Abstinentie: Betekenis, symptomen en hulp

Bij abstinentie besluit iemand vrijwillig te stoppen met bepaald gedrag of het innemen van bepaalde stoffen, vaak uit gezondheidsoverwegingen. Het woord stamt af van het Latijnse ‘abstinentia’, wat zowel de betekenis van onthouding als vasten heeft. Abstinentie wordt tegenwoordig vooral gebruikt in de context van het herstel van een verslaving. Iemand ziet dan af van het gebruik van verslavende en schadelijke stoffen of handelingen die verslavend en schadelijk zijn. Op deze pagina wordt uitgelegd welke verschillende vormen van abstinentie er zijn en worden mogelijke abstinentieverschijnselen besproken.

Wat is abstinentie?

Abstinentie is het bewust afzien van bepaalde stoffen of gedrag dat als verslavend of schadelijk wordt gezien voor het lichaam. In plaats van het woord abstinentie wordt vaak ook ‘vrijwillige onthouding’ gebruikt. Iemand besluit meestal om actief te stoppen met het consumeren van een bepaald middel of te stoppen met bepaald gedrag omdat het anders de gezondheid en kwaliteit van leven aantast, bijvoorbeeld omdat er sprake is van een verslaving aan het middel of type gedrag. Ook kan iemand abstinent zijn vanwege andere overtuigingen, zoals cultuur of religie.

DIRECT IEMAND AAN DE LIJN?

Bel voor advies

020 - 532 0030
Ma-Vrij van 07:00 - 22:00
Za-Zo 13:00 - 17:00

Wat zijn de verschillende vormen en types van abstinentie?

Er zijn verschillende vormen en types van abstinentie, waaronder seksuele abstinentie en abstinentie van alcohol of drugs. Naast onthouding van de specifieke stoffen of gedragingen, kan abstinentie ook verschillen in tijdsduur. Zo kan iemand voor een tijdelijke abstinentie kiezen van een middel of type gedrag om de frequentie ervan te ‘resetten’, of juist voor een langdurige abstinentie kiezen om een leven lang dit middel niet meer te gebruiken of dit type gedrag niet meer te vertonen.

Mogelijke vormen en types van abstinentie zijn:

• Seksuele abstinentie: Onthouding van seksuele activiteit voor een bepaalde periode of totdat aan bepaalde voorwaarden zijn voldaan, zoals het huwelijk.
• Abstinentie van alcohol: Iemand onthoudt zich van het drinken van alcohol, vaak als onderdeel van herstel van een alcoholverslaving of uit gezondheidsredenen.
• Abstinentie van middelen: Onthouding van het gebruik van legale en illegale drugs en psychoactieve middelen zoals cannabis, cocaïne en heroïne.
• Abstinentie van medicijnen: Bewust stoppen met het gebruik van voorgeschreven medicijnen wanneer deze niet langer nodig zijn of wanneer er bijwerkingen zijn, of stoppen met het recreatief misbruik van bijvoorbeeld pijnstillers.
• Abstinentie van gokken: Je onthouden van gokken, vaak omdat er sprake is van problematisch gokgedrag.
• Dieet of eetgewoonte abstinentie: Bewust bepaalde voedingsmiddelen of eetgewoonten vermijden om gezondheidsredenen, gewichtsbeheer of vanwege allergieën/intoleranties.

Wat zijn abstinentieverschijnselen?

Abstinentieverschijnselen zijn lichamelijke en geestelijke symptomen die optreden wanneer iemand abrupt stopt met het gebruik van een verslavende stof of het uitvoeren van bepaald verslavend gedrag. Ze worden ook wel ontwenningsverschijnselen genoemd. Deze symptomen ontstaan omdat het lichaam zich aanpast aan het regelmatige gebruik van de stof of het gedrag en zich nu moet aanpassen aan de afwezigheid ervan. Abstinentieverschijnselen variëren sterk afhankelijk van het type verslaving en de mate van afhankelijkheid.

Mogelijke abstinentieverschijnselen zijn:

• Trillen of beven
• Spierpijn en krampen
• Angst en prikkelbaarheid
• Misselijkheid en braken
• Hoofdpijn
• Depressie
• Slaapstoornissen
• Heftige cravings om weer te gebruiken of gedrag weer op te pikken

Hulp bij abstinentie

Streven naar abstinentie kan uitdagend zijn, zeker wanneer je een verslaving hebt opgebouwd aan het middel of type gedrag waar je mee wilt stoppen. Het is daarom verstandig om hiervoor professionele hulp in te schakelen. Wanneer je een traject van herstel wilt volgen voor een verslaving, is medische begeleiding zelfs noodzakelijk om heftige abstinentieverschijnselen te voorkomen of tijdig bij te kunnen ingrijpen.

Wil je stoppen met het gebruik van een middel of met bepaald gedrag, maar heb je hulp nodig om abstinent te worden? Of zie je dat iemand in je omgeving worstelt om met een verslaving te stoppen? Bel 020 – 532 0030 voor een persoonlijk advies over mogelijke behandelingsopties en begeleiding bij abstinentie.