Melatonine: Wat is het en is het verslavend?

Melatonine is een hormoon dat een rol speelt in het slaap-waakritme van ons lichaam. Het zorgt ervoor dat we slaperig worden zodra het donker wordt.

Als je vaak moeite hebt met inslapen, kan melatonine helpen om sneller in slaap te vallen. Echter is het gebruik van melatonine niet compleet zonder risico's.

In dit artikel lees je alles wat je moet weten over dit hormoon en hoe je het het beste kunt gebruiken.

Lees hier meer over een medicijnverslaving

Wat is melatonine?

Melatonine is een lichaamseigen hormoon dat wordt aangemaakt in de pijnappelklier die diep achterin de hersenen ligt. Zodra het donker wordt of gaat schemeren, wordt melatonine aan de bloedbaan afgegeven en neemt de hoeveelheid in het bloed flink toe. Dit zorgt ervoor dat je slaperig wordt en dus sneller in slaap zult vallen. De hoeveelheid melatonine in je lichaam is het hoogst in het holst van de nacht, en is bij het eerste daglicht minimaal, zodat je wakker wordt. Het hormoon speelt een cruciale rol bij het reguleren van je biologische klok en bevordert een goede nachtrust.

Het slikken van extra melatonine is alleen nuttig als je biologische klok ontregeld is en je daardoor slaapproblemen hebt. Een verstoring van je biologische klok komt voor als je bijvoorbeeld ’s nachts werkt en overdag slaapt of wanneer je last hebt van een jetlag.

Er wordt altijd aangeraden om je huisarts te raadplegen voordat je een slaapmiddel wil gaan gebruiken en niet zomaar op eigen houtje melatonine te nemen.

Lees hier meer over

Wat doet melatonine?

Melatonine is een soort boodschapperstof. Het laat je lichaam weten dat het donker begint te worden, zodat het zich klaar kan gaan maken om te gaan slapen. Organen en lichamelijke processen worden in de 'nachtstand' gezet.

Bij het minste daglicht zal de hoeveelheid melatonine in je lichaam afnemen, wat je lichaam het signaal geeft dat het dag is en daarom tijd is om op te staan.

Melatonine beïnvloedt daarnaast andere lichamelijke functies, en is onder andere rondom de geboorte essentieel bij de ontwikkeling van de hersenen. Daarnaast wordt het tijdens de zwangerschap in de placenta aangemaakt, om zo het dag-nachtritme van de foetus te regelen. Ook helpt het om ontstekingen te remmen en (chronische) pijn tegen te gaan. Melatonine helpt je weerstand hoog te houden, herstelt DNA schade en vertraagt ook het verouderingsproces.

Bij het verouderen zal de natuurlijke aanmaak van melatonine afnemen, waardoor de diepe slaapfases minder worden.

Onjuist gebruik van melatonine heeft een negatief effect op je organen, weerstand en je algehele gezondheid.

Het gebruik van melatonine kan bijwerkingen veroorzaken. Hieronder lees je welke dat kunnen zijn:

• Hoofdpijn
• Slapeloosheid
• Hartkloppingen
• Diarree
• Buikpijn
• Veel zweten
• Misselijkheid
• Duizeligheid
• Nachtmerries
• Vreemde dromen
• Slaperigheid overdag
• Angst
• Een naar gevoel
• Verstopping
• Rode pijnlijke huid
• Droge huid
• Droge mond
• Duf gevoel
• Psychische klachten

Deze bijwerkingen staan echter niet in alle bijsluiters. Als je melatonine meerdere weken of maanden inneemt, kan het soms een paar maanden duren voordat de natuurlijke aanmaak van melatonine in je lichaam weer hersteld is. Neem dus niet zomaar melatonine. Gebruik het alleen als je het echt nodig hebt en als je het gebruikt, doe dat dan niet te lang.

Melatonine dosering

Als je een te lage dosering melatonine inneemt, zal dat geen effect hebben. Echter kan een hoge dosering een averechts effect hebben. Je zal slecht slapen en slaperigheid overdag ervaren. In het geval je lichaam melatonine traag verwerkt, kan het zijn dat je 's ochtends het hormoon nog in je lichaam hebt, waardoor je bioritme in de war raakt.

Aan de hand van een speeksel test kan je huisarts de juiste dosering bepalen, omdat dat per persoon kan verschillen. De dosering ligt gebruikelijk tussen de 0,1 en 10 mg per dag. Als je net begint met het nemen van melatonine, begin je idealiter met 0,5 of 1 mg. Heeft dat niet genoeg effect, dan kun je de dosis naar 3 of 5 mg verhogen. Voel wat het beste voor jou werkt en vraag advies aan je huisarts.

De huisarts kan daarnaast onderzoeken wat voor jou het ideale moment is om melatonine in te nemen. Dat is meestal een aantal uur voordat je eigen lichaam melatonine begint aan te maken en je in slaap valt. Het tijdstip waarop je melatonine zou moeten nemen, hangt dus samen met het moment dat de natuurlijke melatonineproductie op gang komt.

Er zijn verschillende soorten melatonine pillen: sommigen worden snel opgenomen in je lichaam, andere zijn 'time release' (met verlengde afgifte, waarbij er steeds een beetje van het hormoon wordt afgegeven en het stofje langer doorwerkt). Tabletten of capsules neem je in met een half glas water. Melatonine tabletten voor onder de tong kun je onder je tong laten smelten.

Nadelen van melatonine

De meeste mensen denken dat melatonine veilig is, omdat het een lichaamseigen slaaphormoon is en omdat je geen recept nodig hebt om het te krijgen.

Toch moet je weten dat het gebruik van melatonine niet compleet zonder risico's is. Verkeerd gebruik van het hormoon kan je bioritme verstoren. Het is daarom van belang om altijd eerst met een arts te overleggen voordat je melatonine gaat innemen.

Een tablet van 0,3 mg of minder wordt beschouwd als een voedingssupplement, maar bij een dagdosering van 0,3 mg of hoger wordt melatonine gezien als een geneesmiddel.