Bigorexia: Oorzaken, symptomen en behandeling

Iemand met de psychische aandoening bigorexia heeft een obsessie om gespierd en ‘groot’ te worden, maar blijft voortdurend ontevreden over de spiermassa en lichaamsvorm die ze hiervoor opbouwen. Als gevolg hiervan ontwikkelt iemand ernstig verstoorde eetpatronen en diverse lichamelijke klachten en psychische problemen. Bigorexia staat ook wel bekend als sportverslaving en wordt soms het Adonis Complex genoemd (verwijzend naar een Griekse god met een zogenaamd ideaal lichaamstype). Op deze pagina wordt uitgelegd waarom bigorexia gevaarlijk kan zijn en welke opties er zijn voor behandeling.

Wat is bigorexia?

Bigorexia is een psychische aandoening waarbij iemand geobsedeerd is met het krijgen van een gespierd lichaam en een afwijkend beeld heeft van het eigen lichaam. Iemand met bigorexia heeft het gevoel niet gespierd genoeg te zijn en blijft daarom obsessief bezig met het opbouwen van het ideale mannenlichaam (bigorexia komt vooral onder jonge mannen voor), ondanks de negatieve gevolgen die dit heeft voor de mentale gesteldheid, lichamelijke gezondheid en sociale leven.

Bigorexia deelt als een ‘stoornis van de lichaamsbeleving’ overeenkomsten met de ziekte anorexia nervosa, waarbij iemand het gevoel heeft juist ’te groot’ en dik te zijn. Soms wordt daarom ook gesproken van ‘bigorexia nervosa’. Ook op andere punten is de aandoening vergelijkbaar met eetstoornissen, volgens een veel geciteerde studie uit 2009 in European Eating Disorders Review. Zo is er bij bigorexia vaak sprake van verstoorde eetpatronen en een obsessie met het tellen van calorieën.

Wat zijn de oorzaken van bigorexia?

De oorzaken van bigorexia zijn divers en kunnen te maken hebben met psychologische problemen, onderliggende factoren en een omgeving waarin afgetrainde lichamen tot de norm behoren. Zo blijkt volgens een studie door eetstoornis-expert T. Batista dat relatief veel professionele bodybuilders bigorexia hebben. De aandoening komt overwegend veel voor bij mannen, hoewel vrouwen ook bigorexia kunnen ontwikkelen.

Mogelijke oorzaken van bigorexia zijn:

• Negatief lichaamsbeeld en laag zelfvertrouwen
• Angst en depressie
• Media en popcultuur, waarin een ideaal en onrealistisch uiterlijk wordt gepromoot
• Opvoeding en gezinsomgeving
• Intensieve betrokkenheid bij sporten of bodybuilding
• Traumatische of negatieve ervaringen in het verleden, zoals gepest of misbruikt zijn

Wat zijn de symptomen bij bigorexia?

De symptomen bij bigorexia zijn verschillend per individu, waardoor het lastig kan zijn om de stoornis op tijd te herkennen. Een negatief zelfbeeld over een tekort aan spiermassa is een van de belangrijkste symptomen, volgens A. Devrim et al. in Current Nutrition & Food Science. Soms is er sprake van een switch waarin sporten ongezond wordt, omdat alleen een gezonde levensstijl niet meer tot de gewenste extreme spiermassa kan leiden. Dit leidt dan tot excessief trainen, ongezonde eetpatronen en misbruik van prestatieverhogende middelen.

Mogelijke symptomen bij bigorexia zijn:

• Obsessie met en voortdurende zorgen over te weinig spiermassa en een te kleine lichaamsomvang
• Excessief trainen (bijvoorbeeld in de sportschool)
• Ongezonde eetpatronen (waaronder overmatig gebruik van voedingssupplementen)
• Misbruik van prestatieverhogende middelen, zoals anabole steroïden
• Een verstoord en negatief lichaamsbeeld, vaak gekoppeld aan een laag zelfvertrouwen
• Mijden van activiteiten die niet te maken hebben met trainen of voeding

Wat zijn de gevolgen van bigorexia?

De gevolgen van bigorexia zijn ernstig en divers. Ze kunnen variëren van fysieke gezondheidsproblemen tot het ontwikkelen (of verergeren) van psychische klachten. Ook kan iemand door bigorexia een gevaarlijke eetstoornis ontwikkelen zoals orthorexia nervosa, volgens een Turkse studie uit 2020 in Perspectives in Psychiatric Care. Daarnaast kan bigorexia een negatieve impact hebben op het eigen functioneren en de omgeving.

Mogelijke gevolgen van bigorexia zijn:

• Blessures, spierpijn en vermoeidheid door overtraining
• Voedingstekorten door ongezonde eetgewoonten en het ontwikkelen van eetstoornissen
• Permanente gezondheidsschade als gevolg van het gebruik van prestatieverhogende middelen
• Ontwikkelen of verergeren van psychische problemen zoals depressie en angststoornis
• Sociale isolatie en relatieproblemen door prioriteit te geven aan jezelf
• Verminderde prestaties op werk of school
• Financiële problemen door het aanschaffen van dure supplementen en andere middelen

Welke behandeling wordt gebruikt bij bigorexia?

De behandeling die wordt gebruikt bij bigorexia is vergelijkbaar met die van andere eetstoornissen. Dit betekent dat een behandeling vaak bestaat uit een combinatie van medische interventie, psycho-educatie en psychiatrische interventies om de fysieke en mentale gezondheid van de persoon te verbeteren.

Welke behandelmethodes worden toegepast, is onder meer afhankelijk van de ernst van de stoornis, individuele kenmerken en mogelijke onderliggende problemen. Specifieke behandelmethodes die worden toegepast zijn onder meer cognitieve gedragstherapie, familietherapie, voedingsadvies en het voorschrijven van medicatie voor bijvoorbeeld depressieve klachten.

Bigorexia kliniek

Behandeling in een gespecialiseerde bigorexia kliniek kan worden overwogen wanneer de aandoening zeer ernstig is, eerdere behandelingen niet succesvol zijn geweest, of wanneer er complicaties zijn opgetreden die intensieve zorg vereisen. Een klinische opname heeft meestal een hogere slagingskans van herstel. Een multidisciplinair team kan dan namelijk dag en nacht toezicht houden en gerichte individuele zorg en therapie bieden, in plaats van een behandeling op afstand die meer vrijblijvend en minder intens is.

Wil je weten wat de beschikbare opties voor een gespecialiseerde bigorexia kliniek zijn? Bel 020 – 532 0030 voor een telefonisch consult over een behandeling die aansluit bij jouw situatie.