Voedingsbegeleiding bij een eetstoornis: Adviezen, implementatie en hulp

Voedsel speelt een cruciale rol bij de behandeling van een eetverslaving of eetstoornis, volgens S. Jeffrey et al. in Journal of Eating Disorders. Door goede voedingsbegeleiding kan een cliënt leren wat een gezonde leefstijl en omgang met voedsel is en krijgt hij de handvatten aangereikt om de juiste voeding in te nemen. Zo wordt iemand niet alleen geholpen met een gezonde manier van afvallen of aankomen, maar kan een duurzaam genezingsproces in gang worden gezet.

Wat is voedingsbegeleiding?

Voedselbegeleiding is het onderwijzen van anderen over gezonde voeding en het bieden van hulp bij het volgen van een gepersonaliseerd voedingsplan. Voedingsbegeleiding maakt vaak deel uit van een behandeltraject bij een eetverslaving of eetstoornis, vanwege de belangrijke rol die voedsel en een gezond voedingspatroon spelen in het proces van lichamelijk en geestelijk herstel. Omdat dergelijke begeleiding gespecialiseerde training en kennis vereist, volgens S. Whisenant et al. in Journal of the American Dietetic Association, zal niet elke diëtist deze kunnen bieden.

Evaluatie en diagnose

De eerste stap bij voedingsbegeleiding is een evaluatie van de gezondheid van de cliënt met een eetverslaving, om zo te identificeren aan welke voedingsbehoeften nog niet wordt voldaan en welke gezondheidsproblemen door middel van andere voeding kunnen worden aangepakt. Tijdens dit intake gesprek wordt ook een diagnose gemaakt van de voedingsproblemen die onderdeel uitmaken van de eetverslaving.

Individueel voedingsplan

Voor een optimaal resultaat is het van belang dat een individueel voedingsplan wordt opgesteld. In dit voedingsplan worden niet alleen persoonlijke voorkeuren opgenomen, maar ook realistische persoonlijke doelen opgesteld om stapsgewijs een ander voedingspatroon aan te leren. Deze voedingsschema’s kunnen bijvoorbeeld bewust “zeer lekker” voedsel vermijden, zoals dat door de cliënt wordt ervaren, omdat dergelijk eten volgens A. Gearhardt et al. in Eating Behaviors bij kan dragen aan het eetprobleem. In plaats daarvan worden gezonde en gevarieerde voedingskeuzes samengesteld die helpen om het gewenste resultaat te bereiken.

Dit kan er onder andere in een individueel voedingsplan staan:

• Persoonlijke doelen met betrekking tot bijvoorbeeld gewicht, spiermassa of dagelijkse inname van calorieën (energiebehoefte)
• Een dagelijks of wekelijks overzicht van voedsel dat ingenomen moet worden (zoals specifieke groenten, noten, essentiële vetten en aminozuren, etc.), vaak volgens een geleidelijke opbouw en omschakeling van huidige patronen
• Schema van tijdstippen waarop gegeten kan/mag worden

Voedingsadvies

Soms zijn speciale voedingsadviezen vereist om specifieke gezondheidsproblemen aan te pakken, die mogelijk onderdeel uitmaken van de eetverslaving. Dit kunnen gerichte dieetrestricties zijn, zoals een beperkte inname van zout of suiker of een maximum aantal calorieën dat dagelijks mag worden ingenomen.

Volgens een studie uit 2015 in Obesity Reviews zijn dergelijke dieetrestricties als onderdeel van een behandeling veilig en versterken ze niet mogelijk binge eating gedrag, mits toegepast in een gecontroleerde klinische omgeving. Om de cliënt te helpen bij het volgen van een dergelijk voedingsplan, kan ook een lijst met gevarieerde recepten worden verstrekt waaruit de cliënt kan kiezen om te koken of te bestellen.

Specifieke voedselbegeleiding bij verschillende eetstoornissen

De juiste voedselbegeleiding verschilt per eetstoornis en persoon. Het is belangrijk dat je een gepersonaliseerd behandelplan volgt dat aansluit op jouw specifieke klachten en de specifieke problemen bij een eetstoornis, volgens S. Hart et al. in Journal of Eating Disorders. Het lichaam kan zo op een gezonde manier herstellen, waarbij klachten en symptomen effectief worden beperkt en bestreden.

Anorexia Nervosa

Voedingsadvies bij anorexia nervosa richt zich op het herstellen van een gezond gewicht en het normaliseren van eetgewoonten. Wanneer iemand ernstig is afgevallen en er sprake is van ondergewicht, is gecontroleerde gewichtstoename noodzakelijk. Het lichaam zal dan voorzichtig sterker en fitter moeten worden. Dit wordt bereikt door de inname van energierijke en voedzame voedingsmiddelen, zoals volle granen, noten, zaden, magere eiwitten en gezonde vetten. Vaak is het advies om regelmatig kleine hoeveelheden te eten, zodat de stofwisseling wordt gestimuleerd.

Boulimia Nervosa

Voedselbegeleiding bij boulimia nervosa richt zich op het normaliseren van je eetpatronen en het voorkomen van overeten. Maaltijden en snackmomenten moeten op vaste tijden plaatsvinden zodat honger wordt vermeden en de drang om te overeten wordt verminderd. Een gevarieerd en uitgebalanceerd dieet is belangrijk om te streven naar een gezond gewicht. Soms wordt begeleiding geboden om “mindful” te leren eten, waardoor je bewuster wordt over je voedselinname.

Binge Eating Disorder

Begeleiding van voeding bij binge eating disorder richt zich op het ontwikkelen van gezonde eetgewoonten. Naast regelmatige maaltijden is het belangrijk om vooral voedzaam te eten. Dit betekent dat je dieet veel vezelrijke groenten, eiwitten van hoge kwaliteit en volle granen moet bevatten. Ook kan in het voedingsadvies aandacht geven aan het ondersteunen van actieve lichamelijke beweging.

Implementatie en opvolging

Begeleiding van aanpassingen in eetgedrag en de omgang met voedsel vindt bij voorkeur in speciale klinieken plaats, waar volgens J. Morris et al. in Clinical Psychology & Psychotherapy door behandeling significante vooruitgang in de fysieke en psychologische symptomen van een eetstoornis kan worden bereikt. Een belangrijk aspect bij eetstoornissen is het verlies van de eigen controle over eetgedrag. In een kliniek kan onder toezicht van medische professionals een speciaal voedingsplan beter worden nageleefd.

Een eetstoornis is vaak echter een chronische aandoening, en zonder adequate opvolging van de voortgang van de cliënt met een eetverslaving ná behandeling bestaat er een reëel risico van terugval in oude patronen, volgens L. Hansson et al. in Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity. Een voedingsplan kan later ook aangepast worden om recht te doen aan een nieuwe realiteit of nieuwe voedselbehoeften.

Zoeken van hulp bij eetstoornis

Het is verstandig om professionele hulp te zoeken wanneer je vermoedt dat jezelf of iemand in de nabije omgeving lijdt aan een eetstoornis of eetverslaving. De eerste stap hierin is meestal een huisarts, die kan doorverwijzen naar een behandelaar of behandelkliniek. Omdat een verandering in eetgedrag en de omgang met voedsel zo’n grote rol speelt in een effectieve behandeling, volgens G. Waller et al. in Psychiatric Clinics, is het belangrijk dat deskundige voedingsbegeleiding onderdeel uitmaakt van een behandelplan.

De precieze invulling van deze voedingsbegeleiding en de duur van een behandeling is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de ernst en duur van de eetstoornis en de directe aanwezige gezondheidsrisico’s als gevolg van het huidige eetgedrag. Bel 020 – 532 0030 voor een telefonisch consult over een behandeltraject dat aansluit bij jouw situatie.