ADHD en alcohol: Risico's, gevolgen en behandeling

ADHD is een ontwikkelingsstoornis waarbij iemand snel afgeleid is, vaak impulsiever handelt en hyperactief kan zijn. Wanneer iemand niet druk is, wordt de stoornis ADD genoemd. De stoornissen gaan meestal niet goed samen met alcohol. Symptomen kunnen verergeren onder invloed van alcoholgebruik en de kenmerken van ADHD verhogen het risico op het ontwikkelen van een verslaving, volgens een studie uit 2014 in Drug and Alcohol Dependence.

Op deze pagina worden de risico’s en gevolgen van ADHD en alcoholgebruik uitgelegd. Ook worden behandelingsopties besproken wanneer iemand een verslaving ontwikkelt.

Wat is ADHD?

ADHD is een ontwikkelingsstoornis waarbij iemand last heeft van aandachtsproblemen, hyperactiviteit en impulsiviteit. Wanneer iemand niet druk is wordt het ADD genoemd.

ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, in het Nederlands vaak vertaald als aandachtstekort-hyperactiviteitsstoornis. Iemand met de diagnose ADHD zal hier een leven lang mee te maken hebben, hoewel symptomen door behandeling en andere ingrepen kunnen verminderen. Symptomen variëren hoe dan ook sterk en zijn onder meer afhankelijk van leeftijd, geslacht en mogelijk zelfs etniciteit, volgens een breed Amerikaans onderzoek uit 2005 in Journal of Attention Disorders.

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 07:00 - 22:00

Wat is alcohol?

Alcohol is een verdovend middel dat het centrale zenuwstelsel beïnvloedt. Volgens het Trimbos-instituut drinkt bijna 8 op de 10 Nederlanders wel eens alcohol, wat alcohol het meest gebruikte middel in de samenleving maakt. Omdat gewenning bij alcohol relatief snel optreedt, kan regelmatig alcohol drinken al snel uitmonden in een lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid.

Een alcoholverslaving heeft vaak een grote impact op iemands gezondheid en de omgeving. Vanwege de mogelijk heftige ontwenningsverschijnselen en de kans op terugval, wordt professionele behandeling meestal aangeraden bij een verslavingsprobleem.

Wat is de interactie tussen ADHD en alcohol?

ADHD heeft een complexe interactie met alcohol en kan de kans op misbruik ervan verhogen. Er zijn verschillende verklaringen voor de stimulerende rol van ADHD op het gebruik van alcohol. Volgens W. Roberts et al. in Experimental and Clinical Psychopharmacology leidt alcohol bij mensen met ADHD onder meer mogelijk tot aandachtsvertekening. Iemand met ADHD die alcohol drinkt, kan hierdoor eerder worden beïnvloed door aanwezige stimulansen om meer alcohol te drinken. De verhoogde impulsiviteit bij ADHD wordt vaak ook gelinkt aan een toename van alcoholgebruik, waardoor iemand eerder ontremd raakt en minder snel kan stoppen met drinken.

Volgens een Nederlandse studie uit 2012 in Drug and Alcohol Dependence spelen sociale factoren ook een mogelijke rol waarom iemand met ADHD een grotere kans heeft om alcohol te misbruiken. Mensen met ADHD kunnen moeite hebben om (gezonde) sociale relaties aan te gaan, zeker wanneer ze door hun ADHD een antisociale gedragsstoornis ontwikkelen. Gebruik van alcohol kan dan helpen om zich beter in sociale situaties te voelen, sociale angst te verminderen en interacties te vergroten. Dit is ook gelinkt aan het probleem van alcohol als zelfmedicatie bij ADHD. Iemand kan dan ervaren dat typische ADHD-symptomen tijdelijk verlicht worden door alcohol en meer alcohol gebruiken om zich beter te voelen.

Wat zijn de risico’s en gevolgen van alcoholmisbruik bij mensen met ADHD?

De risico’s en gevolgen van alcoholmisbruik bij mensen met ADHD zijn onder meer het ontwikkelen van een verslaving en het verergeren van bestaande ADHD-symptomen. Volgens een studie uit 2018 door onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen heeft bijna een kwart van de patiënten in de verslavingszorg een diagnose van ADHD. Dit betekent dat de overgang van normaal middelengebruik naar middelenmisbruik vaak sneller gaat bij mensen met ADHD.

Naast een verhoogd risico op verslaving, kan overmatig gebruik van alcohol de symptomen bij een ADHD-diagnose ook verergeren, volgens R. Barkley et al. in Neuropsychology. Zo kan alcohol zorgen voor verminderd functioneren in het dagelijks leven en kan een vicieuze cirkel ontstaan van verslavingsproblemen.

Behandeling en beheer

Voor de behandeling van ADHD en het beheer van symptomen bestaan verschillende medicijnen en therapieën. Volgens X. Castells et al. in Journal of Attention Disorders krijgen volwassenen vaak een farmacologische behandeling, waarbij medicatie zoals methylfenidaat op reguliere basis wordt ingenomen. Ook zijn er verschillende therapieën die mensen met ADHD helpen leren omgaan met symptomen en de impact die de stoornis op hun dagelijkse leven heeft.

Lees hier meer over stoppen met alcohol.

ADHD en alcoholmisbruik

Wanneer iemand met ADHD alcohol misbruikt, zijn er verschillende behandelingsopties mogelijk voor de verslaving. Naast reguliere behandelingen zoals detoxificatie, counseling en groepstherapie, kan er ook worden gekozen voor een gecombineerde behandeling voor de ADHD en het alcoholmisbruik. Volgens een grootschalige Nederlandse studie door E. Derks et al. in Psychological Medicine, is een geïntegreerde aanpak meestal aan te raden. Wanneer iemand de onderliggende aandoening van ADHD beter leert begrijpen, onder meer dankzij psycho-educatie, kan de impact hiervan op het alcoholgebruik en de verslaving beter worden bestreden.

Familie, vrienden en steungroepen spelen ten slotte een belangrijke rol in het proces van herstel bij ADHD en alcoholmisbruik. Zo kunnen ze emotionele steun bieden, een ondersteunende omgeving creëren en helpen om gezonde levensstijlveranderingen te bevorderen.

Het is wel belangrijk dat een behandelingstraject altijd is ingericht op iemands individuele behoeften en achtergrond. Professionele hulp is meestal noodzakelijk om problematisch alcoholgebruik en ADHD op de juiste manier te behandelen. Bel 020 – 532 0030 voor een telefonisch consult over opties voor behandeling die goed passen bij jouw situatie.

Veelgestelde vragen