Boulimia nervosa: oorzaken, symptomen en behandeling

Zo’n 22.000 mensen lijden in Nederland aan de eetstoornis boulimia nervosa, volgens schattingen van het Voedingscentrum. Op deze pagina wordt uitgelegd wat de oorzaken en symptomen van deze eetstoornis zijn en waaraan je de eetstoornis kunt herkennen. Ook worden de mogelijkheden voor behandeling besproken.

Wat is boulimia nervosa?

Boulimia nervosa, in Nederland ook bekend als boulimie, is een ernstige eetstoornis waarbij iemand regelmatig flinke eetbuien heeft gevolgd door perioden van weinig tot geen eten. Mensen die aan de eetstoornis lijden hebben vaak een ongezond zelfbeeld en zijn geobsedeerd door voedsel en hun lichaamsgewicht. Volgens de Britse National Eating Disorders Association heeft boulimia nervosa een sterftecijfer van 3,9%, wat het een van de meest dodelijke eetstoornissen maakt samen met anorexia (4%).

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 07:00 - 22:00

Wat zijn oorzaken van boulimia nervosa?

Er is nog geen exacte oorzaak gevonden die tot boulimia nervosa leidt. Wel is uit veel studies gebleken dat een rits aan oorzaken kan bijdragen aan het ontwikkelen van de eetstoornis, waaronder psychologische, genetische en omgevingsgerelateerde factoren. Zo vonden S. Welch et al. in een studie gepubliceerd in Child Abuse & Neglect dat seksueel en fysiek misbruik risicofactoren zijn voor boulimie.

Ook bleek uit een studie in 2004 door M. Perez et al. in het toonaangevende blad The International Journal for Eating Disorders dat jongvolwassenen met depressies, zoals dysthymie, eerder boulimia nervosa ontwikkelen.

Dit zijn mogelijke oorzaken van boulimia nervosa:

• Trauma: zowel fysiek als geestelijk trauma, zeker in de kindertijd, heeft een sterke correlatie met boulimia nervosa. Dit kan misbruik zijn, maar ook verwaarlozing tijdens de opvoeding, pesten of een ingrijpende gebeurtenis zoals het verlies van dierbaren.
• Aanleg: er is waarschijnlijk genetische aanleg voor boulimie, doordat bloedverwanten in de eerste graad (ouders, broers/zussen, kinderen) van patiënten gemiddeld meer vatbaar zijn voor het ontwikkelen van een eetstoornis.
• Psychische problemen: Een aanzienlijk deel van mensen met boulimie kampt ook met psychische problemen, zoals automutilatie, depressies en angststoornissen.
• Socio-cultureel: boulimia nervosa kan in aanzienlijke mate door de omgeving worden veroorzaakt via groepsdruk, populaire, ongezonde dieettrends en verkeerde invloeden door de media, zoals een bepaalde lichaamsvorm die als de standaard wordt gezet voor iedereen.

Hoe kun je boulimia herkennen?

Het is vaak lastig voor de omgeving om boulimie te herkennen, zeker in een vroeg stadium van de eetstoornis. De voornaamste gedragsveranderingen van hevige eetbuien en extreem vasten vinden vooral in de persoonlijke sfeer plaats. Zoals J.K. Thompson in zijn Handbook of Eating Disorders and Obesity vast stelde, hebben mensen met boulimia nervosa bovendien vaak een gemiddeld lichaamsgewicht doordat deze twee gedragspatronen elkaar compenseren. Het is daarom niet direct aan boulimie-patiënten af te zien dat ze een eetstoornis hebben.

Wat zijn de symptomen van boulimia?

Mensen met boulimia nervosa kunnen een grote verscheidenheid aan zowel fysieke als geestelijke symptomen hebben. In een 2007 studie door S.J.P. Spoor et al. naar het verband tussen symptoomfrequentie en opname van boulimia nervosa patiënten, wordt onder meer geconcludeerd dat de grote variatie in symptomen bij boulimia er zelfs voor zorgt dat een diagnose niet altijd correct wordt vastgesteld door medisch personeel.

Dit zijn mogelijke symptomen van de eetstoornis boulimia nervosa:

• Een normaal gewicht of iets hoger dan gemiddeld
• Regelmatig heftige eetbuien waarbij iemand bang is als zelfs de laatste kruimel niet wordt opgegeten
• Voedsel verstoppen om later tijdens deze flinke eetbuien te kunnen eten
• Na eetbuien een periode van opgelegde honger door niet te eten
• Via laxeermiddelen en braken (vaak in het geheim) zoveel mogelijk eten weer kwijtraken, vooral na eetbuien
• Extreem veel gaan sporten
• De persoon volgt altijd een bepaald patroon voorafgaand aan een maaltijd, als een soort ritueel
• Extreme obsessie met zelfbeeld, lichaamsvorm en gewicht, gecombineerd met een ongewone aandacht voor voedsel
• Regelmatig ontstoken keel, vaak als gevolg van teveel braken en zeker wanneer hiervoor laxeermiddelen worden gebruikt
• Tandheelkundige problemen, veelal door enamel dat vanwege het braken uit wordt gehold
• Veelvuldig gebruik van plasmiddelen (diuretica) en dieetpillen

Wat zijn de gevolgen van boulimia?

Boulimia nervosa kan verschillende ernstige gevolgen hebben, zeker wanneer iemand langdurig ongemerkt een serieuze vorm van de eetstoornis ontwikkelt. Ongeveer 1 op de 25 mensen die aan boulimia nervosa lijden, overlijdt uiteindelijk als gevolg ervan. Andere boulimia gevolgen zijn onder meer een zogeheten “boulimie gebit” waarbij tanden en tandvlees beschadigd raken als gevolg van overmatig braken, zoals door R. Abrams et al. is beschreven in een paper in het Journal of the American Dental Association. Maagzweren, alvleesklierontsteking en refluxziekte zijn ook veel voorkomende lichamelijke gevolgen van boulimia.

Boulimia behandeling

Er zijn verschillende methoden van behandeling van boulimia nervosa. Deze zijn onder meer afhankelijk van de ernst van de eetstoornis en de mate waarin gedragspatronen van boulimia al zijn verankerd. Het is in algemene zin niet eenvoudig om van boulimia genezen te raken, en een behandelingsproces kan vaak jaren duren. Veel mensen met boulimia zullen, volgens onder meer een studie door D. Herzog et al. in The Journal of Clinical Psychiatry, hun leven lang moeten waken voor een mogelijk terugval en terugkeer van bepaalde symptomen.

Voedingseducatie en psychologische behandeling

De eerste en meest belangrijke stap voor een succesvolle boulimia nervosa behandeling is de erkenning bij de persoon zelf dat er sprake is van een eetstoornis. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld online een boulimia test invullen, waarbij je op vertrouwelijke wijze inzicht krijgt in hoeverre je eetpatroon en omgang met voedsel gezond is.

Een behandeling van boulimie is vrijwel altijd psychologisch van aard. Uit een veel geciteerde studie door B. Walsh et al. in The American Journal of Psychiatry wordt cognitieve gedragstherapie aangewezen als de behandeling met vaak de grootste impact. Zo moet je gezonde eetpatronen aanleren en leer je op een andere manier aan te kijken richting eten, je gewicht en je zelfbeeld.

Via professionele hulpverleners, zoals een psycholoog, wordt ook gekeken naar de onderliggende factoren die de eetstoornis veroorzaken, zoals een psychische oorzaak, omgevingsfactoren en mogelijke genetische aanleg.

Medicatie

Naast cognitieve gedragstherapie kunnen ook medicijnen een rol spelen bij het behandelen van boulimia, zoals onder meer bevestigd in een casestudie door H. Pope et al. in het blad Psychopharmacology. Dit is vooral van toepassing wanneer de boulimie sterk verband houdt met langdurige depressies, zoals dysthymie. In dat geval kan een medisch professional bijvoorbeeld antidepressiva voorschrijven.

Eetstoorniskliniek

Wanneer boulimia gevolgen een dusdanig grote impact hebben dat normaal functioneren in het dagelijks leven niet mogelijk is, of als een behandeling in deeltijd niet het gewenste effect heeft, kan een opname bij een eetstoorniskliniek een optie zijn. In dat geval biedt een team aan specialistische hulpverleners full-time begeleiding, verzorging en behandeling aan. Ook hierbij geldt dat een genezingsproces vaak veel tijd nodig heeft, ook na succesvolle opname. Bel 020 – 532 0030 voor een telefonisch consult over de beste optie voor behandeling.

Veelgestelde vragen over boulimia nervosa