Interpersoonlijke therapie: Behandeltechnieken, toepassingen en nadelen

Interpersoonlijke therapie (IPT) is een vorm van psychotherapie die in de jaren ’70 en ’80 werd ontwikkeld voor het behandelen van depressies. De behandelingsmethode richt zich op het veranderen van de interpersoonlijke vermogens en ervaringen van een cliënt, door middel van een kortdurende behandeling via gesprekken.

Naast depressies, wordt IPT tegenwoordig ook gebruikt voor het behandelen van andere psychische stoornissen, volgens J. Markowitz in het handboek Interpersonal Psychotherapy. Op deze pagina wordt uitgelegd hoe interpersoonlijke therapie werkt, welke toepassingen het kan hebben, en wat de voor- en nadelen van de therapievorm zijn.

Wat is interpersoonlijke therapie?

Interpersoonlijke therapie, ook bekend als interpersoonlijke psychotherapie (IPT), is een behandelmethode bij depressieve klachten. De focus in de therapie ligt op het reflecteren op en herstellen van belangrijke relaties van een cliënt, onder andere via steunende gesprekstherapie.

IPT werd oorspronkelijk ontwikkeld om ambulante depressieve patiënten te behandelen, maar wordt tegenwoordig ook ingezet in behandeltrajecten van verschillende andere psychische stoornissen. Zo is interpersoonlijke psychotherapie volgens K. L. Bleiberg et al. in American Journal of Psychiatry onder meer geschikt voor een posttraumatische stressstoornis.

Principes van interpersoonlijke therapie

Interpersoonlijke therapie legt grote nadruk op de rol van sociale contacten en de omgeving in het veroorzaken en oplossen van depressieve gevoelens en andere psychische klachten. Volgens J. D. Lipszit et al. in Clinical Psychology Review richt IPT zich in de kern op het framen en behandelen van een centraal interpersoonlijk conflict, bijvoorbeeld door een verstoorde relatie of een andere crisis. Dit conflict veroorzaakt een zogenaamd interpersoonlijk tekort: een gebrek aan sociale steun in de omgeving en een toename van interpersoonlijke stress.

De principes van interpersoonlijke therapie zijn:

• Focus op interpersoonlijke relaties
• Erkenning van het belang van sociale steun en omgeving
• Identificatie van onopgeloste problemen in relaties
• Stimuleren van communicatie en betere coping-vaardigheden

Toepassingen van interpersoonlijke psychotherapie

Interpersoonlijke psychotherapie is vooral gericht op de behandeling van depressie, maar kan ook voor andere psychische problemen een geschikte behandelingsmethode zijn. Volgens C. Bohn et al. in Journal of Consulting and Clinical Psychology heeft IPT aantoonbaar succes in de behandeling van een angststoornis, vooral wanneer deze een sociale component heeft. En een studie door R. F. Apple in Journal of Clinical Psychology wijst op de positieve effecten die interpersoonlijke psychotherapie kan hebben bij een of eetstoornis als boulimia nervosa.

Dit zijn mogelijke toepassingen van interpersoonlijke psychotherapie:

• Depressie
• Rouw en verlies
• Relatieproblemen (waaronder een langdurige relatieverslaving of acute relatieproblemen door een conflict met een partner)
• Eetstoornis of eetverslaving
• Angststoornissen
• Persoonlijkheidsstoornissen, volgens A. Bateman in Clinical Psychology & Psychotherapy

Behandelingstechnieken van interpersoonlijke therapie

Interpersoonlijke therapie richt zich tijdens een behandeling op het oplossen van het meest centraal staande probleem van de cliënt. IPT is daarom vaak een relatief kortdurende behandeling, waarbij weinig tijd en aandacht wordt geschonken aan andere probleemgebieden. Binnen de behandeling is een belangrijke rol weggelegd voor de therapeut zelf en de relatie met de cliënt, in tegenstelling tot een psychotherapie zoals cognitieve gedragstherapie, volgens C. McBride et al. in Journal of Consulting and Clinical Psychology.

Dit zijn de behandelingstechnieken van interpersoonlijke therapie:

• Onderzoek naar interpersoonlijke relaties
• Identificatie van interpersoonlijke conflicten en onopgeloste problemen
• Verbeteren van communicatievaardigheden en conflictoplossing
• Aanpassen van rolverwachtingen en -gedrag
• Evaluatie van de therapievoortgang

Wat zijn de voordelen van interpersoonlijke therapie?

Interpersoonlijke therapie is een van de bewezen effectieve behandelingen voor depressieve klachten. Het is als steunende gesprekstherapie specifiek ontworpen om interpersoonlijke problemen, zoals veranderingen in de hoeveelheid of aard van belangrijke relaties, te identificeren en hier snel een oplossing voor te vinden. Een veel geciteerd onderzoek door P. Cuijpers et al. in American Journal of Psychiatry wees daarnaast ook op het nut van IPT als preventiemiddel, voordat zware depressies ontstaan.

Mogelijke voordelen van interpersoonlijke therapie zijn:

• Verbetering van interpersoonlijke relaties
• Verlichting van psychologische symptomen
• Stimuleren van probleemoplossende vaardigheden
• Betere coping met stress
• Relatief korte behandelingsduur

Wat zijn de nadelen van interpersoonlijke therapie?

Interpersoonlijke therapie is niet voor iedereen even geschikt als behandelmethode en kent enkele nadelen. Zo stelt de psycholoog G. E. Tesar dat de behandeling een actief deelnemende cliënt vereist, waarbij succes afhangt van de mate waarin de cliënt in staat is om zelf nieuwe gedragsstrategieën toe te passen. Ook hebben sommige behandelaars volgens hem kritiek op de beperkte focus die in interpersoonlijke therapie ligt, waardoor onderliggende problemen door bijvoorbeeld traumatische ervaringen onbehandeld blijven.

Mogelijke nadelen van interpersoonlijke therapie zijn:

• Vereist actieve deelname van de patiënt
• Kan intensief zijn
• Werkt niet voor alle patiënten
• Beperkte focus op interpersoonlijk conflict
• Effectiviteit bij andere psychische klachten, naast depressie, niet altijd duidelijk

Conclusie: wanneer kiezen voor een IPT behandeling

Interpersoonlijke therapie wordt al sinds de jaren ’90 aangeboden in Nederland, volgens K. Jonker et al. in het Nederlandse tijdschrift Dth. Als behandelmethode wordt het vooral ingezet bij een depressie of voor psychische problemen met een sociaal, interpersoonlijk component. Er is steeds meer oog voor de waarde die IPT heeft bij de behandeling van verschillende psychische aandoeningen en problemen in interpersoonlijke relaties.

De focus op gesprekken, het belang van de relatie tussen een behandelaar en een cliënt en de noodzaak voor actieve deelname, maken het echter niet voor iedereen een even geschikte therapievorm. Een huisarts of medisch specialist zal rekening houden met deze factoren bij een doorverwijzing, naast de vraag hoe ernstig en langdurig de psychische klachten zijn. Heb je twijfel over de geschiktheid van IPT voor jouw situatie? Bel 020 – 532 0030 voor een telefonisch consult.

Veelgestelde vragen