Scopolamine: Medicijn tegen reisziekte én hallucinerende drug

Scopolamine is een medicijn dat helpt bij reisziekte en soms recreatief als drug wordt misbruikt vanwege de hallucinerende effecten die het kan veroorzaken bij (vooral) hoge doseringen. Scopolamine kent ook een geschiedenis van misbruik door criminelen of andere mensen met kwade bedoelingen, die de stof toedienen bij anderen om manipulatie of seksueel geweld makkelijker te maken. Op deze pagina wordt uitgelegd wat de effecten en bijwerkingen van scopolamine zijn, en waar je op moet letten bij het gebruik ervan.

Wat is scopolamine?

Scopolamine is een natuurlijke alkaloïde (een secundaire plantstof) met heilzame effecten voor onder meer reisziekte. De stof kan ook hallucinaties en andere heftige psychische effecten of klachten veroorzaken, vooral wanneer het in grote hoeveelheden wordt ingenomen. Scopolamine heeft een lange geschiedenis van gebruik in de traditionele geneeskunde, volgens de anesthesist Enno Freye. Zo gebruikten inheemse volkeren in Noord- en Zuid-Amerika planten die scopolamine bevatten, zoals de doornappel en de toverhazelaar, voor hun hallucinogene effecten en als onderdeel van spirituele en rituele ceremonies.

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 07:00 - 22:00

Toepassingen van scopolamine

Scopolamine wordt door artsen vooral gebruikt bij het behandelen van reisziekte, zoals wagenziekte en zeeziekte, en als antibraakmiddel na operaties. Het helpt namelijk misselijkheid en braken te voorkomen of verlichten. Soms fungeert het als sedatiemiddel, om rusteloosheid bij patiënten te helpen verminderen. Daarnaast kan scopolamine door oogartsen worden ingezet om de pupil van het oog te verwijden. Meestal wordt het middel via een pleister toegediend op een onbehaarde plek achter het oor, waar het eenvoudig door de huid de bloedbaan kan bereiken.

Scopolamine wordt daarnaast als recreatieve drug misbruikt. Bij hogere doseringen kan de stof namelijk leiden tot hallucinaties, geheugenverlies en zelfs een delirium. De stof kan bovendien misbruikt worden om anderen te manipuleren. Na (stiekeme) toediening, mogelijk in poedervorm, zijn slachtoffers vaak meer vatbaar voor manipulatie en misbruik door anderen. Zo wordt scopolamine regelmatig gebruikt bij overvallen in Colombia, volgens onderzoekers in Acta Neurológica Colombiana. Ook is het in sommige landen gelinkt aan (pogingen tot) seksueel geweld, waaronder in Spanje en Canada.

Wat zijn de effecten van scopolamine?

De effecten van scopolamine zijn sterk afhankelijk van de dosering. De stof kan zowel het lichaam als de geest beïnvloeden, en heeft vooral in hogere doseringen impact op de geestelijke gezondheid.

Mogelijke effecten van scopolamine zijn:

• Voorkomen of verminderen van misselijkheid, braken en duizeligheid
• Kalmeren en verminderen van nervositeit en angst
• Opwekken van bewuste hallucinerende ervaringen

Wat zijn de bijwerkingen van scopolamine?

De bijwerkingen van scopolamine zijn vooral geestelijk van aard, hoewel de drug ook voor lichamelijke klachten kan zorgen. Scopolamine blokkeert onder meer de werking van acetylcholine, een neurotransmitter in het centrale zenuwstelsel, volgens een studie uit 2005 in Therapeutic Drug Monitoring. Dit leidt vaak tot een droge mond en concentratiestoornissen. In vooral hoge doseringen kan scopolamine tot ernstige geestelijke bijwerkingen leiden, waaronder amnesie, en kunnen gebruikers in een delier raken. Een te grote inname kan zelfs dodelijk zijn.

Mogelijke bijwerkingen van scopolamine zijn:

• Droge mond
• Sufheid, vermoeidheid en verwardheid
• Duizeligheid en wazig zien, vooral riskant voor de rijvaardigheid en tijdens lopen of fietsen
• Hallucinaties
• Geheugenverlies (amnesie)
• Concentratiestoornissen
• Delirium

Interacties met andere stoffen

Scopolamine kan interageren met verschillende stoffen en medicijnen, volgens een studie uit 2010 in Neuropsychopharmacology. Dit betekent dat het de effecten van andere medicatie versterkt of mogelijk tot onvoorspelbare reacties leidt. Wanneer je scopolamine gebruikt met andere kalmerende middelen, zoals benzodiazepinen, leidt dit vaak tot overmatige slaperigheid en verminderde alertheid. Het is ook gevaarlijk om scopolamine te mengen met alcohol en recreatieve drugs, omdat dit meestal leidt tot extreme verwardheid, een verminderd beoordelingsvermogen en onvoorspelbare bijwerkingen.

Informeer je arts altijd volledig over alle medicatie en stoffen die je inneemt, zodat een veilige overweging kan worden gemaakt over het gebruik van scopolamine.

Behandeling bij scopolamine misbruik

Het herkennen van misbruik en een mogelijke overdosis bij scopolamine kan lastig zijn, onder meer omdat vaak geheugenverlies kan optreden en symptomen soms niet erg duidelijk zijn. Schakel de eerste hulp in bij vermoedens van een scopolamine-vergiftiging om medische behandeling te ontvangen, zoals actieve kool (een speciale koolstof) om de resterende scopolamine in het lichaam te helpen verwijderen.

Na een behandeling is het van groot belang om ook aandacht te besteden aan revalidatie en herstel. Dit kan psychologische behandeling omvatten, zoals psychotherapie, om trauma en eventuele onderliggende psychische aandoeningen aan te pakken.

Preventieve maatregelen en veilig gebruik

Voor veilig gebruik is het belangrijk om de instructies en voorschriften van je arts correct op te volgen. Raadpleeg je arts bij mogelijke bijwerkingen. Houd een overzicht bij van al je medicatie en volg de dosering instructies nauwgezet op om bijwerkingen of een te hoge dosis te voorkomen. Wees je ook bewust van de risico’s van scopolamine wanneer je op reis bent. Deel het medicijn niet zomaar met anderen en kruip niet zelf achter het stuur nadat je scopolamine hebt genomen.

Is scopolamine verboden?

Scopolamine is in Nederland niet verboden, maar het is wel een gereguleerde stof. Dit betekent dat scopolamine een receptgeneesmiddel is dat alleen door artsen mag worden voorgeschreven. Recreatief gebruik of stiekeme toediening van scopolamine bij anderen is strafbaar en kan leiden tot juridische vervolging.