Wat is Ritalin? Werking, bijwerkingen en risico's

Ritalin is het bekendste en meest gebruikte medicijn dat wordt voorgeschreven bij ADHD en narcolepsie. Echter wordt het middel ook wel genomen door mensen die geen ADHD of narcolepsie hebben; als partydrug en door studenten om hun prestaties te verhogen.

Wat is Ritalin precies en hoe werkt het? Wat zijn de bijwerkingen en wat is het verschil met andere ADHD medicatie? In hoeverre is het middel verslavend en hoe wordt zo’n verslaving behandeld? In dit artikel krijg je antwoord op al deze vragen.

Wat is Ritalin?

Ritalin is een merknaam en niet zozeer de naam van het medicijn zelf. De werkzame stof in de drug is methylfenidaat: een stof die chemisch lijkt op amfetaminen, ook wel bekend als de harddrug speed.

Lees hier meer over een speed verslaving

Het is een medicijn dat bijna altijd wordt voorgeschreven aan kinderen en jongeren, en niet aan volwassenen. Voor volwassenen met ADHD is Ritalin gebruiken minder aantrekkelijk, omdat volwassenen veel meer last hebben van bijwerkingen. Ritalin kan alleen worden voorgeschreven door psychiaters.

Ritalin is niet een middel dat aandoeningen als ADHD en narcolepsie geneest. Het onderdrukt slechts de symptomen. Mensen met ADHD kunnen zich moeilijk concentreren en zijn snel afgeleid. Door Ritalin te nemen, hebben ze minder last van rusteloosheid, zijn ze minder hyperactief en zijn ze beter in staat om zich te focussen en concentreren. Narcolepsie is een slaapziekte. Mensen die lijden aan narcolepsie hebben overdag last van oncontroleerbare en onbedwingbare slaapaanvallen: ze kunnen letterlijk op elk moment in slaap vallen. Ritalin onderdrukt slaapimpulsen bij narcolepsie.

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 09:00 - 17:00

Hoe werkt Ritalin?

Methylfenidaat zorgt ervoor dat twee stofjes in de hersenen, de neurotransmitters dopamine en noradrenaline, langer aanwezig en actief blijven voordat ze weer worden afgebroken. Mensen met ADHD hebben van nature een lager niveau aan dopamine en noradrenaline dan mensen zonder ADHD.

Dit zorgt ervoor dat mensen met ADHD problemen ervaren met het bewaren van aandacht, focus en concentratie, het onderdrukken van impulsen en het onder controle houden van hun eigen gedrag. Ritalin helpt bovendien om bij epilepsie de onbedwingbare slaapaanvallen tegen te gaan waar ze overdag last van hebben.

Contra-indicaties

Contra-indicaties van methylfenidaat zijn een verhoogde bloeddruk, hart- en vaatziekten en psychische stoornissen (depressie, angsten, spanningsklachten). Met contra-indicaties wordt bedoeld: redenen om een bepaald geneesmiddel bij een bepaalde patiënt niet te gebruiken.

Wat doet Ritalin?

Methylfenidaat heeft een stimulerende werking op het centrale zenuwstelsel en kan de aandacht en stemming verbeteren. Bij zo’n 70% tot 80% van de personen die Ritalin gebruikt, heeft het middel een positief effect op het concentratievermogen, de hyperactiviteit en impulsiviteit.

Wat zijn de bijwerkingen van Ritalin?

Een op de drie kinderen die Ritalin neemt, heeft enigszins last van bijwerkingen. Het is belangrijk om contact op te nemen met de huisarts indien er inderdaad ongewenste bijwerkingen optreden. Voor vragen kun je ook altijd terecht bij de apotheek. Onderstaande lichamelijke en psychische klachten kunnen voorkomen:

• Hoofdpijn
• Depressie
• Slapeloosheid en moeite met inslapen
• Vermoeidheid, rusteloosheid
• Hyperactief
• Nervositeit
• Hartkloppingen
• Misselijkheid
• Droge mond
• Gebrek aan eetlust
• Buikpijn
• Angst
• Snel geïrriteerd zijn

Ritalin bijwerkingen lange termijn

Er is nog onduidelijkheid over de gevolgen van methylfenidaat op de hersenen. Meer onderzoek is nodig om hier conclusies over te kunnen trekken.

Overdosering Ritalin

Weet dat, wanneer je methylfenidaat neemt zonder medische begeleiding, je een groter risico loopt op het nemen van een overdosering. Je kunt last krijgen van fysieke en psychische klachten. Risico’s van een overdosering zijn:

• Afhankelijkheid
• Onrust
• Verhoogde lichaamstemperatuur en oververhitting
• Verhoogde bloeddruk
• Hartkloppingen
• Stuipen
• Trillen
• Verwardheid
• Hallucinaties
• Misselijkheid en overgeven
• Coma
• Zweten
• Hoofdpijn

Ritalin drugs

Het mag duidelijk zijn dat methylfenidaat bedoeld is als medicijn. Het middel wordt alleen in specifieke situaties voorgeschreven door psychiaters die precies weten aan wie ze het medicijn voorschrijven. Methylfenidaat valt onder de geneesmiddelenwet, maar tegelijkertijd staat het middel ook op lijst 1 van de Opiumwet. Dit betekent dat het voor mensen die niet op medische grond in aanmerking komen voor het medicijn, het een verboden middel is met aanzienlijke gezondheidsrisico’s.

Wanneer je Ritalin zonder ADHD neemt, stijgen de dopamine- en noradrenalineniveau’s naar een onnatuurlijk hoog niveau. Hierdoor verschuiven de effecten van de drug veel meer in de richting van amfetamine: je voelt je gestimuleerd en opgepept. Je spieren spannen zich aan, je voelt je energiek, scherp en alert.

Methylfenidaat wordt om deze reden regelmatig gebruikt als partydrug. Ook is onder invloed van Ritalin studeren populair geworden onder studenten om, in drukke (tentamen)periodes, langer door te kunnen studeren en hun prestaties te verbeteren.

Voor mensen die methylfenidaat voorgeschreven krijgen als medicijn is het risico op afhankelijkheid klein, maar wie het middel recreatief gebruikt zonder medische noodzaak, loopt een reëel risico op het ontwikkelen van een verslaving.

Ritalin snuiven

Het snuiven van Ritalin kan het moeilijk maken om te slapen, waardoor je langer wakker en actief zult blijven. Methylfenidaat snuiven is niet dodelijk, maar kan wel tot gezondheidsproblemen leiden. Zo kan je neusslijmvlies ernstig beschadigd raken en omdat je slaap wordt verstoord, is oververmoeidheid een ander gevolg. Teveel van de drug snuiven kan bovendien leiden tot hartkloppingen en hyperactiviteit. Vooral wanneer je het snuiven van Ritalin en alcohol combineert, is er een grote kans op verslaving.

Lees hier meer over omgaan met een verslaafde

Afkicken en behandeling van een Ritalin verslaving

Een methylfenidaat verslaving kan je leven flink op zijn kop zetten. Erkennen dat je hulp en behandeling nodig hebt is echter de eerste stap naar een nieuw leven. Praten over een medicijnverslaving doet veel mensen goed. Durf je het niet aan om met een naaste hierover te praten? Je kunt altijd terecht bij je huisarts.

Afkickkliniek Ritalin

Een opname in een afkickkliniek Ritalin, waar je onder medische begeleiding kunt afkicken, is in sommige gevallen de beste optie, maar bij methylfenidaat verslavingen is dit niet altijd nodig. In eerste instantie zal met behulp van therapieën als cognitieve gedragstherapie en groepstherapie een start gemaakt worden met de behandeling. Onder professionele begeleiding van een psycholoog en verslavingsarts leer je hoe je omgaat met je verslaving, hoe je cravings (zin hebben in het middel) controleert en hoe je je leven opnieuw vorm geeft.

In sommige gevallen, waarbij er sprake is van ernstige geestelijke afhankelijkheid, is een opname en behandeling in een afkickkliniek Ritalin noodzakelijk.

Veelgestelde vragen