Binge eating disorder (BED) - Oorzaken en gevolgen van eetbuistoornis

Bij de eetstoornis binge eating disorder verlies je de controle over je eetgedrag, waardoor je regelmatig in korte tijd erg veel eet. De eetstoornis heet in het Nederlands eetbuistoornis, als verwijzing naar deze regelmatige eetbuien. Binge eating disorder kan tot ernstige lichamelijke, psychische en sociale gevolgen leiden en vereist vaak professionele hulp. In dit artikel wordt uitgelegd hoe je binge eating disorder kunt herkennen ten opzichte van andere eetstoornissen, waaronder eetverslaving, en welke opties er zijn voor behandeling.

Wat is Binge Eating Disorder?

Binge eating disorder (BED) is een eetstoornis waarbij heftige eetbuien afgewisseld worden met periodes van minder eten. In het Nederlands wordt binge eating disorder (betekenis van de Engelse naam is letterlijk ‘buitensporig eten stoornis’) vaak eetbuistoornis genoemd. BED is een ernstige eetstoornis die vaak tot lichamelijke klachten leidt en onder meer psychologische behandeling vereist.

Op basis van internationaal onderzoek, schat hoogleraar Wijbrand Hoek van het UMC Groningen dat er zo’n 180.000 mensen in Nederland aan binge eating disorder leiden. Het is echter soms lastig om een diagnose vast te stellen, omdat er verschillende oorzaken kunnen zijn voor eetbuien en meerdere symptomen ook bij andere eetstoornissen voorkomen.

Meer de verdieping in? Lees meer over een eetverslaving

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 07:00 - 22:00
Za-Zo 13:00 - 17:00

Wat zijn oorzaken van binge eating disorder?

Oorzaken van binge eating disorder zijn vaak een combinatie van emotionele, cognitieve en fysiologische factoren. Meestal is er sprake van een vicieuze cirkel waarbij iemand zich na een eetbui schaamt en even later troost vindt in een nieuwe eetbui. Een opstapeling van dit patroon leidt dan tot een definitief verlies van controle. Volgens J. Vanderlinden et al. in Eating and Weight Disorders spelen externe stimuli, zoals specifiek voedsel of een omgeving waarin veel eten wordt aangemoedigd, meestal slechts een kleine rol bij BED.

Dit zijn mogelijke oorzaken van binge eating disorder:

• Genen: de kans is groter dat iemand een eetstoornis zoals BED ontwikkelt wanneer het ook bij een familielid voorkomt
• Dieet: extreme dieetpatronen kunnen gedragsveranderingen veroorzaken waardoor je juist meer eet. Uit een studie door K. Akkermann et al. in Psychiatry Research bleek dat mensen met een bepaald gen eerder last van eetbuien zullen hebben wanneer ze diëten
• Cognitief: wanneer iemand opgroeit in een huishouden of omgeving waarin veel eten gangbaar is, zal het lichaam dit internaliseren en gewoon vinden (los van genetische aanleg)
• Emoties: BED wordt vaak gelinkt aan stress en angst, waarbij veel eten een  copingmechanisme is
• Psychische stoornis of mentale problemen: een psychische stoornis zoals een bipolaire stoornis of depressie kan een onderliggende oorzaak zijn bij het ontwikkelen van BED.

Wat zijn de symptomen van Binge eating disorder?

Symptomen van binge eating disorder zijn onder meer regelmatige eetbuien, overmatig eten en overgewicht. Deze symptomen kunnen echter ook bij andere eetstoornissen voorkomen. Volgens A. Birgegård et al. in European Eating Disorders Review is het gevoel van een gebrek aan controle over de hoeveelheden voedsel daarom ook een belangrijk symptoom van BED.

Dit zijn mogelijke symptomen bij binge eating disorder:

• Op regelmatige basis veel eten in relatief korte tijd (meestal binnen 2 uur)
• Gevoel van gebrek aan controle tijdens het eten over de hoeveelheden
• Veel eten zonder duidelijke aanleiding (trek of honger)
• Significante gewichtstoename in korte tijd en/of sprake van overgewicht
• Negatief zelfbeeld, onder meer over lichaam
• Schuldgevoelens na teveel eten
• Vermijden van eten in nabijheid van anderen of eetbuien verbergen voor omgeving
• Depressieve gevoelens en angst

Wat zijn de gevolgen van binge eating disorder?

Binge eating disorder kan verschillende lichamelijke, psychische en sociale gevolgen hebben en zorgt in algemene zin voor een verminderde kwaliteit van leven. Iemand die niet met binge eaten stoppen kan, heeft volgens een klassieke en veel geciteerde studie uit 1998 door C. Fairburn et al. onder meer de kans om ernstige mentale problemen te ontwikkelen of verergeren.

Dit zijn mogelijke gevolgen van binge eating disorder:

Lichamelijke gevolgen

• (Ernstig) overgewicht, met mogelijke gewrichtsklachten en algemeen slechte lichamelijke conditie als gevolg
• (Ernstige) maag- en darmproblemen
• Hoge bloeddruk en hartslag, ontwikkelen van hart- en vaatziekten
• Diabetes
• Impotentie en menstruatieproblemen, onder meer als gevolg van hormoonniveaus die ontregeld raken

Psychische gevolgen

• Depressieve gevoelens en algemeen gevoel van neerslachtigheid
• Een negatief zelfbeeld
• Angststoornissen
• Ontwikkelen van of bijdragen aan (ernstige) mentale problemen, mogelijk leidend tot suïcidale gevoelens en zelfmoordpogingen

Sociale gevolgen

• Moeite om normaal te functioneren op werk en/of thuis
• Sociaal isolement door vermijden van bijeenkomsten/evenementen uit schaamte of angst
• Gebrek aan of verstoorde relaties door verminderd libido

Wat kun je doen aan binge eating disorder?

Eetstoornissen en -verslavingen zijn zeer complexe psychische aandoeningen. Eten is een primaire levensbehoefte. Er is een fundamentele gedragsverandering nodig om terug te kunnen keren naar een gezond en gebalanceerd voedingspatroon.

Bij verslavingen aan bijvoorbeeld drank, gokken, drugs of gamen, wordt er naar toe gewerkt om datgene waar iemand verslaafd aan is, helemaal uit te bannen uit het leven van de verslaafde. Het grote verschil bij een eetverslaving is dat helemaal uitbannen niet mogelijk is: ieder mens moet blijven eten om vitaal en gezond te blijven.

Mensen met een eetstoornis, waaronder BED, moeten daarom hun relatie met eten veranderen om het probleem te overwinnen

Binge eating disorder behandeling

Een binge eating disorder behandeling is meestal een combinatie van meerdere behandelmethoden, waaronder cognitieve gedragstherapie, interpersoonlijke therapie en medicatie. Volgens K. Halmi in het wetenschappelijke blad World Psychiatry hebben de eerste twee behandelmethoden vooral effect op de lange termijn en speelt medicatie vaak een ondergeschikte, hoewel nuttige, rol. Iemand die voor binge eating disorder hulp zoekt, komt meestal terecht bij een gespecialiseerde afkickkliniek.

Therapie als behandelmethode

Cognitieve gedragstherapie, soms ook in combinatie met dialectische gedragstherapie, is noodzakelijk bij het succesvol behandelen van binge eating disorder. Zo wordt iemand aangeleerd wat gezonde eetpatronen zijn en helpt het om de frequentie en heftigheid van eetbuien af te laten nemen. Onderliggende psychische oorzaken van de eetbuistoornis en de psychische en/of sociale gevolgen ervan worden vaak behandeld via interpersoonlijke therapie.

Medicatie tegen eetbuien

Een behandeltraject bij binge eating disorder kan ook voorgeschreven medicatie omvatten. Zo is er Vyvanse, dat als eerste medicijn specifiek ontwikkeld is voor het behandelen van BED. Antidepressiva, anticonvulsiva en anti-obesitas middelen kunnen volgens A. Goracci et al. in Journal of Addiction Medicine ook helpen bij het bestrijden van symptomen en onderliggende binge eating disorder oorzaken, en de frequentie en ernst van eetbuien verminderen.

Eetstoornis kliniek

Correcte diagnose en succesvolle behandeling van binge eating disorder vereisen meestal specialistische kennis van deskundigen op het gebied van eetstoornissen, die goed weten wat te doen tegen binge eating en gezond eetgedrag kunnen stimuleren. Een behandeltraject vindt daarom vaak plaats in een eetstoorniskliniek, waar een multidisciplinair team van experts patiënten succesvol kan begeleiden.

Behandeling bij binge eating disorder is meestal persoonsgebonden, wat betekent dat een traject wordt afgestemd op de specifieke symptomen en oorzaken van een individu. Bel 020 – 532 0030 voor een telefonisch consult over welk behandeltraject bij jou past.

Veelgestelde vragen over Binge Eating Disorder