionele hulp. Je hebt bij een verslaving dagelijks speed nodig omdat je anders last krijgt van heftige afkickverschijnselen. Het regelmatig gebruik van speed is echter op meerdere manieren risicovol voor je lichamelijke en geestelijke gezondheid en kan leiden tot permanente schade aan vitale organen. Op deze pagina wordt uitgelegd hoe je een speed verslaving kunt herkennen en wat de bijwerkingen en risico’s van het gebruik van speed zijn. Daarnaast bespreken we de beschikbare behandelmethoden voor mensen met een speed verslaving.

Wat is speed ?

Speed is de straatnaam voor de brede categorie drugs die amfetamines bevatten. Het is al jaren een populaire partydrug in Nederland, volgens cijfers van het Trimbos instituut. Speed werkt als pepmiddel dat onder meer energie geeft en je uithoudingsvermogen ondersteunt. Om die reden wordt de drug ook wel pep genoemd. Na gebruik van speed kun je onder meer langer dansen en ervaar je minder vermoeidheid. Het recreatief gebruik van amfetamines kan ook negatieve gevolgen hebben, waaronder het ontwikkelen van een lichamelijke en/of geestelijke afhankelijkheid. Ook loop je risico op verschillende directe bijwerkingen en heeft langdurig gebruik mogelijk ernstige gevolgen voor de gezondheid.

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 07:00 - 22:00

Hoe herken je een speed verslaving?

Je herkent een speed verslaving aan veranderingen in iemands gedrag, uitstraling en mentale welzijn. De precieze signalen van een verslaving kunnen echter behoorlijk verschillen per persoon, volgens onderzoekers Andrew Churchill et al. in een studie gepubliceerd in Addiction. Een belangrijk kenmerk is het verlies van controle over het gebruik van speed, waardoor iemand steeds meer gebruikt en niet meer uit zichzelf kan stoppen. Frequent gebruik van speed in hoge doseringen uit zich uiteindelijk in verschillende signalen, waaronder ander gedrag, fysieke problemen en psychologische symptomen.

Mogelijke kenmerken van een speed verslaving zijn:

• Regelmatig gebruik van speed en in toenemende hoeveelheden
• Onvermogen om te stoppen met speed gebruiken
• Verwaarlozen van belangrijke taken en verantwoordelijkheden (op werk of privé)
• Lichamelijke signalen zoals abrupt gewichtsverlies, slapeloosheid en tandbederf
• Psychische signalen zoals toenemende paranoia, angst en een meer teruggetrokken houding

Wat zijn de effecten van speed?

De effecten van speed zijn zowel lichamelijk als geestelijk. Meestal beginnen ze na zo’n 15 minuten tot een uur. Gemiddeld houden de effecten van speed zo’n 5 uur lang aan, volgens onderzoekster Mary Solanto in Neuroscience & Biobehavioral Reviews, maar dit varieert afhankelijk van de dosering, de tolerantie en individuele factoren.

Mogelijke effecten van speed zijn:

• Euforisch gevoel
• Verhoogde alertheid en energie
• Verbeterde concentratie
• Onderdrukken van eetlust (als gewenst effect wanneer iemand wil afvallen)
• Een meer open sociale houding richting anderen (wat ook om kan slaan in een vijandige houding)

Wat zijn de bijwerkingen van speed?

De bijwerkingen van speed zijn divers en variëren in ernst. Ze verschillen van milde gevolgen zoals verwijde pupillen tot ernstige gevolgen als een beroerte of hartstilstand. Langdurig speedgebruik kan bijdragen aan de frequentie en ernst van bijwerkingen. Zo kan het continue tandenknarsen en het malen van de kaken op de lange termijn leiden tot tandbederf en tanderosie, volgens een studie uit 2008 in Addiction.

Mogelijke bijwerkingen van speed zijn:

• Verwijde pupillen
• Verhoogde hartslag en bloeddruk, mogelijk leidend tot een hartaanval of beroerte
• Gevoelens van nervositeit, angst en paranoia
• Psychotische symptomen zoals hallucinaties en wanen
• Voortdurend kauwen of knarsen met de tanden, wat kan leiden tot schade aan het gebit
• Verhoogde lichaamstemperatuur

Wat zijn de risico’s van speed?

De risico’s van speed zijn onder meer het hoge verslavingspotentieel en chronische schade aan vitale organen. Risico’s kunnen zowel op de korte als langere termijn ontstaan en zijn onder meer afhankelijk van hoe vaak iemand amfetamine gebruikt, hoe de drug wordt ingenomen en individuele factoren. Wanneer je bijvoorbeeld speed snuift in plaats van inslikt, wordt het relatief snel in de hersenen opgenomen en kan een hoge dosering sneller leiden tot acute gezondheidsrisico’s. Het injecteren van speed is extra risicovol vanwege de kans dat kleine bloedvaten worden geblokkeerd, volgens een studie uit 2009 door het Amerikaanse NIDA.

Korte termijn risico’s van een speed verslaving

Korte termijn risico’s van een speed verslaving zijn:

• Cardiovasculaire problemen door een stijging van de hartslag en bloeddruk
• Oververhitting en hitteberoerte door een verhoging van de lichaamstemperatuur
• Onmiddellijke psychotische symptomen, zoals hallucinaties en wanen

Lange termijn risico’s van een speed verslaving

Lange termijn risico’s van een speed verslaving zijn:

• Ontwikkelen van geestelijke en lichamelijke afhankelijkheid
• Hart- en vaatziekten
• Mentale gezondheidsproblemen, waaronder depressieve gevoelens, angststoornissen en paranoia
• Gewichtsverlies en ondervoeding door een chronisch onderdrukte eetlust
• Gedragsveranderingen, waaronder agressie

Stoppen met een speed verslaving

Stoppen met een speed verslaving kost veel moeite en vereist meestal professionele hulp. Mensen gebruiken speed en andere drugs bij een verslaving namelijk niet langer meer uit eigen wil. Ze hebben bij een verslaving de controle verloren over het gebruik en kunnen ondanks de negatieve gevolgen voor hun gezondheid en omgeving niet meer stoppen. Het advies voor verslaafden is daarom altijd om professionele hulp te zoeken, ook vanwege de mogelijk gevaarlijke ontwenningsverschijnselen bij een poging tot stoppen.

Behandelmethoden speed verslaving

Behandeling van een speed verslaving omvat meestal een combinatie van therapie, medische ondersteuning (zoals vervangende middelen) en begeleiding bij het maken van leefstijlveranderingen. Zo kunnen de geestelijke afhankelijkheid en klachten rondom de verslaving succesvol worden behandeld. Opname in een kliniek wordt sterk aangeraden voor mensen met een ernstige verslaving, zodat het proces van ontwenning veilig kan verlopen. Klinische opname is ook voor andere verslaafden aan speed vaak de beste optie voor effectief herstel.

Detox: Lichamelijke ontwenning

Een verslaafde die plotseling geen speed gebruikt zal last krijgen van verschillende ontwenningsverschijnselen. Deze worden verderop in dit artikel gedetailleerd besproken. Aan het begin van een behandeling vindt daarom vaak een proces van detoxificatie plaats, zeker wanneer er sprake is van een ernstige verslaving. Je kickt dan onder medische begeleiding af om klachten te beperken en te verlichten. Zonder deze begeleiding is de kans groter dat iemand terugvalt in gebruik.

Therapie en begeleiding

Behandeling van de geestelijke kant van de verslaving omvat meestal verschillende vormen van psychotherapie. Cognitieve gedragstherapie is tegenwoordig de populairste behandelmethode voor middelenverslavingen. Bij CGT, zoals de therapie vaak wordt afgekort, identificeer je negatieve gedachtepatronen en leer je deze om te vormen naar meer positieve, constructieve patronen.

Wanneer diepe onderliggende psychische problemen een rol spelen bij de verslaving, kan een behandelaar ook kiezen voor Acceptance Commitment Therapie (ACT). Je probeert negatieve gedachten en patronen dan niet te veranderen, maar leert in de therapie om ze een plek te geven en alternatieve copingmechanismen te vinden.

Een andere behandelmethode die wordt ingezet voor een effectief behandelresultaat bij speedverslaving is motiverende gespreksvoering. De behandelaar helpt je dan via gesprekken om motivatie te vinden en vast te houden voor het beëindigen en herstellen van de verslaving. Deze behandelmethode is onder meer raadzaam wanneer een verslaafde door de omgeving wordt gestimuleerd om professionele hulp te zoeken, maar zelf nog weinig intrinsieke motivatie heeft om te herstellen.

Wat zijn de afkickverschijnselen van een speed verslaving?

De afkickverschijnselen van een speed verslaving zijn uiteenlopende psychische en lichamelijke klachten die gemiddeld enkele dagen tot weken aanhouden. De lichamelijke ontwenningsverschijnselen zijn meestal het hevigst na twee tot drie dagen na het laatste gebruik en houden maximaal zo’n 10 dagen lang aan. Geestelijke ontwenningsverschijnselen kunnen wekenlang duren en geven in sommige gevallen zelfs maanden later nog last.

Mogelijke afkickverschijnselen van een speed verslaving zijn:

• Cravings (een heftig verlangen en gevoel dat je speed nodig hebt)
• Lichamelijke en mentale vermoeidheid
• Psychische klachten zoals depressieve gevoelens, angst en paranoia
• Slapeloosheid, wat bijdraagt aan het gevoel van uitputting
• Concentratieproblemen
• Gevaarlijke klachten zoals psychotische symptomen en suïcidale gedachten, vooral bij mensen met een ernstige verslaving

Veelgestelde vragen over speed verslaving

Fact check: Dit artikel is gecontroleerd

Door: Saskia Oostdam Verslavingsexpert

Dit artikel is door een verslavingsexpert nagekeken en gecontroleerd op onjuistheden. Saskia heeft tijdens haar opleiding Health Science sociale en medische kennis opgedaan met betrekking tot verslavingen en de behandeling hiervan.