Eetverslaving: Oorzaken, Soorten, Herkenning en Behandeling
Iemand met een eetverslaving verliest de controle over eten en eet dwangmatig veel. De relatie met voedsel en eten is vergelijkbaar met het verslavingsgedrag bij bijvoorbeeld middelengebruik. Zo ervaar je intense verlangens naar bepaalde voedingsmiddelen, overeet je ondanks de negatieve gevolgen en heb je moeite om je eetgedrag onder controle te houden.
Het is belangrijk om op tijd in te grijpen bij een eetverslaving, vanwege de ernstige gevolgen die de aandoening kan hebben voor iemands gezondheid, mentale welzijn en de omgeving. In dit artikel wordt uitgelegd waar je een eetverslaving aan kunt herkennen en welke behandelmethoden er beschikbaar zijn bij een eetverslaving.
Inhoud
Wat is een eetverslaving?
Een eetverslaving is een gedragsverslaving waarbij iemand dwangmatig veel eet en de controle over het eetgedrag verliest. Door de intense cravings, gebrek aan controle en een obsessie met voedsel, blijft iemand dan te veel eten ondanks de ernstige gevolgen die dit heeft voor de gezondheid, mentale welzijn en de omgeving. Een eetverslaving kan leiden tot het ontwikkelen van andere soorten eetverslavingen en eetstoornissen, waaronder binge eating disorder en boulimia nervosa, volgens een veel geciteerde studie uit 2014 in Eating Behaviors.
DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?
Bel voor advies
020 - 532 0030Ma-Vrij van 07:00 - 22:00
Za-Zo 13:00 - 17:00
Wat zijn oorzaken van een eetverslaving?
De oorzaken van een eetverslaving zijn divers en kunnen onder meer genetische, psychische en emotionele factoren omvatten. Het afwijkende eetgedrag bij een eetverslaving kan ook worden veroorzaakt door een lichamelijke afhankelijkheid aan bepaald voedsel. Volgens Allegra Broft, expert op het gebied van eetstoornissen aan de Columbia University, passen bepaalde hersengebieden zich bij een eetverslaving mogelijk aan als gevolg van het voedsel, op vergelijkbare wijze als bij een verslaving aan verdovende middelen.
Dit zijn mogelijke oorzaken van een eetverslaving:
- Genen: Sommige mensen hebben aantoonbare aanleg om verslaafd te raken aan eten
- Psychische oorzaken: Je kunt een ongezonde relatie met eten opbouwen als gevolg van verschillende mentale problemen, waaronder een angststoornis of depressie, of een negatief zelfbeeld
- Diëten: Bij een dieet waarbij je lichaam te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt, kan het obsessief bezig zijn met minder eten juist tot extra impulsen tot overeten leiden
- Stress: Eetverslaving kan zich vaak als reactie op stress ontwikkelen, waarbij maaltijden als copingmechanisme worden ingezet
- Emoties: Wanneer je emotioneel met eten bezig omgaat, bijvoorbeeld door als straf of beloning gezond of ongezond voedsel te eten, kan eerder een eetverslaving ontstaan
- Verslavend voedsel: Bepaalde voedingsmiddelen, bijvoorbeeld voedsel dat extra vetten en geraffineerde koolhydraten bevat, of veel suikers, kan een verslavende werking hebben en bijdragen aan afwijkend eetgedrag.
Hoe herken je een eetverslaving?
Je herkent een eetverslaving aan verschillende symptomen, zowel in het eetgedrag als fysieke en mentale veranderingen. Mogelijke symptomen waar je een eetverslaving aan kunt herkennen zijn:
- Eetbuien waarbij je de controle compleet loslaat en je alleen maar kunt blijven eten, zelfs wanneer je je al ongemakkelijk vol voelt
- Eetgedrag verbergen voor anderen, door in het geheim te eten of voedsel te verstoppen
- Een obsessie met eten, voedsel en je lichaamsbeeld
- Een gevoel dat je niet in staat bent om je eetgedrag te beheersen
- Na eten proberen om het ingenomen voedsel snel kwijt te raken, door bijvoorbeeld te braken, laxeermiddelen in te nemen of via overmatige lichaamsbeweging
- Heftige schommelingen in lichaamsgewicht
- Je hebt last van fysieke klachten als uitdroging, constipatieproblemen, tandbederf of chronische vermoeidheid
- Emotionele problemen waaronder depressie, angst, schaamte, schuldgevoelens en prikkelbaarheid
Welke soorten eetverslavingen zijn er?
Er zijn verschillende soorten eetverslavingen, waaronder boulimia nervosa, binge eating disorder en orthorexia nervosa. Verschillende eetstoornissen zoals anorexia nervosa kunnen soms ook als een eetverslaving gezien worden, volgens een studie uit 2020 in Psychiatry Research. Zo is er op een vergelijkbare wijze sprake van dwangmatig consumeren (of niet-consumeren), houdt iemand zich niet aan een gebalanceerd voedingspatroon door een gebrek aan controle en vereist het eetprobleem professionele hulp.
Mogelijke soorten eetverslavingen zijn:
- Boulimia nervosa: De eetverslaving boulimia nervosa draait om periodes van hevige eetbuien die gevolgd worden door een drang om weer snel van het ingenomen voedsel af te komen. Soms zijn er periodes van vasten, waarna de oude patronen van eetbuien weer terugkeren. Deze afwisselende buien zorgen vaak voor ernstige lichamelijke- en geestelijke problemen.
- Binge eating disorder (BED): Iemand met binge eating disorder (BED) heeft ook last van oncontroleerbare eetbuien (ook wel binge eaten genoemd), maar voelt geen behoefte om na een eetbui weer van het voedsel af te komen. Het opgedane overgewicht en verlies van controle zorgen meestal voor een vicieuze cirkel van schaamte, waarbij iemand na een tijd van berouw weer eet om zichzelf te troosten. Naast lichamelijke klachten leidt BED vaak ook tot uiteenlopende psychische problemen.
- Orthorexia nervosa: De eetstoornis orthorexia nervosa draait om een obsessie om alleen maar gezond en “puur” voedsel te eten. Buiten deze voedingsmiddelen om, vaak rauwe groente en fruit, eet iemand dan niets meer en slaat maaltijden met zogenaamd “onzuiver” voedsel over. Orthorexia nervosa leidt meestal tot ernstige lichamelijke gezondheidsproblemen, waaronder mogelijke permanente schade aan vitale organen.
- Anorexia nervosa: Iemand met anorexia nervosa slaat maaltijden over, net zoals bij orthorexia en soms boulimie, uit angst om dik te worden. De ongewone obsessie met het vermijden van overgewicht en een vervormd zelfbeeld zorgen ervoor dat de controle kwijt raakt over voedsel. Hierdoor neemt iemand alleen bepaalde voedingsmiddelen in met bijvoorbeeld zeer lage calorie-aantallen en ontstaat een gebrek aan essentiële voedingsstoffen. Anorexia nervosa leidt tot ernstige fysieke en psychische klachten en is de meest dodelijke eetstoornis.
Hulp bij eetverslaving
Professionele hulp zoeken voor een eetverslaving is van groot belang, zowel vanwege het onvermogen om volledig uit jezelf te veranderen als de ernstige gevolgen waar een onbehandelde eetverslaving toe kan leiden. Los van de gekozen behandeling, is het echter belangrijk om te beseffen dat een behandelplan tijd kost en dat professionele hulp bij eetverslaving niet meteen een blijvend en duurzaam effect kan hebben.
Een behandeling zelf duurt meestal maximaal enkele weken of maanden, waarbij iemand wordt geholpen om gedragsveranderingen in gang te zetten en leert om een andere relatie met eten en voedsel te ontwikkelen. Om terugval in afwijkend eetgedrag en de terugkeer van een vervormd zelfbeeld te vermijden, moet iemand echter ook na behandeling blijven werken aan herstel. Hiervoor is meestal een rol weggelegd voor zelfhulpgroepen en steun van vrienden en familie.
Welke behandelingen zijn er voor een eetverslaving?
Er zijn verschillende behandelingen mogelijk voor een eetverslaving, zoals cognitieve gedragstherapie, groepstherapie, psycho-educatie, medicatie en voedingsbegeleiding. De beste behandeling is afhankelijk van de individuele behoeften en kenmerken van de persoon, andere onderliggende redenen van de eetverslaving en de ernst van de verslaving. Zo is soms eerst medische stabilisatie vereist voordat met het behandeltraject zelf kan worden begonnen, wanneer bijvoorbeeld je BMI lager of hoger is dan medisch verantwoord.
Eetstoornis kliniek
Een ernstige eetverslaving vereist professionele hulp in de gecontroleerde omgeving van een eetstoornis kliniek, waar deskundig personeel iemand zowel lichamelijk als geestelijk kan begeleiden en behandelen. Een behandeltraject kan enkele weken of maanden duren en is vaak aangepast aan de individuele behoeften van een patiënt en onderliggende redenen van de eetverslaving. Zo kan er een focus liggen op behandelmethoden zoals cognitieve gedragstherapie of gezinstherapie, wordt voedingsbegeleiding gegeven door diëtisten en kunnen co-morbide aandoeningen zoals depressie tegelijkertijd worden behandeld.
Dankzij de intensieve zorg en ondersteuning door een multidisciplinair team, in combinatie met de afgesloten omgeving, heeft een behandeling in een eetstoorniskliniek vaak een grotere kans van slagen dan een ambulant behandeltraject bij een individuele psycholoog of diëtist.
Wil je weten wat voor behandelingsopties er zijn voor jouw eetverslaving? Of zoek je een geschikte kliniek voor iemand in je omgeving die worstelt met een eetverslaving? Bel 020 – 532 0030 voor een persoonlijk consult over een geschikte behandeling en behandellocatie.
Veelgestelde vragen over een eetverslaving
Wat maakt eten verslavend?
Eten kan op verschillende manieren een verslavende werking hebben. Zowel door de aanwezige voedingsstoffen van het eten zelf, waaronder extra vetten en geraffineerde koolhydraten, als door genetische en psychische factoren.
Hoe weet je of je een eetverslaving hebt?
Je kunt een eetverslaving herkennen aan een gebrek aan controle over je eetpatronen, zoals overeten, of wanneer je juist overmatige controle probeert te hebben over je eetgedrag.
De hulp in Nederland is nog steeds niet van een top niveau. Veel mensen voelen zich absoluut niet gehoord in de problemen die schuilen achter hun eetstoornis. Ze wachten maanden op mogelijk hulp die hen dan teleurstelt om vervolgens weer maanden te wachten op een nieuwe hulpverlener die hen dan ook weer teleurstelt. Velen zijn door het vele wachten op mogelijk hulp gesloopt en staan er uiteindelijk, alsnog, alleen voor.
Ervaring? Laat me alsjeblieft weten wat er volgens jou wel mogelijk is!
Een bezorgde moeder!!
Ik vind ook niets
Ik ben 2jaar bezig met mij Dochter van 15 jaar en nog niks geholpen ik vind niet normaal
Heel veel instellingen zo als lucertis, de viersprong en heel veel dietist en nog niks.
Heb je wel eens van human concern gehoord (Google maar even) misschien is dat een optie.
Ik ben al 37 jaar verslaafd aan eten. Ik heb op meerdere manieren geprobeerd eraf te komen (via anonieme overeters, een half jaar binge eating disorder behandeling, 2 maanden in een kliniek en nog veel meer behandelingen) maar niets heeft geholpen.
Ik hoop nog steeds dat ik het kan overwinnen maar zoals het er nu uitziet betwijfel ik of er werkelijk adequate hulp bestaat. Al die leuke verhalen van mensen die er met een of andere methode of door een boek te lezen vanaf zijn gekomen. Die waren waarschijnlijk niet echt of niet lang verslaafd.
Ook ik worstel al jarenlang met een eetverslaving. In mijn hoofd ben ik constant bezig met eten. Vrijwel al mijn gedachten worden er door beheerst en dat al jarenlang. Ik eet (en braak) op dagen dat ik vrij ben de hele dag door en omdat ik alleen woon, is daar ook geen rem op, met sterk overgewicht tot gevolg.
Daarbij ga ik voortdurend gebukt onder emoties van verdriet, teleurstelling, boosheid, wanhoop, schaamte en walging over het feit dat ik niet sterk genoeg om ‘het monster’ te verslaan, met een destructief laag zelfbeeld tot gevolg. Mijn ervaring is dat de professionele hulp in Nederland voor deze vorm van eetverslaving (en ik heb al veel geprobeerd) verre van toereikend is. Ik heb de indruk dat behandeling voor bijvoorbeeld Anorexia Nervosa, een eetprobleem dat meer bekend is bij een groot publiek, beter ontwikkelde en toegespitste hulpverlening biedt.
Als ik google op hulp bij een eetverslaving vindt ik helaas vrijwel geen passende ‘hits’; d.w.z. verslavingsartsen, psychologen of psychiaters die gespecialiseerd zijn in mijn probleem. Veel ‘verslavingsaanbod’ is gericht op een drugs- of alcoholverslaving. Toch denk ik dat ik bij lange na niet de enige ben die hiermee kampt. Wie o wie biedt de hulp die ik zo graag wil en ook nodig heb? Suggesties en reacties zeer welkom…van zowel artsen, onderzoekers en/of lotgenoten.
Dag Kristel, zoek eens op hulp van een voedingspsycholoog. Die zijn daar wel in gespecialiseerd. Succes!
Ik voel mij op dit moment ook wanhopig. Ik zoek professionele hulp voor mijn eetverslaving. De verslaving of eetprobleem wordt wel erkend door een psychiater. Maar ze hebben, vind ik, nog niet iets ontwikkeld om deskundig en effectief hulp te bieden voor dit probleem waar veel mensen aan lijden, zowel vrouwen als mannen.
Ik werd zelf in eerste instantie geholpen bij traumaverwerking en manische depressie, maar voor een eetstoornis verwijzen ze je meestal naar een diëtiste. Die geven wel adviezen voor een gezonde eetgewoonte in combinatie met bewegen of sport, maar dat kan ik zelf ook wel bedenken! Het heeft niets geholpen. Integendeel, ik ben juist aangekomen ipv. afgevallen. Ik weeg nog onder de 100 kilo, maar zit er wel tegen aan. Ben 1.65 cm en 37 jr.
Ik vindt het ook belangrijk om geen diabetes en andere welvaartsziektes te ontwikkelen. Ik denk dat een eetverslaving vooral tussen de oren zit. Daar bedoel ik mee dat het denken samenhangt met je zelfbeeld; sociale contacten; zelfrespect; je opvoeding; ervaringen; trauma; je verleden en andere psychiatrische stoornissen en/of lichamelijke klachten of gezondheidsproblemen. Het beste middel op dit moment voor dit probleem anno 2018: Bij elkaar komen met zijn allen, en dit bespreekbaar maken, zonder angst of schaamte, we hebben meer aan ervaringsdeskundigen dan aan opgeleide of geschoolde personen, met de populariteit van social media kunnen we hier meer gehoor aan geven. We staan er niet alleen voor! Marina.
Ik herken je situatie. Ik ben nu 24 maar ik heb al een eetverslaving zolang als dat ik me kan herinneren.
Heeft iemand al ervaring met de therapie; EMDR.
Deze behandeling haalt de lading ( het gevoel) weg bij een trauma. Ik kan me zo voorstellen dat eten in veel gevallen ook als traumatisch wordt ervaren en misschien dat een behandeling met EMDR iets kan betekenen.
Ik word gek van het non-stop aan eten denken. Ik ben 36 jaar vanaf morgen. Ik ben 1.74m lang en heb zojuist 113 op de weegschaal zien staan. Ook ik denk de hele dag aan eten maar ’s avonds na mijn avondeten pak ik gerust nog 2 broodjes en wat te snoepen als de 3 kids op bed liggen. Of ik nu honger heb of niet maar moet het dan gewoon hebben. Ik voel me diep ongelukkig en weet gewoon niet wat ik eraan moet doen. Wie wil er contacten voor wat steun en hulp aan elkaar?
Hey ik heb het zelfde. Is het gelukt om te stoppen met aan eten te denken
Mijn zusje is verslaafd aan eten. Althans vooral binge eten.
Ik weet alleen niet goed wat ik er aan of mee moet. Het evt. koken van gezond eten voor haar gaat er ook niet echt in.
Na 3 happen zit ze vol en dan eet ze zo een half uur later toch weer 2 broodjes frikandel naar binnen.
Ik vind dit persoonlijk erg lastig. Niet alleen omdat mijn zusje verslaafd is maar mijn Vader ook maar dan aan alcohol.
Als wij dan voor een gezinsweekend samen komen onstaan er bij mij nogal wat frustraties. Allerlei emoties die door elkaar heen lopen en uit eindelijk barsten.
Want het is ook gewoon zo dat ik er eigenlijk niks maar dan ook niks over mag zeggen. Dit is te confronterend voor beiden en dan zitten ze me met grote herten ogen aan te kijken om vervolgens boos of verdrietig te worden en alles te ontkennen of het probleem bij mij neer te leggen. Dat ik degene ben die zich aanstelt en zich er niet mee moet bemoeien. Terwijl ik het beste met ze voor heb. Met allebei.
Mijn zusje en ik komen uit een gezin waar mishandeling een onderdeel was (mijn vader werd ook mishandeld door mijn moeder) en ik begrijp dat dat is waarom ze last hebben van hun verslaving. Maar het hebben over behandelingen is taboe. Ik mag dit niet aansnijden. Het is namelijk niet hun probleem. Alles is veroorzaakt door die rot vrouw/moeder. Met haar/hem is niks mis. Ze dealen er mee. Dit is gewoon okay.
En het is niet de verslaving(en) zelf waar ik het meeste moeite mee heb maar de ontkenning hiervan. Het niet door willen hebben dat het toch echt aan hun eigen gedragingen ligt. Dat dat komt omdat ze getraumatiseerd zijn. Ik wil ze niet veranderen. Zoals ze vaak denken dat ik wil. Ik zou graag zien dat ze gezond zijn. Dat ze zich gesteund voelen en niet hoeven te vervallen in hun verslavingen. Ik hou van ze allebei.
Ik ben zelf inmiddels 26 en weet gewoon niet goed wat ik er mee aan moet. Ik ben inmiddels bijna klaar met mijn trauma gerichte behandelingen. En het schijnt wel alsof ik de enige in het gezin ben die de waarheid kan en durft in te zien. Ik zit er gewoon zo midden in.
Beste Makke, wat moet het moeilijk voor je zijn. Je kan andere mensen inderdaad niet veranderen of hun manier van denken omdraaien. Wel kan je laten zien dat het goed gaat met jou! Daar kun je ze misschen wel mee inspireren. Krachtig hoe je er instaat. Blijf goed zorgen voor jezelf. Je zusje en vader hebben mss meer tijd nodig.
Hallo
Mijn naam is wendy ben 35 jaar oud!
Ook ik met een gewicht momenteel van 106 kg en een lengte van 1.69 heb last van een Being Eating syndrome (BED)
Heb verschillende dingen geprobeerd niks helpt of hou ik gewoonweg niet vol waardoor ik weer in mijn oude patroon val en daardoor het weer nog moeilijker wordt om die knop te kunnen om zetten. Nu hou ik van sporten ook ondanks dat het heel zwaar is door die overgewicht, maar helaas kan ik dat ook niet meer zoals eerder doordat ik een hernia had gekregen en zo nu en dan nog goed last van kan hebben. Daarnaast voel ik me waardeloos omdat het me
Maar niet lukt om de knop echt om te zetten en ook nog eens om het vol te houden.
Dus ook psychisch is het ook heel zwaar en dat maakt het nog moeilijker
Opgeven doe en wil ik niet en ben en blijf opzoek gaan naar iets wat wel voor me werkt en daarom is alle tips van harte welkom.
(Pa ik heb dus emdr gehad maar ook ben ik onder behandeling geweest bij een psycholoog maar niks heet nog mogen helpen ook diëtist voedingsconsulent alles)
Ik ben 40 jaar oud en worstel al vanaf mijn 18de met overgewicht. Eten om het eten en niet kunnen stoppen om bepaalde gevoelens. Ik sportte als kind heel veel, mmaar ik at ook heel veel. Doordat ik meer sportte, kwam ik gewoon niet bij mijn streefgewicht uit. Toen ik uit huis ging en vervolgens stopte met de frequentie van sporten, ben ik een helling afgegleden waar ik maar moeilijk bij terug omhoog kon.
Wat ik vandaag wil, wil ik morgen niet. Wat mij vandaag lukt, lukt mij morgen niet.
In het begin is het lekker, makkelijk, weinig merkbaar behalve dan het gelukje. Wordt het een gewoonte dan begin je ook de negatieve kanten te zien. Maar omdat het begin zo fijn was, ga je ermee door. Totdat het negatieve effect overheerst, maar je niet terugkan omdat je gevangen zit. Je voelt je waardeloos, je schaamt je voor jezelf, en vervolgens ontwikkel je gevoelens van depressie, angst etc. Wat een zucht.
Ingekort door de redactie