Anorexia nervosa: Symptomen, oorzaken en behandeling

Anorexia nervosa is een eetstoornis waarbij iemand opzettelijk te weinig eet. Mensen met anorexia hebben meestal een extreem laag gewicht en zijn obsessief bezig met het beheersen van hun gewicht en voedselinname. De eetstoornis kan tot ernstige lichamelijke en psychische klachten leiden en is zelfs dodelijk: ongeveer 5% van mensen met de eetstoornis anorexia overlijdt er binnen 10 jaar aan volgens een studie uit 2015 in Adolescent Health, Medicine and Therapeutics.

Vanwege de mogelijke ernstige gevolgen is het van groot belang om op tijd professionele hulp te zoeken voor anorexia. Op deze pagina wordt uitgelegd wat de oorzaken en symptomen van de eetstoornis zijn en welke opties er bestaan voor behandeling (waaronder een speciale anorexia kliniek).

Wat is anorexia nervosa?

Anorexia nervosa is een ernstige eetstoornis waarbij iemand extreem weinig eet als gevolg van een verstoord lichaamsbeeld. Mensen met anorexia nervosa (betekenis van de Grieks-Latijnse term is letterlijk ‘een gebrek aan eetlust met een psychische oorzaak’) hebben vaak een obsessie met voedsel, gewicht en beweging, en kunnen extreem beperkend zijn in de voedselinname en fysieke activiteiten. Ze doen er alles aan om de eetlust en honger te onderdrukken, zodat ze geen extra voedsel in hoeven te nemen en zo verder kunnen toewerken aan hun ideale lichaam. Anorexia nervosa heeft meestal een psychische oorzaak, maar de bewuste ondervoeding en het vermijden van fysieke activiteit leiden ook tot tal van ernstige lichamelijke klachten.

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 07:00 - 22:00
Za-Zo 13:00 - 17:00

Wat zijn de oorzaken van anorexia nervosa?

De oorzaken van anorexia nervosa zijn nog steeds niet volledig bekend, volgens een veel geciteerde studie uit 2010 in Annual Review of Medicine. Wel zijn er verschillende factoren geïdentificeerd die bijdragen aan het krijgen van anorexia, waaronder genetische, culturele en sociale factoren. Uit meerdere onderzoeken blijkt ook dat jonge vrouwen een significant grotere kans hebben om anorexia te ontwikkelen, zoals onder meer een Nederlandse studie uit 2012 in Current Psychiatry Reports vaststelde.

Mogelijke oorzaken van anorexia nervosa zijn:

• Genen: Er is een genetisch component dat wordt geassocieerd met anorexia, waardoor familieleden vaak ook een grotere kans hebben om de eetstoornis te ontwikkelen
• Neurobiologisch: Veranderingen in de hersenen door bijvoorbeeld medicatie of andere middelen kunnen een rol spelen bij anorexia nervosa, met name bij hersengebieden die betrokken zijn bij eetlustregulatie en emotieregulatie
• Persoonlijkheid en psychologische factoren: Door een negatief zelfbeeld, perfectionistische persoonlijkheid en als gevolg van ernstige stress of trauma’s kunnen mensen (eerder) anorexia krijgen
• Cultureel: Maatschappelijke invloeden over schoonheidsidealen, onder meer in de media en via social media platforms, kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van symptomen van anorexia.

Wat zijn de symptomen bij Anorexia?

Anorexia symptomen zijn divers en kunnen overlap hebben met andere eetstoornissen, waaronder boulimia nervosa. Vaak worden de symptomen bij anorexia verdeeld in verschillende categorieën, van fysieke en emotionele symptomen tot voedsel en gewicht gerelateerde symptomen. Volgens T. Walsh in American Journal of Psychiatry is snel ingrijpen belangrijk bij anorexia, omdat bepaalde veranderingen en symptomen in eetgedrag eenmaal verankerd ontzettend lastig terug te draaien zijn.

Mogelijke symptomen van anorexia zijn:

• Verstoord lichaamsbeeld; een extreme angst om dik te worden en het gevoel hebben dat je nooit dun genoeg bent
• Laag lichaamsgewicht
• Geclaimd gebrek aan eetlust en ontkenning van hongergevoelens
• Obsessie met voedselbereiding en abnormale eetpatronen
• Zeer dun lichaam
• Regelmatige maag- en darmproblemen, verstoorde ontlasting
• Dun haar, geelachtige/droge huid en voortdurend broze nagels
• Onttrekken aan sociale leven
• Geïrriteerdheid, stemmingswisselingen en depressieve gevoelens

Wat zijn de gevolgen van anorexia?

De gevolgen van anorexia zijn zowel op de korte als lange termijn schadelijk en kunnen in sommige gevallen zelfs tot de dood leiden. Bloedarmoede, een gestokte lichaamsgroei en uiteenlopende hartproblemen zijn enkele voorbeelden van de lichamelijke gevolgen van anorexia, volgens een studie uit 2013 in Journal of Eating Disorders.

De eetstoornis leidt echter niet alleen tot lichamelijke gevolgen; anorexia kan ook psychische gevolgen hebben zoals het ontwikkelen van psychische stoornissen, depressies en andere mentale problemen. Ook zijn er mogelijke sociale gevolgen, zoals in een sociaal isolement raken en het verstoren van de ontwikkelingsfase van een kind op school.

Dit zijn mogelijke gevolgen van anorexia:

• Bloedarmoede
• Nierschade
• Cardiovasculaire schade met uiteenlopende hartproblemen
• Verminderd libido, onregelmatige menstruatie en onvruchtbaarheid
• Verlies van botmassa en spiermassa, wat kan leiden tot een hogere kans op botbreuken
• Depressies en mentale problemen, sociaal isolement
• Ontwikkelen van een psychische stoornis zoals obsessieve-compulsieve stoornis of een persoonlijkheidsstoornis
• De dood

Welke behandeling wordt gebruikt bij anorexia nervosa?

De behandeling die wordt gebruikt bij anorexia nervosa is afhankelijk van de specifieke behoeften van de patiënt en kan een combinatie zijn van verschillende behandelmethoden. Het is belangrijk om te onthouden dat anorexia nervosa een ernstige aandoening is waarvan de behandeling meestal maanden of soms zelfs jaren kan duren en waarvan het behandeltraject per persoon behoorlijk kan verschillen.

Mogelijke behandelmethoden voor anorexia nervosa zijn:

• Psychotherapie: Psychotherapie kan helpen om de onderliggende oorzaken van anorexia nervosa aan te pakken en de patiënt te helpen om een gezonde relatie met voedsel te ontwikkelen.
• Medicatie: In sommige gevallen kan medicatie worden voorgeschreven om mentale gezondheidsproblemen te behandelen die gepaard gaan met anorexia nervosa, zoals depressie of angst.
• Voedingsondersteuning: Het kan nodig zijn om de patiënt te helpen om een gezonde voedingsbalans te vinden en te behouden. Dit kan bestaan uit het werken met een diëtist of voedingsdeskundige.
• Ziekenhuisopname: In ernstige gevallen kan acute ziekenhuisopname nodig zijn om ervoor te zorgen dat de patiënt voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt en om eventuele complicaties te behandelen.

Anorexia kliniek

Een anorexia behandeling vereist vaak deskundige expertise vanwege de gevarieerde anorexia symptomen en de mogelijk ernstige gevolgen die de eetstoornis kenmerken. Dit type zorg kan niet altijd volledig worden geboden in een reguliere zorginstelling of kliniek. Anorexia wordt daarom bij voorkeur behandeld in een speciale anorexia kliniek via een langdurige én op het individu afgestemde anorexia behandeling. Kliniek gebonden zorg omvat dan onder meer behandelmethoden zoals cognitieve gedragstherapie, voedingsbegeleiding en medische stabilisatie.

In Nederland bestaat er vooralsnog geen openbare, gespecialiseerde anorexia kliniek, waardoor mensen zijn aangewezen voor behandeling in een privé kliniek. Anorexia behandelingen in zo’n privé kliniek zijn meestal intensiever per individuele patiënt en bieden meer ruimte voor het personaliseren van een behandelplan. Een privé eetstoornis kliniek biedt vaak ook bredere faciliteiten van een hogere kwaliteit aan, die zo het herstel beter kunnen ondersteunen.

Vragen over welke anorexia behandeling je moet volgen? Weet je niet welke anorexia kliniek geschikt is voor je naaste? Bel 020 – 532 0030 voor een persoonlijk consult over een behandeltraject dat aansluit op jouw situatie.

Veelgestelde vragen over Anorexia Nervosa