CRA (Community Reinforcement Approach): Behandeling, effectiviteit en risico's

De gedragstherapie CRA (Community Reinforcement Approach) helpt mensen met een verslaving om hun gedrag aan te passen en een andere leefstijl te omarmen. De focus bij CRA ligt op het creëren van nieuwe gewoonten en het ontwikkelen van gezonde sociale relaties. De behandelmethode is vooral bedoeld voor mensen die last hebben van verslavingsproblemen die gelinkt zijn aan sociale factoren, maar is ook geschikt wanneer andere behandelingen niet effectief bleken of als er sprake is van een dubbele diagnose. Op deze pagina wordt uitgelegd voor welke verslavingen CRA kan worden gebruikt, hoe CRA verschilt van andere methodes en wat de mogelijke risico’s van de behandeling zijn.

Wat is CRA?

CRA is een vorm van gedragstherapie die is ontwikkeld om mensen te helpen bij het overwinnen van verslavingen, met name alcohol- en drugsverslavingen. De afkorting CRA staat voor Community Reinforcement Approach. Het idee van de behandelingsmethode is dat positieve activiteiten en gezonde relaties kunnen concurreren met de behoefte aan schadelijke middelen en zo het gebruik hieraan kunnen verminderen of elimineren.

De Community Reinforcement Approach werd ontwikkeld als reactie op de beperkingen en tekortkomingen van traditionele behandelingen voor alcohol- en drugsverslaving, zoals het Minnesota Model. Volgens een van de grondleggers van de therapie, de psycholoog Nathan Azrin, is het doel van CRA om gedrag dat de verslaving beloont geleidelijk te veranderen naar gedrag dat niet toegeven aan de verslaving beloont. Dit kan door een nieuwe hobby op te nemen, andere sociale contacten te vinden en zo geleidelijk een andere leefstijl aan te leren.

Voor wie is CRA behandeling geschikt?

CRA behandeling is geschikt voor mensen met een verslaving die gemotiveerd zijn om te veranderen. Daarnaast worden de naasten van de verslaafde vaak bij de behandeling betrokken, vanwege het belang dat familie en sociale contacten hebben voor de therapie. In dat geval wordt de therapie ook wel CRAFT genoemd, of Community Reinforcement Approach and Family Training, volgens R. Meyer et al. in Journal of Substance Abuse.

De behandeling wordt vooral aanbevolen wanneer de verslaving sterk verbonden is met sociale factoren of als andere behandelingen niet succesvol waren. Ook kan CRA worden aangeraden als er sprake is van een dubbele diagnose, waarbij iemand naast verslavingsproblemen ook last heeft van psychische aandoeningen zoals depressie en angststoornissen.

Voor welke verslavingen is CRA geschikt?

CRA is geschikt voor alle typen verslavingen, waaronder alcoholverslaving, gedragsverslaving en eetverslaving. Hoewel de therapie in eerste instantie werd ontwikkeld voor het verminderen en helemaal stoppen met middelengebruik, kan de focus op het veranderen van leefstijl en de focus op andere activiteiten en sociale contacten voor alle verslavingen worden ingezet.

Voor deze verslavingen is CRA geschikt:

• Alcoholverslaving
• Drugsverslaving
• Eetverslaving
• Medicijnverslaving
• Gedragsverslaving

Hoe verschilt CRA methodiek van andere behandelingen?

De CRA-methodiek verschilt van andere behandelingen door de unieke benadering van herstel en specifieke interventies. In vergelijking met cognitieve gedragstherapie, benadrukt CRA bijvoorbeeld meer het herstel van positieve, alternatieve bekrachtigers en beloningen voor gewenst gedrag. En waar 12-stappenprogramma’s meestal een spirituele basis hebben en het idee van machteloosheid benadrukken, richt de Community Reinforcement Approach zich juist op het ‘empoweren’ van het individu, dat zo op eigen kracht herstel kan sturen.

Wat CRA uniek maakt, is de holistische benadering, waarbij familie en naasten actief worden betrokken en haalbare doelen worden gesteld voor positieve veranderingen in de levensstijl. Volgens een studie uit 2009 in Journal of Behavior Analysis in Health, Sports, Fitness and Medicine is de Community Reinforcement Approach ook verschillend door de duidelijke tijdsbeperkingen die aan de interventies worden gesteld. Aan het begin van de behandeling wordt al vastgesteld hoelang de therapie mag duren of het maximum aantal sessies.

Wat zijn de kerncomponenten van CRA?

De kerncomponenten van CRA zijn een beoordeling van de situatie en mogelijke problemen, het stellen van haalbare doelen en een positieve bekrachtiging op verschillende manieren om de cliënt te helpen met het verwezenlijken van een andere leefstijl. De kerncomponenten zorgen voor een gestructureerde therapie, die tegelijkertijd flexibel kan worden aangepast aan de specifieke behoeften van een cliënt, volgens R. Meyers et al. in Alcohol Research & Health.

Beoordeling

Bij een CRA-behandeling bekijken de behandelaar en het zorgteam eerst wat de specifieke situatie van de cliënt is en waarom iemand verslavingsgedrag vertoont of genotmiddelen gebruikt. Er wordt een ‘functionele analyse’ uitgevoerd om situaties, triggers en gevolgen te identificeren die verband houden met het middelengebruik of de verslaving. Daarnaast worden de levensstijl en sociale omgeving geëvalueerd, waarbij de nadruk ligt op hoe deze het verslavingsgedrag versterken of beïnvloeden.

Doelstellingen

Op basis van de beoordeling kunnen doelen worden gesteld voor de behandeling. Deze zullen de cliënt en behandelaar samen stellen, in plaats van opgelegd worden door de behandelaar. Vaak wordt gewerkt met SMART-doelen, wat betekent dat de doelen specifiek, meetbaar, haalbaar, relevant en tijdgebonden moeten zijn. Voorbeelden van doelen zijn het verminderen of helemaal stoppen van alcohol- of drugsgebruik, het verbeteren van familierelaties en het vinden van werk of een nieuwe hobby.

De cliënt wordt op verschillende manieren geholpen met deze doelen. Zo krijg je sociale vaardigheidstraining om effectief om te gaan met stress, verleidingen en moeilijke situaties. Ook is er hulp om een nuttige en prettige dagbesteding te vinden of ontspannende activiteiten uit te kiezen waardoor je minder de drang voelt om verslavingsgedrag te vertonen.

Positieve bekrachtiging

Positieve bekrachtiging betekent het gebruiken van positieve consequenties en beloningen om nuchterheid en gezond gedrag te versterken. Dit kan in de vorm van sociale steun, positieve feedback, financiële beloningen en andere plezierige dingen. Het staat centraal in de Community Reinforcement Approach en zorgt ervoor dat iemand niet-schadelijk gedrag meer leert te waarderen dan schadelijk gedrag.

Wat betekent ‘Reinforce’ binnen CRA?

Reinforce binnen CRA betekent het versterken van gewenst gedrag door middel van positieve bekrachtiging. Het is een cruciaal onderdeel binnen de CRA-methode, volgens J. Smith et al. in The American Journal on Addictions, omdat het benadrukt hoe positieve consequenties en beloningen kunnen worden gebruikt om niet-schadelijk gedrag te bevorderen bij mensen met een verslaving. Een van de doelen van CRA is om in een nuchter en gezond leven plezierige dingen daarvoor te ontdekken.

Welke risico’s zijn verbonden aan CRA?

Risico’s verbonden aan CRA zijn onder meer de impact op de sociale omgeving en de relatief lange behandelduur, waardoor de benodigde motivatie kan verdwijnen. Wanneer de sociale omgeving moet veranderen en iemand andere activiteiten onderneemt, kan dit complexe problemen opleveren voor relaties met sommige familieleden en vrienden. Een ander risico is dat sommige leeftijdsgroepen zoals jongvolwassenen niet altijd goed reageren op de Community Reinforcement Approach-methode, volgens een onderzoek uit 2011 in Journal of Substance Abuse Treatment.

Hoe meet je de effectiviteit van CRA?

Je meet de effectiviteit van CRA door onder meer wetenschappelijke studies erop na te slaan en persoonlijke getuigenissen te verzamelen van cliënten die aan de hand van de Community Reinforcement Approach hun leven hebben veranderd. Belangrijk bij het meten van de effectiviteit is het terugvalpercentage, wat aangeeft hoeveel mensen na de interventie weer terugvallen in het schadelijke gedrag van de verslaving. Volgens onder meer K. Kirby et al. in Drug and Alcohol Dependence en een studie uit 2009 in Addiction scoort de CRA-methode op dit vlak zeer goed.

Hoe start ik met een CRA behandeling?

Je start met een CRA-behandeling door te zoeken naar een gekwalificeerde CRA-therapeut of een zorgprogramma dat CRA aanbiedt. Dit kan lastig zijn, omdat de methode nog maar langzaam aan populariteit wint en in veel klinieken nog niet wordt aangeboden, volgens de psychologen Jeff Foote en Jennifer Manuel.

Wanneer je een therapeut of programma hebt gevonden, vindt een intakegesprek en evaluatie plaats. Tijdens dit gesprek zal de therapeut je situatie beoordelen, je doelen bespreken en bepalen of CRA de juiste benadering voor jou is.

Als CRA geschikt wordt geacht voor jouw situatie, kan de behandeling van start gaan. Na een uitgebreide beoordeling en evaluatie stel je dan samen met de behandelaar doelen op en ontvang je instructies over CRA-technieken en sociale vaardigheidstraining om triggers te identificeren en gezonde copingmechanismen te ontwikkelen.

Wil je persoonlijk advies over jouw situatie of wil je weten of de CRA-methode geschikt kan zijn voor de behandeling van een naaste? Bel 020 – 532 0030 en krijg advies op maat.